MILITARY OPERATIONS IN THE SECOND KARABAKH WAR: AZERBAIJAN’S STRATEGY, RUSSIA’S STANCE AND TÜRKİYE’S ROLE

Year 2025, Issue: 13, 237 - 273, 30.06.2025

Rauf Gurbanov

https://doi.org/10.48068/rusad.1636079

Abstract

The Second Karabakh War marked a significant turning point in the geopolitics of the South Caucasus, highlighting the evolution of military strategies and the mutual interactions of regional powers. This article analyzes Azerbaijan’s military strategy, Türkiye’s role, and Russia’s stance in the context of the Second Karabakh War. As a result of the war, Azerbaijan re-established its sovereignty over its internationally recognized territories, leading to a new geopolitical reality in the South Caucasus. The article examines the war’s military, diplomatic, and political aspects, evaluating the impact of technology and regional powers in modern conflicts. Additionally, it analyzes Azerbaijan’s strategic planning to restore territorial integrity since the 2000s and explores its effective use of modern warfare tools, including unmanned aerial vehicles and high-precision weapon systems. This success was made possible through tight military cooperation and the highly coordinated implementation of modern military thought. In this process, Türkiye’s active involvement in military training, technical equipment, and strategic consultancy significantly contributed to Azerbaijan’s operational efficiency. On the other hand, Russia sought to maintain a balanced stance during the conflict but ultimately played the role of the primary mediator in ending the war. While Russia did not openly defend Armenia, it emphasized its alliance with Armenia within the Collective Security Treaty Organization (CSTO) framework. The Second Karabakh War unfolded with Azerbaijan’s successful military strategy, Türkiye’s support, and Russia’s balanced position. Azerbaijan’s victory reshaped the geopolitical landscape of the South Caucasus and created new realities. This research also examines the war’s military, diplomatic, and political dimensions within a scientific methodology, contributing to the study of modern conflict management, regional power policies, and sovereignty issues within the framework of international law. The article also emphasizes that the Second Karabakh War will have long-term effects on regional security dynamics and that regional alliances and power balances will be reshaped. In this context, Azerbaijan’s victory has created significant opportunities not only in military terms but also diplomatically and economically.

Keywords

Russia , Azerbaijan , Türkiye , Second Karabagh war , strategy , diplomacy

ВОЕННЫЕ ДЕЙСТВИЯ ВО ВТОРОЙ КАРАБАХСКОЙ ВОЙНЕ: СТРАТЕГИЯ АЗЕРБАЙДЖАНА, ПОЗИЦИЯ РОССИИ И РОЛЬ ТУРЦИИ

Abstract

Вторая Карабахская война ознаменовала собой значительный поворот в геополитике Южного Кавказа, подчеркнув эволюцию военных стратегий и взаимное влияние региональных держав. В данной статье анализируется военная стратегия Азербайджана, роль Турции и позиция России в контексте Второй Карабахской войны. В результате войны Азербайджан восстановил свой суверенитет над международно признанными территориями, что привело к формированию новой геополитической реальности в Южном Кавказе. Статья рассматривает военные, дипломатические и политические аспекты войны, оценивая влияние технологий и региональных держав на современные конфликты. Кроме того, в ней анализируется стратегическое планирование Азербайджана в его усилиях по восстановлению территориальной целостности с 2000-х годов, а также эффективное использование современных средств ведения войны, включая беспилотные летательные аппараты и высокоточные системы вооружения. Этот успех стал возможен благодаря тесному военному сотрудничеству и высококоординированному внедрению современных военных концепций. В этом процессе активное участие Турции в военной подготовке, обеспечении техническим оснащением и стратегическом консультировании существенно повысило оперативную эффективность Азербайджана. Россия, в свою очередь, стремилась сохранять сбалансированную позицию во время конфликта, но в конечном итоге сыграла ключевую роль посредника в его завершении. Несмотря на то что Россия открыто не поддержала Армению, она подчеркнула свой союз с ней в рамках Организации Договора о коллективной безопасности (ОДКБ). Вторая Карабахская война развернулась в рамках успешной военной стратегии Азербайджана, поддержки со стороны Турции и сбалансированной позиции России. Победа Азербайджана изменила геополитический ландшафт Южного Кавказа и создала новые реалии. Данное исследование также рассматривает военные, дипломатические и политические измерения войны с применением научной методологии, внося вклад в изучение современных методов управления конфликтами, политики региональных держав и вопросов суверенитета в рамках международного права. Статья также подчеркивает, что Вторая Карабахская война окажет долгосрочное влияние на региональную динамику безопасности, а также на перераспределение региональных альянсов и силовых балансов. В этом контексте победа Азербайджана открыла значительные возможности не только в военной сфере, но и в дипломатическом и экономическом плане.

