Yûnus Emre Dîvânı’nda Kıyâmet, Mahşer ve Âhiret Hayatı

Year 2021, Volume: 1 Issue: 2, 90 - 114, 30.12.2021

Ali Yılmaz

Abstract

Yûnus Emre mutasavvıf bir şairdir; dîvânında tasavvufun her yönü ile ilgili sözleri bulunabilmektedir. Bir taraftan da dinî hayatla ilgili konuları işlemiş olduğu da görülür; hatta o konuları çoğu zaman tasavvufî bir bakış açısıyla işlediği de bilinmektedir. Dîvânı okunurken onun dünyanın geçiciliği ve fânîliği, ölüm, ölüm sonrasında yapılanlar, kabir hayatı, kıyâmet, mahşer ve âhiret hayatı üzerinde çok durduğu hemen farkedilir.

Kur’an-ı Kerim’de bir gün kıyâmetin kopacağı, bunun vaktinin bilgisinin sadece Allah indinde olduğu, vakti gelince sûra üflenmesi üzerine kıyâmetin kopacağı, kâinattaki her şeyin alt üst olacağı, bütün canlıların öleceği, sûra ikinci defa üflenmesi üzerine canlıların yerlerinden kalkarak dirileceği değişik âyetlerde anlatılmaktadır. Yine âyet-i kerîmelerde bu dirilişten sonra bütün insanların mahşer yerinde toplanacağı, herkesin amel defterlerinin kendilerine gösterileceği, dünya hayatında iman edip Allah’ın rızâsına uygun bir kulluk yaparak emrettiklerini yerine getirenlerin cennete; iman etmeyenlerin ve Allah’ın rızâsına uygun yaşamayanların ise cehenneme sürülecekleri söylenmektedir. Ondan sonra da âhiret hayatı başlayacaktır. Yûnus Emre’nin dünya hayatına, ölüme, kabir hayatına, kıyâmetin kopuşuna, mahşer gününe ve âhiret hayatına bakışı tam bir mü’min bakışıdır, Kur’an’da belirtilenlere paraleldir; hatta onun bu konuları genellikle tasavvufî alâkasından bağımsız işlediği de farkedilmektedir.

Keywords

Yûnus Emre, dîvân, ölüm, kıyâmet, sûr

References

• Akçay, Mustafa, “Sırat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/ 118, 119. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2009.
• Ataseven , Yusuf, “Hristiyanlıktan Müslümanlığa Akseden Bir Azizin Serencâmı: “Ḥikâyet-i Cercîs Peygamber”, Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı: 63 ( 2017), 565-576.
• Bars , Mehmet Emin, “Yûnus Emre’de Âhiret İnancı”, Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 42/5, (Mart 2017), 244-259.
• Cebeci, Lutfullah, “İsrâfil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/180, 181. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2001.
• Demirci, Kürşat-Sarıtoprak, Zeki, “Deccâl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 9/ 67-72. İstanbul: 1994.
• Ersöz, Derya, “Ahmet Yesevi, Hakim Ata Ve Yunus Emre’de Âhiret Tasarımı”, Folklor Akademi Dergisi, c. 4, Sayı: 1 (2021), 116-141.
• Ebû Dâvûd, Sünen, Kitâbü’l-Ḥurûf, 1, İstanbul: Çağrı Yayınları, 4/293, ts.
• İbn Mâce, Sünen, Kitâbü’z-Zühd, 33. İstanbul : Çağrı Yayınları, 2/1428, 1981.
• et-Taberânî, Hâfız Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemü’l-Kebîr, 25/278, Mektebetü İbn Teymiyye, Kâhire, ts.
• Tatçı, Mustafa, Yûnus Emre Divânı (Tenkitli Metin), 2. Baskı, İstanbul : Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2005.
• Toprak, Süleyman, “Haşir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 16/416, 417. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1997.
• Tümer, Günay, “Circîs”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 8/26, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1993.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Kıyâmet Alâmetleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 25/ 522-525, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2002.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Zebânî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi , 44/164, İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2013.