Refik Durbaş’ın Çocuk Şiirlerinin İçerik Yönünden İncelenmesi

Year 2023, Issue: 37, 448 - 468, 21.12.2023

Ayşe Özdemir , Ahmet İhsan Kaya

https://doi.org/10.29000/rumelide.1405761

Abstract

Bu araştırmada Refik Durbaş’a ait çocuk şiirlerinin içerik açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma modeli kullanılan bu çalışmada veriler doküman incelemesi yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini Refik Durbaş’ın kitapları oluşturmaktadır. Örneklemi ise Refik Durbaş’ın çocuklar için yazdığı şiir kitaplarıdır. Çalışmanın dokümanlarını Refik Durbaş’ın -Bez Bebekle Kuklası, Yaramaz Şiirler, Kırmızı Kanatlı Kartal, Kar Üstünde Beyaz Bulut, Şaşkın Baykuş, Kuyruğu Zıp Zıp Kanguru, Çırak Çıktı Çocukluğum, Büyüsün Düşler ve Nar Düştü Kar Üstüne- dokuz şiir kitabı oluşturmuştur. Refik Durbaş’ın 229 şiiri içerik bağlamında tema ve konu başlığı altında incelenmiştir. İncelenen metnin fazlalığı nedeniyle belirlenen temaların alt konu başlıkları birer şiir örnekleri ile somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Şiirlerdeki tema ve konunun belirlenmesinde 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı esas alınmıştır. Programda yer alan on altı temadan kullanım sıklığına göre sırasıyla Doğa ve Evren, Çocuk Dünyası, Birey ve Toplum, Milli Kültürümüz, Hak ve Özgürlükler, Zaman ve Mekân, İletişim ve Duygular olmak üzere sekizine yer verildiği tespit edilmiştir. Genel itibariyle kitapların belirli bir tema etrafında yazıldığı sonucuna varılmıştır. Kuyruğu Zıp Zıp Kanguru ve Şaşkın Baykuş’un Doğa ve Evren teması; Nar Düştü Kar Üstüne’de Çocuk Dünyası teması; Çırak Çıktı Çocukluğum’da Hak ve Özgürlükler ile Çocuk Dünyası; Kırmızı Kanatlı Kartal’ın Milli Kültürümüz ve Yaramaz Şiirler’de ise İletişim temasının hâkim olduğu görülmektedir.