Keywords

Россия , Азербайджан , Турция , Вторая Карабахская война , стратегия , дипломатия

İKİNCİ KARABAĞ SAVAŞI’NDAKİ ASKERİ OPERASYONLAR: AZERBAYCAN’IN STRATEJİSİ, RUSYA’NIN TUTUMU VE TÜRKİYE’NİN ROLÜ

Abstract

İkinci Karabağ Savaşı, Güney Kafkasya’nın jeopolitiğinde önemli bir dönüm noktası olmuş, askeri stratejilerin gelişimini ve bölgesel güçlerin karşılıklı etkileşimini gözler önüne sermiştir. Bu makale, İkinci Karabağ Savaşı bağlamında Azerbaycan’ın askeri stratejisini, Türkiye’nin rolünü ve Rusya’nın tutumunu analiz etmektedir. Savaş sonucunda Azerbaycan, uluslararası hukuk ilkeleri çerçevesinde tanınan toprakları üzerindeki egemenliğini yeniden tesis etmiş ve Güney Kafkasya’da yeni jeopolitik bir gerçeklik oluşmuştur. Makale, savaşın askeri, diplomatik ve siyasi yönlerini inceleyerek modern çatışmalarda teknolojinin ve bölgesel güçlerin etkisini değerlendirmektedir. Ayrıca, Azerbaycan’ın 2000’li yıllardan itibaren toprak bütünlüğünü yeniden sağlama sürecinde hayata geçirdiği stratejik planlamayı analiz etmekte ve modern savaş araçlarından – insansız hava araçları ile yüksek hassasiyetli silah sistemlerinden ustaca yararlanmasını incelemektedir. Bu başarı, aynı zamanda askeri operasyonlarda sıkı iş birliği ve modern askeri düşüncenin yüksek koordinasyonlu uygulanması sayesinde mümkün olmuştur. Bu süreçte Türkiye’nin askeri eğitim, teknik donanım ve stratejik danışmanlık alanındaki aktif katılımı, Azerbaycan’ın operasyonel verimliliğine önemli katkılar sunmuştur. Rusya ise çatışmada dengeli bir tutum sergilemeye çalışmış, ancak nihayetinde savaşın sona erdirilmesinde ana arabulucu olmuştur. Rusya, Ermenistan’ı açıkça savunmamış, ancak Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) çerçevesinde onun müttefiki olduğunu vurgulamıştır. İkinci Karabağ Savaşı, Azerbaycan’ın başarılı askeri stratejisi, Türkiye’nin desteği ve Rusya’nın dengeli tutumu çerçevesinde gerçekleşmiştir. Azerbaycan’ın zaferi, Güney Kafkasya’daki jeopolitik durumu değiştirmiş ve yeni gerçeklikler yaratmıştır. Araştırma aynı zamanda savaşın askeri, diplomatik ve siyasi boyutlarını bilimsel metodoloji çerçevesinde ele alarak, modern çatışmaların yönetimi, bölgesel güçlerin politikaları ve uluslararası hukuk kapsamında egemenlik meselelerinin incelenmesine katkı sağlamaktadır. Makale, ayrıca, İkinci Karabağ Savaşı’nın bölgesel güvenlik dinamikleri üzerinde uzun vadeli etkiler yaratacağını ve bölgesel ittifaklar ile güç dengelerinin yeniden şekilleneceğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Azerbaycan’ın zaferi, sadece askeri değil, aynı zamanda diplomatik ve ekonomik açıdan da önemli fırsatlar doğurmuştur.

