Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları

Aynur Ülkü; Arzu Akman Yılmaz

Research Article

Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları

Year 2022, Volume: 2 Issue: 1, 26 - 35, 29.06.2022

Aynur Ülkü Arzu Akman Yılmaz

Abstract

Bu araştırma, hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu bireylerde ağız sağlığı ve bakımına ilişkin görüş ve uygulamalarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak tasarlandı. Araştırmanın örneklemini, Bolu ilinde bulunan kamu hastanelerinin dâhiliye ve cerrahi polikliniklerinde, servislerinde ve yoğun bakım ünitelerinde çalışan 289 hemşire oluşturdu. Çalışmanın verileri anket ile elde edildi. Verilerin değerlendirilmesinde sıklık ve yüzdelik dağılımları ile ki-kare testi kullanıldı. Araştırmaya katılan hemşirelerin %94,1’i Diyabetes Mellitus’lu bireylerde sıklıkla ağız sağlığı ile ilgili sorunlar gelişebileceğini belirtti. Bu sorunlar ağız kokusu (%79,6), enfeksiyon ve yara iyileşmesinde gecikme (%65,7), diş çürümeleri (%60,9) ve tat kaybı (%41,2) olarak sıralandı. Hemşirelerin %81,7’si Diyabetes Mellitus’lu bireylerde ağız hijyeni sağlanarak ağız sağlığı ile ilgili sorunların önlenebileceğini düşünmektedir. Diyabetes Mellitus’lu bireylerin ağız sağlığını değerlendiren hemşirelerin %72,3’ü ağız içine bakarak, %17,0’si ise ışık kaynağı kullanarak değerlendirme yaptıklarını belirtti. Hemşirelerin eğitim düzeyi, çalışma yılı ve çalıştıkları birim ile Diyabetes Mellitus’lu bireylerin ağız sağlığına ilişkin uygulamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlendi (p<0,05). Sonuç olarak, hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu bireylerde ağız sağlığı ile ilgili sorunlar gelişebileceğini bildikleri ancak ağız sağlığına yönelik uygulamalarında eksiklikler olduğu belirlendi. Hemşirelerin diyabet ve ağız sağlığı ile ilgili sorunlar hakkında farkındalıkları arttırılarak Diyabetes Mellitus’lu bireylerin sağlığını koruma ve geliştirmeye yönelik girişimlerde bulunmaları desteklenmelidir.

