Shakespeare Soytarılarının Özgürlüğü Bağlamında Androjen Cinsiyetinin Rolü

Year 2023, Issue: 35, 376 - 385, 21.08.2023

Kerim Emre Özerden , Feyza Özgen Şeker

https://doi.org/10.29000/rumelide.1342120

Abstract

Rönesans döneminde kazanılan bireycilik anlayışı, toplumsal değişimleri de beraberinde getirir. Rönesans sanatının gelişiminde en önemli unsurlardan biri de şüphesiz yazar William Shakespeare’in eserleridir. Shakespeare oyunlarında cinaslı sözlerle, kelime oyunları yaparak mizahın gücünü kullanmış ve dönemin sansür anlayışını delmeyi başarmıştır. Rönesans dönemi için gülmek ciddiyetin, düzenin bozulması anlamı taşımaktaydı. Shakespeare ciddi hikayelerin içine yerleştirdiği aksak, yarım akıllı soytarılarıyla mizahın devrimci dilini saraya sokmayı başarmıştır Shakespeare’in fiziksel ve davranışsal olarak toplum normları içine sığmayan soytarıları özgünleşerek özgürleşir. Dönemin toplumsal rollerini uymak zorunda olmayan soytarılar cinsiyet rolleri açısından da akışkandır. Hem erkeksi hem kadınsı cinsiyet rolüne aynı anda sahip olan androjen bireyler gibi; başkaldıran, esnek kimselerdir. Bu çalışma, Shakespeare soytarısının delilik sıfatıyla toplumsal normların dışında var olabilmesini, güldürü yetkisiyle Püriten ahlak anlayışına karşı durabilmesini ve günümüz dünyasında dahi bir tabu olan cinsiyet rolündeki akışkanlığını incelemektedir.

Keywords

Shakespeare, soytarı, tiyatro, androjen, anlatı

References

• Bergson H. (2014).Gülme. (D.Çetinkasap Çev.) (7.Baskı) İş Bankası Yayınları.
• Budak, H. &Küçükşen, K. (2018). Türkiye’nin Sosyal Transformasyon Sürecinde Y Kuşağının “Toplumsal Cinsiyet Rolü” Tutumları .Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 17 (66) , 561-576 . DOI: 10.17755/esosder.335865
• Burns, T. (2008). "“Suit Me All Points Like a Man”: Gender and Performance in As You Like It and Richard III," The Oswald Review: An International Journal of Undergraduate Research and Criticism in the Discipline of English: Vol. 10 : Iss. 1 , Article 6. https://scholarcommons.sc.edu/tor/vol10/iss1/6
• Burrow, J. (2014, Temmuz 21). Shakespeare, Sexuality And Gender. Justin Burrow. https://justinborrow.wordpress.com/2014/07/21/shakespeare-sexuality-and-gender
• Çelebi, N. (1990). Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları. (Özel Baskı) Sebat Ofset.
• Demirtaş, H. A. (2002). Cinsiyet rolü kalıp yargıları, androjenlik ve diğer cinsiyet rolü yönelimleri. Kadın/Woman 2000, 3(2), 83-103.
• Demirtaş Madran, H. A. (2012). Cinsiyet, Cinsiyet Rolü Yönelimi ve Düşünme İhtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları, 15 (29), 1-10.
• Eagleton T. (2015). William Shakespeare. ( A. C. Yalaz Çev.) (4. Baskı) Boğaziçi Üniversitesi.
• Janik, Vicki K. (ed.) (1998).Fools and Jesters in Literature, Art, and History: A Bio-bibliographical Source book. (1 .Baskı) Greenwood Yayıncılık Grubu.
• Nutku, Ö. (2011). Dünya Tiyatrosu Tarihi 1. (1.Baskı)Mitos Boyut Yayınları.
• Sanders B. (2001).Kahkahanın Zaferi. (K. Atakay Çev.) (1. Baskı) Ayrıntı Yayınları.
• Paglia, C. (2004).Cinsel Kimlikler: Nefertiti'den Emily Dickinson'a Sanat ve Çöküş.
• (A. Hazaryan, F. Demirci Çev.) (2. Baskı) Epos Yayınları.
• Robinson Brooklyn, D. (2016). "Playing the Fool: Feste and Twelfth Night". Scripps Senior Theses. 865. https://scholarship.claremont.edu/scripps_these
• Shakespeare W. (2010).On İkinci Gece. - (S. Sanlı Çev.) (11.Baskı) İş Bankası Yayınları.
• Shakespeare W. (2015). Kral Lear. (Ö. Nutku Çev.) (19. Baskı) Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Sis Çelik A. , Bayrakçeken E. , Kılınç T. (2020). Hemşirelerin Cinsiyet Rollerine Göre Bireysel Yenilikçilik Özellikleri ve Etkileyen Faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 23(3): 397-409. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/57044/618080
• Şener S. (2012). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. (4.Baskı) Dost Yayınevi.
• Urgan M. (1949).Elizabeth Dönemi Tiyatrosunda Soytarılar. (1. Baskı) İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ünsal Ş. (2006).Geçmişten Günümüze Soytarılık Kavramının Tiyatroya Yansıması. Dokuz Eylül Üniversitesi [Yüksek Lisans Tezi]