Keywords

Rusya , Azerbaycan , Türkiye , İkinci Karabağ savaşı , strateji , diplomasi

References

• “44 gün sürən Vətən Müharibəsi (II Qarabağ müharibəsi).” Prosecutor General’s Office of Azerbaijan. Accessed 30.01.2025. https://genprosecutor.gov.az/az/page/azerbaycan/i-ve-ii-qarabag-muharibesi/44-gun-suren-veten-muharibesi-ii-qarabag-muharibesi
• “Advisory Service On International Humanitarian Law.” International Criminal Court. Accessed 02.02.2025. https://www.icrc.org/sites/default/files/documentrf/file_list/cpi.en_.pdf
• Akarslan, Zeynep. “Azərbaycan Gazetesine Göre “Karabağ’ın Son Günleri.” ETÜT Dergisi 9 (2024): 76-85.
• Ancak, Okan. “Yeni Avrasyacılık Bağlamında Güney Kafkasya’da Türkiye ve Rusya.” SBF Dergisi 75/3 (2020): 1113 – 1144.
• “Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan.” Human Rights Watch Report. Accessed 02.02.2025. https://www.hrw.org/news/2020/10/30/armenia-cluster-munitions-kill-civilians-azerbaijan
• “Armenia: Cluster Munitions Used in Multiple Attacks on Azerbaijan.” Human Rights Watch. Accessed 16.03.2025. https://www.hrw.org/news/2020/12/15/armenia-cluster-munitions-used-multiple-attacks-azerbaijan
• “Azerbaijan files application to European court over ‘gross violations’ by Armenia.” Anadolu Agency. Accessed 16.03.2025. https://www.aa.com.tr/en/europe/azerbaijan-files-application-to-european-court-over-gross-violations-by-armenia/2769300
• “Azerbaijani premier says Shusha Declaration is ‘pinnacle of ties’ with Türkiye.” Anadolu Agency. Accessed. 15.03.2025, https://www.anews.com.tr/turkey/2022/11/05/azerbaijani-premier-says-shusha-declaration-is-pinnacle-of-ties-with-turkiye
• “Baku hosted opening ceremony of World Leaders Climate Action Summit at COP29.” The Azerbaijan State News Agency. Accessed 17.03.2025. https://azertag.az/en/xeber/baku_hosted_opening_ceremony_of_world_leaders_climate_action_summit_at_cop29_video-3274064
• “Convention for the Amelioration of the Condition of the Wounded in Armies in the Field.” Geneva Convention. Accessed 02.02.2025. https://ihl-databases.icrc.org/assets/treaties/120-IHL-GC1864-EN.pdf
• Çiftçi, Kadir Can & Gülşen Bayat. “Zengezur Koridoru’nun Önemi ve Iğdır Özelinde Türkiye Turizmine Etkileri.” Journal of Academic Tourism Studies 5/2 (2024): 104-118.
• “Ərazi itkilərimizin səbəbləri və tarixi gerçəklər.” Azərbaycan Milli Kitabxanası. Accessed 18.03.2025. https://www.anl.az/down/meqale/hurriyyet/2021/avqust/752539.htm
• “Ermenistan’ın Karabağ’daki Eylemleri: İnsan Hakları İhlalleri ve İhlallerin Takibi.” Grand National Assembly of Türkiye Assembly. Accessed 01.02.2025. https://www.tihek.gov.tr/upload/file_editor/2021/10/1634982902.pdf
• “Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi: tarixə baxış.” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası. Accessed 18.03.2025. https://files.preslib.az/projects/conflict/gl1.pdf
• “Fact-Finding Mission Interim Report of the Ombudsman concerning Religious Monuments in Ganja.” General Assembly Security Council. Accessed 02.02.2025. https://digitallibrary.un.org/record/3926174?v=pdf
• “Geneva Convention Relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War of 12 August 1949.” IV. Geneva Convention. Accessed 01.02.2025. https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/gciv-1949/article-53
• Göksedef, Ece. “Dağlık Karabağ: Türkiye, Azerbaycan’ın Askeri Kapasitesini Geliştirmesinde Nasıl Rol Oynadı?.” BBC News Türkçe (2020). Accessed 07.06.2025. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54379105
• Həsənov, Əli. Azərbaycan Respublikasinin Milli İnkişaf Və Təhlükəsizlik Siyasətinin Əsaslari. Bakü: Zərdabi LTD, 2016.
• Həsənqarayev, Tural. “Azad Şuşa (birinci hissə): Qələbəyə gedən yol.” Topchubashov Center, (2021). Accessed 02.06.2025. https://top-center.org/az/analytics/3252/free-shusha-part-one-way-to-victory