Keywords

Çocuk Şiiri, Refik Durbaş, Türkçe Öğretim Programı

References

• Alan, Y., Biçer, N., & Hüküm, M. (2016). Çocuğa Görelik İlkesi Açısından Cemal Süreya'nın Aritmetik İyi, Kuşlar Pekiyi Adlı Eseri. 1.Uluslarası Sosyal Bilimler Sempozyumu. Elazığ.
• Arhan, S., & Gültekin, İ. (2013). Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Benimsenen Tematik Yaklaşımın Metin Seçimine Etkileri Yönünden Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 5-31.
• Aslan, C. (2007). Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğunun Anadili Gelişimine Katkısı. Dil ve Yaratıcılık Dergisi, 32-46.
• Barak, M. (2009). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinin, Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişim Alanlarına Olan Etkileri Açısından İncelenmesi. Zonguldak.
• Cabacı, N. (2022). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinin Çocuğa Görelik İlkeleri Bakımından İncelenmesi. Amasya.
• Çapar, B. (2022). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinde Eğitsel İletiler. Çanakkale.
• Çer, E. (2016). 0-6 Yaş Çocuk Kitaplarında Çocuk Gerçekliği ve Çocuğa Görelik. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çetinkaya, D. (2022). Çocuk Edebiyatı ve Değerler Eğitimi Kapsamında Ali Ekrem Bolayır'ın Çocuk Şiirleri. Van.
• Çetişli, İ. (2004). Metin Tahlillerine Giriş/1 Şiir. Ankara: Akçağ Basım Yayın.
• Çıkla, S. (Ekim 2012). Şiirde 'Tema' Kavramı Üzerine. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, 71-86.
• Çınar, İ. (2009). Çocuk Edebiyatında Bulunması Gereken Özellikler. Eğitişim Dergisi, sayı:22.
• Çölgeçen, R. (2018). Milli Edebiyat Dönemi Çocuk Şiirlerinde Geçen İletilerin Sınıflandırılması (1911-1923). Adıyaman.
• Dağdelen, B. (2022). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinde Çocuk Gerçekliği. Erzincan.
• Demirel , Ş., & Deniz, H. (2021). 5.Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirlerin Çocuğa Görelik Ölçütlerine Göre İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı 10/2 720-740.
• Durbaş, R. (2007). Kuyruğu Zıp Zıp Kanguru. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Durbaş, R. (2014a). Kırmızı Kanatlı Kartal. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Durbaş, R. (2014b). Kar Üstünde Beyaz Bulut. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Durbaş, R. (2015). Kuyruklu Hayvan Masalları. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
• Durbaş, R. (2016a). Nar Düştü Kar Üstüne. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Durbaş, R. (2016b). Bez Bebekle Kuklası. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Durbaş, R. (2017a). Yaramaz Şiirler. İstanbul: Hep Kitap Yayıncılık.
• Durbaş, R. (2017b). Çırak Çıktı Çocukluğum. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Durbaş, R. (2017c). Büyüsün Düşler. İstanbul: Doğan ve Egmont Yayıncılık.
• Durbaş, R. (2018). Şaşkın Baykuş. İstanbul: Final Yayıncılık.
• Enginün, İ. (1987). Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı. Çocuk Edebiyatı Yıllığı. İstanbul.
• Erol, F. Z., & Balcı Elhakan, G. (2021). 3-6 Yaş Dönemindeki Resimli Çocuk Kitaplarının İç ve Dış Yapı Özelliklerinin İncelenmesi. Dergipark, 115-130.
• Eryeşil, O. (2015). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinde Evrensel Değerler. Ankara Üniversitesi.
• Evsen, K. (2019). Mustafa Ruhi Şirin'in Çocuk Şiirleri ve Masallarının Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Gülelma, Ö. (2014). Necdet Neydim'in Çocuk Şiirleri Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Karakuş, Ö. F. (2019). 2018 Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirler Üzerine Tematik Bir İnceleme ve Şiirlerin İlgili Programdaki Kazannımlara Uygunluğuna İlişkin Bir Değerlendirme. Van.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi . Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, R. (2019). II. MEŞRUTİYET Sonrası Yazılan İlk Çocuk Şiirleri Kitaplarında Değerler Eğitimi. Sakarya.
• Keklik, S. (2014). Çocuk Şiiri İncelemeleri. Uşak: Özler Ofis Matbaa.
• Kıbrıs, İ. (2006). Uygulamalı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Tekağaç Eylül Kitap ve Yayınevi.
• MEB. (2019). Türkçe Öğretim Programı. Ankara.
• Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Necatigil, B. (1983). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Oğuzkan, F. (2000). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S. (2004). "Anadili Öğretiminin Temel Bir Aracı: Yazsınsal Nitelikli Çocuk Kitapları.". Ed., & B.Onur içinde, Cumhuriyet'in 80.yılında Disiplinlerarası Bakışla Türkiye'de Çocuk 4. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (s. 223-236). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (2012). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Şirin, M. R. (1984). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Şirin, M. R. (1988a). Cahit Zarifoğlu İle Çocuklar İçin Şiir Üzerine. Çocuk Edebiyatı Yıllığı.
• Şirin, M. R. (1998a). Çocuk Yüzlü Yazılar. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Şirin, M. R. (1998b). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Şirin, M. R. (2016). Çocuk, Çocukluk ve Çocuk Edebiyatı . İstanbul: İstanbul Kapı Yayınları.
• TDK. (2023). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tokcan, İ. (2017). Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Çocuk Şiirlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Konya.
• Tökel, İ. (2008). Gökhan Akçiçek'in Çocuk Şiirlerinin Değerler Aktarımı Açısından İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ.
• Yetkin, S. K. (1978). Edebiyat Üzerine Denemeler. Ankara: İş Bankası Yayınları.
• Yılar, Ö., & Turan, L. (2007). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem Yayıncılık.