Halk anlatılarının çoğunda anlam yüklü özel sesler karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma halk anlatıları içinde özel bir yere sahip olan, üretildikleri ve anlatıldıkları bağlamlarda kutsal kabul edilen menkıbelerde, velilerin özel sesleri deneyimleme süreçlerine odaklanmaktadır. Kutsal metinler olan menkıbelerde ses olgusu ele alınarak sesin dinî ve mistik alandaki algılanışı ve işlevlerini tespit etmek amaçlanmış; bunun için farklı tarikat çevrelerinde üretilmiş olan sınırlı sayıda menakıpnameden örnekleme yapılmıştır. Bu makalede sesin iki özel biçimi; vantrilok ses ve akuzmatik ses ele alınmıştır. Menkıbelerde yer alan vantrilok seslerin genellikle velinin içinden konuşan bir Tanrı’ya işaret edip veliye Tanrısal bir güç kazandırdığı anlaşılmıştır. Akuzmatik seslerin ise velilerin, fiziksel varlığı olmayanlarla iletişime geçme gücünü yansıttığı; özellikle Tanrı’nın ve peygamberin, büyük bir veli gibi ölmüş kutsal şahsiyetlerin seslerini duyma deneyimleriyle velilerin inananları üzerinde kendisine ayrıcalıklı bir yer edindiği ortaya çıkmıştır. Özellikle belli dinî gruplar çevresinde bu menkıbeleri duyan/okuyan bireyler Tanrı’yla konuştuğuna inanılan velinin sorgulamadan itaat eden bağlıları hâline gelebilmiştir. Velinin sözünü Tanrı sözü ile eşleyen, hatta kimi durumlarda Tanrı sözünden bile daha geçerli olarak aktaran menkıbeler aracılığı ile velinin sesine/söylediklerine itiraz en başta ortadan kaldırılmıştır. Bütün bu süreçleri menakıpnamelerin içeriği ortaya koymaktadır ve bu etkiyi sağlayan sesin gücüdür. Bu makalede, sadece menkıbelerde yer alan vantrilok ve akuzmatik seslere odaklanılmış ve sesin bu anlatılarda derin ve güçlü anlamları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Turkish Folklore in the Türkiye Field |
Journal Section | Turkish language, culture and literature |
Authors | |
Publication Date | October 21, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 Issue: 36 |