• Hüseynli, Hüseyn. “İkinci Qarabağ Müharibəsi Zamanı Türkiyənin Cənubi Qafqaz Siyasəti.” Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 11/5 (2024): 3586-3595.
• Iskandarov, Khayal, Piotr Gawliczek & Jerzy Tomasik. “Termination of War: Factors Affecting the Outcome (In the Example of the Second Karabakh War).” Civitas et Lex 3/35 (2022): 7-17.
• “İlham Əliyev xalqa müraciət edib.” Official website of the President of the Republic of Azerbaijan. Accessed 18.03.2025. https://president.az/az/articles/view/45924
• Kerman, İbrahim & Ertan Efegil. “Terör Örgütü PKK/PYD’nin Suriye’de İzlediği İç Savaş Stratejisinin Değerlendirilmesi.” Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi 1/2 (2017): 162-198.
• “Legal, political and military reasons for Azerbaijan’s anti terror ops.” Cavid Veliyev. Accessed 16.03.2025. https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/legal-political-and-military-reasons-for-azerbaijans-anti-terror-ops
• “Letter dated 29 September 2020 from the Permanent Representative of Azerbaijan to the United Nations addressed to the Secretary-General.” Permanent Representative of Azerbaijan to the United Nations addressed to the Secretary-General. Accessed 02.01.2025. https://digitallibrary.un.org/record/3885761?v=pdf
• Mohammed, Kamal & Abbas Abbas. “Türkiye’nin Rusya’dan S400 Hava Savunma Sistemi Temin Etmesinin ABD ve NATO Açısından İncelenmesi.” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/91 (2019): 191-203.
• “Müzəffər Prezident və onun xarici siyasət doktrinası.” Apa Agency. Accessed 17.03.2025. https://apa.az/blog/blog-single/muzeffer-prezident-ve-onun-xarici-siyaset-doktrinasi-191
• Nikolaevich, Shavrov Nikolay. Novaya ugroza russkomu delu v Zakavkaz’ye: predstoyashchaya rasprodazha Mugani inorodtsam. Baku: Elm, 1990.
• Öğüt, Selman & Rümeysa Ülkü. “Evaluation of Türkiye’s Role in The Second Karabakh War From International Law.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 22/1 (2023): 310-325.
• Özdemir, Durdu Mehmet & Gökmen Kantar. “Şuşa Beyannamesi’nin Önemi ve Olası Etkileri.” MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 12/2 (2023): 733-744.
• Özdemir, Levent. “The Changing State of Affairs and Türkiye’s Role in Nagorno Karabakh Issue.” Journal of Individual & Society 11/2 (2021): 81-107.
• Özgen, Cenk. “44 Günün Ardından: 2020 Karabağ Savaşı’nın Askeri Açıdan Analizi.” Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7/1 (2021): 104-123.
• “Pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) ordu və müasir dövrün müharibələri üçün verdiyi töhfə.” Ministry of Defence of the Republic of Azerbaijan. Accessed 14.03.2025. https://mod.gov.az/az/pre/53548.html
• Pirinççi Ferhat & Mehmet Çağatay Güler. Çıkmazdan Çözüme Karabağ Sorunu. İstanbul: SETA Yayınları, 2021.
• Piriyev, Heydar & Elshan Hashimov. “Second Karabakh War: Military-political and Military-Technical Aspects.” Journal of Hərbi Bilik 21/1 (2023): 7-16.
• Piriyev, Heydər, Rəşad Tahirov & Xəyal Iskenderov. “Müharibәnin bitmә müddәti vә sülh şәrtlәri (Ikinci Qarabağ müharibәsinin nümunәsindә).” Journal of Hərbi Bilik 166/4 (2020): 5-13.
• President of Republic of Azerbaijan Ilham Aliyev. “We will create a small model of the Turkish army in Azerbaijan.” Anadolu Agency (2021). Accessed 30.01.2025. https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/azerbaycan-cumhurbaskani-aliyev-azerbaycanda-turk-ordusunun-kucuk-modelini-olusturacagiz/2158236
• President of Russia Vladimir Putin. “Zayavleniye Prezidenta Rossiyskoy Federatsii.” (2020). Accessed 02.02.2025. http://kremlin.ru/events/president/news/64381
• “Qarabağın tarixi.” Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatı. Accessed 18.03.2025. https://veteran.gov.az/az/memories/qarabagin-tarixi
