Öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları üzerine bir araştırma

Year 2023, Issue: 35, 470 - 480, 21.08.2023

Tuğba Şimşek Nevin Akkaya Hakan Çıvğın

https://doi.org/10.29000/rumelide.1342137

Abstract

Değerler, insan davranış ve tutumlarını doğrudan etkiler. Kalıcı izli davranış değişikliği olarak tanımlanan eğitimde de değerler önemli bir yere sahiptir. Değerler eğitimi ailede başlar okulda devam eder. Bu açıdan gelecek nesillerimizi emanet ettiğimiz öğretmenlerin değer eğitimine yönelik tutumları oldukça önemlidir. Bu yönüyle özellikle okullarda görev yapacak olan öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları değer eğitiminin niteliğinin arttırılması açısından büyük önem taşımaktadır. Öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumlarını belirlemek, neden ve sonuçlarını araştırmak eğitimin kalitesine katkı sağlayıcı olacaktır. Bu çalışmada öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla tarama yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2021–2022 öğretim yılı bahar yarıyılında öğrenim gören 282 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya dâhil edilen öğretmen adaylarının değer eğtimine yönelik tutumları belirlenmiştir. Bu araştırmanın verileri bilgisayar paket programında çözümlenmiştir. Sonuç olarak öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları üzerinde cinsiyet, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, okudukları yıllık kitap sayısı gibi değişkenlerin anlamlı düzeyde farklılaştığı saptanmıştır. Sürekli yaşadıkları yer, okul öncesi eğitim alıp almama durumları, ailelerinin ekonomik durumları, annelerinin eğitim durumları ve babalarının eğitim durumlarının öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları üzerinde anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Gelecek nesilleri yetiştirecek olan öğretmen adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları için farklı kurumlarla iş birliği içinde hareket edilerek gerek ders olarak gerekse sosyal etkinliklerle bu yönlerinin güçlendirilmesinin sağlanması önem arz etmektedir.

Keywords

Eğitim, değer, değerler eğitimi, tutum, öğretmen adayları

References

• Akkaya, N. (2013). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri. Folklor/Edebiyat, 19/74, 185-198.
• Aladağ, S. & Kuzgun, M. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının ‘Değer’ Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 163-193.
• Bal, U. G. (2004). Çocuklar ve Değerler Eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 45, 18-20.
• Brophy, H. W. & Good, T. L. (1986). Third Handbook of Research on Teaching. Chicago: McNally.
• Çalışkan, E. F., Yasul, A. F. & Ulaş, A. H. (2017). Öğretmen Adaylarının Sosyal Değer Algıları ile Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Education Sciences, 12/4, 133-146.
• Çetin, F. (2018). Değer Eğitimine Yönelik Tutum Ölçeği (DETÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22/1, 323-341.
• Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6/15, 69-88.
• Dickinson, D. J. (1990). The Relation Between Ratings of Teacher Performance and Student Learning. Contemporary Educational Psychology, 15, 142-152.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitiminin Verilmesi ve Eğitimin Ahlaki Olgunluk Ölçeği ile Sınanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., & Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen Adaylarının Değer Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6/16, 69-91.
• Gözütok, D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları. Ankara: TDV Yayını.
• Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: a review of recent research.
• Cambridge Journal Of Eucation, 30/2, 169 - 202.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın.
• Kolaç, E. & Karadağ, R. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının "Değer" Kavramına Yükledikleri Anlamlar ve Değer Sıralamaları. İlköğretim Online, 11/3, 762-777.
• MEB. (2019). MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Yeni Doğuş Matbaası.
• Özsoy, S. (2007). Değerlere Dayalı Bir Ortam Yaratmak Eşittir Daha İyi Bir Dünya Yaratmak. İlköğretmen Dergisi, 14, 30–34.
• Parlar, H. & Cansoy, R. (2016). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Bir Yordayıcısı Olarak Bireysel Değerler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44/44, 125-142.
• Saracaloğlu, A.S., Uça S., Başara Baydilek N. & Coşkun N. (2013). Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumları ile Değer Algılarının İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4/1, 45-59.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3/10, 73-88.
• Şahin, N. (2019). Karakter ve değerler eğitimi dersinin Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının değer eğitimine yönelik tutumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , 15, 63-78 . DOI: 10.29000/rumelide.580457
• TDK (2023). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr
• Ulu Kalın, Ö. & Koçoğlu, E. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bağımsızlık Değerine Karşı Metaforik Algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18/2, 419-434.
• Varış, F. (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmede Karşılaşılan Birkaç Sorun. 50. Yıla Armağan (s. 47-62). içinde Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Veugelers, W. & Kat, E. (2003). Moral Task of The Teacher According to Students, Parents and Teachers. Educational Research and Evaluation, 9, 75-91.