Türkçe öğretmenlerinin saygı kök değerine karşı metaforik algıları

Year 2023, Issue: 34, 48 - 68, 22.06.2023

Merve Artuğ Muharrem Kürşad Yangil

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316126

Abstract

Araştırmada Türkçe öğretmenlerinin Türkçe Dersi Öğretim Programı (2018) bünyesinde yer almakta olan saygı kök değerine yönelik metaforik algılarını tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan Türkçe öğretmenlerinin saygı kök değerine karşı üretmiş oldukları metaforlar içinde benzerlikler ve farklılıklar saptanmıştır. Buna göre saygı kök değerine yönelik metaforik algılar bilimsel temellere dayandırılarak kategoriler hâlinde sınıflandırılmış ve sıralanmıştır. Araştırmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında 7 farklı coğrafi bölgede çalışmakta olan 24 farklı üniversiteden mezun, farklı meslekî kıdemlere sahip 142 Türkçe Öğretmeni oluşturmaktadır.Veriler Google Forms aracılığı ile katılımcılardan toplanmış, katılımcılardan “Saygı kök değeri …………. gibidir. Çünkü ……………….” ifadesinin uygun bir biçimde tamamlanması istenmiştir. Katılımcıların üretmiş olduğu metaforlar ve bu metaforları oluşturma gerekçeleri nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ile incelenmiştir. Saptanan veriler doğrultusunda katılımcılar saygı kök değerine yönelik 86 adet geçerli metafor üretmiştir. Katılımcılar tarafından üretilmiş olan metaforlar ortak özelliklerine göre sınıflandırılarak 10 kategori olarak gruplandırılmıştır. Araştırma neticesinde Türkçe öğretmenlerinin saygı kök değerine yönelik algıları: En çok su metaforu ile kategori sınıflandırılmasında ise: doğanın bir parçası olarak saygı başlığı altında toplandığı saptanmıştır. Türkçe öğretmenlerinin saygı kök değeri üzerine metafor üretirken doğadan, eşitlik kavramından, kılavuz olmasından, duygulardan, yapılardan, aile kavramından, yaşamsal unsurlardan, evren kavramından ve yiyecek unsurlarından yararlandıkları tespit edilmiştir.

Keywords

Metafor, Türkçe öğretmenleri, Saygı, Kök değerler, Metaforik algı

References

• Akhan, N.E., Subaşı, E. ve Açıl, F. B. (2020). Öğretmen adaylarının kök değerlere ilişkin görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
• Akşehirli, S. (2005). Çağdaş Metafor Teorisi, http://www.egeedebiyat.org/modules.php? Name =Downloads&d_op=getit&lid=111
• Aydın, E. ve Sulak, S. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “değer” kavramına yönelik metafor algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 482-500.
• Ayverdi, İ. (2016). Misalli Büyük Türkçe Sözlük.İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Doğan, D. M. (2014). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Yazar Yayınları.
• Dönmez, C. ve Yazıcı, K. (2008). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük konularının öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Falkingham, L. T. & Reeves, R. (1998). Context analysis a technique for analysing research in a field, applied to literature on the management of R and D at the section level. Scientometrics, 42(2), 97- 120.
• Gürültü, E., Bildik, C., ve Erişen, Y. (2019). İlkokul öğretim programlarında yer alan ”saygı” kök değerinin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. İçinde Eğitimde Elli Yıl (Prof. Dr. Mehmet Ali Kısakürek’e Armağan) (ss.231-258), Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Hökelekli, H. (2010). Modern eğitimde yeni bir paradigma: Değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 4-9.
• Kılcan, T. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim programlarında yer alan kök değerlerin önem sırasına ve eğitimine ilişkin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 33-44.
• Kurtdede Fidan, N. ve Öner, Ö. (2018). Değerler eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Field Education, 4(1), 1-17.
• MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. ve Saldana, J. (2014). Qualititave data analysis: A methods sourcebook. New York: Sage.
• Namlı, Z. ve Sever, R. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara:Nobel Yayın Dağıtım,
• Özkul, Z. E. (2019). Haldun Taner'in öykülerinde tespit edilen değerlerin Türkçe öğretim programında (1-8. sınıf) yer alan kök değerlerle uyumu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Saban, A. (2008a). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul:Epsilon Yayınları.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254
• Türk Dil Kurumu (2020), Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Türk, İ. (2009). Değerler eğitiminde saygı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Ural, A., Kılıç, İ., (2011) Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık,
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.