• “Report of the Fact-Finding Mission of the Ombudsman in Ganja (4-6 October 2020).” Commissioner for Human Rights (Ombudsman) of the Republic of Azerbaijan. Accessed 01.02.2025. https://ombudsman.az/storage/HO2dzc4ir77h00TtO7zYH86O1fgOzR8HPTTgFO06.pdf
• “Report of the Ombudsman on Child Casualties Occurred as a Result of Attacks on Civilian Settlements of Azerbaijans.” Commissioner for Human Rights (Ombudsman) of the Republic of Azerbaijan. Accessed 02.02.2025. https://ombudsman.az/storage/4XALmwc7WrjkOFTF95kQu5fRYJiZOR7RYGobVIK4.pdf
• “Report on the destructions and human casualties caused by the regular shelling of the Azerbaijani civilian settlements by the Armenian armed forces.” Commissioner for Human Rights (Ombudsman) of the Republic of Azerbaijan. Accessed 01.02.2025. https://ombudsman.az/storage/3JoKdB9WwCWawAachxW7ALKJqE8ddLmjuQUHtUJJ.pdf
• Rzazadə, Zakir. “Drone Imagery During the Second Karabakh War: Conflict Solidarity and Air Sovereignty.” Milliyət Araşdırmalar Mərkəzi (2021). Accessed 03.06.2025. https://milliyyet.info/siyaset/drone-imagery-during-the-second-karabakh-war-conflict-solidarity-and-air-sovereignty/.
• Sarıkaya, Yalçın & Araz Aslanlı. Kürekçay Anlaşmasından Şuşa Beyannamesine Karabağ. Ankara: Kripto, 2024.
• Sarıkaya, Yalçın. “İran’ın İkinci Karabağ Savaşı Tutumu: Takke Düştü Kel Göründü.” Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7/1 (2021): 84-103.
• Sarıkaya, Yalçın. 44 Gün Savaşı: Azerbaycan’ın Karabağ Zaferi. Ankara: TASAV, 2020.
• Shiraliyev Museyib & Murteza Hasanoğlu. “Güvenlikleştirme Teorisi Bağlamında İkinci Karabağ Savaşı Sonrası Azerbaycan’ın Millî Güvenlik Paradigması.” Güvenlik Bilimleri Dergisi 13/2 (2024): 277-300.
• “Statement by the President of the Republic of Azerbaijan, Prime Minister of the Republic of Armenia and President of the Russian Federation.” Official website of the President of the Republic of Azerbaijan. Accessed 16.03.2025. https://president.az/en/articles/view/45923
• Taşcıoğlu, Ömer Lütfi. “İkinci Karabağ Savaşı ve Sonuçları.” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 25/2 (2023): 543-566.
• “The Second Karabakh War Patriotic War or “Operation Iron Fist.” Virtual Karabakh. Accessed 14.03.2025. https://www.virtualkarabakh.az/en/post-item/52/2871/the-second-karabakh-war.html
• Tseltski, Serget. “The Use of Unmanned Aerial Vehicles in Armed Conflicts in Syria and Nagorno-Karabakh.” Pathways to Peace and Security 56/2 (2023): 181-191.
• “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Müttefiklik İlişkileri Hakkında Şuşa Beyannamesi.” Türkiye Resmi Gazetesi. Accessed 15.03.2025. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/03/20220323-1.pdf
• “Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin açılış mərasimi keçirilib.” Ministry of Defence of the Republic of Azerbaijan. Accessed 15.03.2025. https://mod.gov.az/az/news/turkiye-rusiya-birge-monitorinq-merkezinin-acilis-merasimi-kecirilib-video-34668.html
• Yalçınkaya, Alaeddin. “Karabağ Sorununun Çözümsüzlüğünde, AGİT Minsk Sürecinin “Planlı” Katkısı.” In Kadim Vatan Karabağ, ed. Betül Karagöz Yerdelen, Alâeddin Yalçınkaya, İrade Memmedova, 75-95. İstanbul: Divan Kitap, 2022.
• Yeltin, Hüseyin & Kübra Işık. “Rekabetten İşbirliğine Giden Süreçte Türkiye-Rusya İlişkilerinde Bir Test: Suriye Krizi.” Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 3/3 (2017): 40-50.
• Yeşilot, Okan & Gülcan İnalcık. “Kadim Türk Şehri Şuşa ve İkinci Karabağ Savaşı’nda Şuşa Muharebesi.” Avrasya İncelemeleri Dergisi 14/1 (2025): 125-151.
• Yeşilot, Okan, “Türkiye-Azerbaycan İlişkileri (1991-2021).” In Karabağ: Dünü, Bugünü, Yarını, ed. Yeşilot Okan, Köksal Bihter Gürışık, 165-182. İstanbul: Selenge Press, 2021.
• Yüksel, Cüneyt & Hüseyin H, Yüce. “The Nagorno-Karabakh Conflict from the Perspective of International Law and the Armistice Agreement Ending the Second Nagorno-Karabakh War.” İstanbul Hukuk Mecmuası 80/3 (2022): 1021-1065.