Keywords

Ağız Sağlığı, Ağız Bakımı, Diyabet, Hemşirelik

References

1. Diabetes. World Health Organization. https://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1. Erişim:14.06.2022
2. IDF Diabetes Atlas. 10th edn. International Diabetes Federation. Brussels, Belgium: 2021. https://www.diabetesatlas.org. Erişim:14.06.2022
3. Satman İ, Ömer B, Tütüncü Y, Kalaca S, Gedik S, Dinççağ N, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol, 2013;28:169-80.
4. Enç N, Öz Alkan H, Erkoç Hut A. Endokrin Sistem-Metabolizma Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı Diyabetes Mellitus. Editör: Nuray Enç, In: İç Hastalıkları Hemşireliği, 1. Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevi, 2020, ss.355-365.
5. Leite RS, Marlow NM, Fernandes JK, Hermayer K. Oral health and Type 2 Diabetes. Am J Med Sci, 2013;345(4):271-3.
6. Diyabette Oral Fizyopatoloji. TURKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2019. Türkiye Diyabet Vakfı. https://www.turkdiab.org/admin/PICS/files/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi_2019.pdf. Erişim:14.06.2022
7. Mauri-Obradors E, Estrugo-Devesa A, etal. Oral manifestations of Diabetes Mellitus. A systematic review. Med Oral Patol Oral Cir Bucal, 2017;22:586-94.
8. Kesici, H. Diyabet ve Periodontitis. KSU Tıp Fak Der, 2016;11(3):23-5.
9. Kurnaz S, Taşkınsel E. Tip 2 Diyabetli hastalarda diş çürüğü, endodontik tedavi ve apikal periodontitis prevalansı: Kesitsel çalışma. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2019;10(3):244-88.
10. Casanova L, Hughes F, et al. Diabetes and periodontal disease: A two-way relationship. BDJ Team, 2014;8(24):4-11.
11. Preshaw P, Alba A, et al. Periodontitis and diabetes: A two-way relationship. Diabetologia, 2012;55:21-31.
12. Oksay Şahin A. Diyabetli bireylerde cilt, ağız ve diş bakımı. Turkiye Klinikleri J Intern Med Nurs-Special Topics, 2015;1(3):49-57.
13. Karakoç K, Yılmaz F. Tip 2 Diyabetli bireylerde ağız sağlığı ve ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2018;26(2):103-13.
14. Sönmez S, Top M. Ağız ve diş sağlığında yaşam kalitesi: Diyabet hastalığının yaşam kalitesi üzerine etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2015;2:189-217.
15. Cervino G. Antonella T, et al. Diabetes: Oral health related quality of life and oral alterations. Hindawi BioMed Research International, 2019;5907195:1-14.
16. Poudel P, Griffiths R, et al. Oral health knowledge, attitudes and care practices of people with diabetes: A systematic review. BMC Public Health, 2018;18:577(1-14).
17. Bin Mubayrik A, Mutairi A, et al. Public knowledge and awareness of the effect of Diabetes Mellitus on oral health. Australasian Medical Journal, 2018;11(11):509-18.
18. Kejriwal SR, Bhandary R, Thomas B. Assessment of knowledge and attitude of Diabetes Mellitus Type 2 patients about their oral health in Mangalore, India. Univ Res J Dent, 2014;4:44–47.
19. Oh J, Gjelsvik A, Fuller D, et al. Less than optimal dental care among Rhode Island adults with diabetes: The need to assure oral health care for all adults with Diabetes 2. M ed Health R I, 2012;95(3):91–3.
20. Gurenlian JR, Ball WL, La Fontaine J. Diabetes mellitus: Promoting collaboration among health care professionals. The Journal of Dental Hygiene, 2012; Special supplement:1-12.
21. Gupta A, Nagpal T, Mathi M, Doshi M. Awareness of the links between oral health and diabetes amongst people attending nurse-led diabetes clinics. Journal of Diabetes Nursing, 2021;25:JDN173
22. Ekinci AP, Baykal C. Sistemik hastalıklarda ve sendromlarda oral mukoza. Türkderm, 2012;46:96-104.
23. Yuen HK, Wolf BJ, Bandyopadhyay D, Magruder KM, Salinas CF, London SD. Oral health knowledge and behavior among adults with diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice, 2009;86:239–46.
24. Lindermeyer A, Bowyer V, Roscoe J, et al. Oral health awareness and care preferences in patients with diabetes: A qualitative study. Family Practice, 2013;30(1):113-8.
25. Skamagas M, Breen TL, LeRoith D. Update on diabetes mellitus: Prevention, treatment, and association with oral diseases. Oral Dis, 2008;14:105–14.
26. Bastos AS, Leite AR, Spin-Neto R, Nassar PO, Massucato EM, Orrico SR. Diabetes Mellitus and oral mucosa alterations: Prevalence and risk factors. Diabetes Res Clin Pract, 2011;92(1):100-5.
27. Khanuja PK, Narula, SC, Rajput R. Association of periodontal disease with glycemic control in patients with Type 2 Diabetes in Indian Population. Front Med, 2017;11(1):110–9.
28. Eldarrat, AH. Diabetic patients: their knowledge and perception of oral health. Libyan J Med, 2011;6:5691.
29. Darling-Fisher CS, Kanjirath PP, Peters MC, Borgnakke WS, Oral Health: An untapped resource in managing glycemic control in diabetes and promoting overall health. The Journal for Nurse Practitioners, 2015;11(9):889-96.
30. Jansson H, Lindholm E, et al. Type 2 Diabetes and risk for periodontal disease: A role for dental health awareness. J Clin Periodontol, 2006;408–14.
31. Manz MC, Borgnakke WS, et al. Factors associated with passing of knowledge of the diabetes/periodontal disease relationship to patients. J Dent Res, 2003;82:997.
32. Attin R, Tuna A, et al. Efficacy of differently concentrated chlorhexidine varnishes in decreasing mutans streptococci and lactobacilli counts. Arch Oral Biol, 2003;48:503-9.
33. Mirza MK, Khan AA, Ali MM, Chaudhry S. Oral health knowledge, attitude, and practices and sources of information for diabetic patients in Lahore, Pakistan. Diabetes Care, 2007;30:3046–7.
34. Miller M, Kearney N. Oral care for patients with cancer: A review of the literature. Cancer Nurs. 2001; 24:241-54.
35. İlhan A, Erdal S ve ark. Diyabetik Bireylerde ağız sağlığı ve periodontal hastalıklar. 50. Ulusal Diyabet Kongresi 2014;90.
36. Zhang Y, Leveille S, et al. Disparities in preventive oral health care and periodontal health among adults with Diabetes. Prev Chronic Dis, 2021;18:1-9.
37. Arslan H. Diyabet ve Gebelik. Erdoğan S. Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler. İstanbul: Tavaslı Matbaa, 2002: ss. 97-103.
38. Martijn L, Teeuw W. Implementation of an oral care protocol for primary diabetes care: A pilot cluster-randomized controlled trial. Ann Fam Med, 2021;19:197-206.
39. Inan NK, Dinç L. Evaluation of nursing documentation on patient hygienic care. International Journal of Nursing Practice, 2013;81-7.
40. Khoury Z, Illesca P, et al. The role of primary care providers in oral health education for patients with diabetes. Patient Education and Counseling, 2021;1497–9.
41. Al Habashneh R, Khader Y, et al. Knowledge and awareness about diabetes and periodontal health among Jordanians. Journal of Diabetes and Its Complications, 2010;24:409–14.
42. Skamagas M, BreenT. L, LeRoith D. Update on diabetes mellitus: Prevention, treatment, and association with oral diseases. Oral Diseases, 2008:14;105–14.
43. Northridge M, Kumar A, et al. Disparities in access to oral health care. Annu Rev Public Health. 2020;2(41):513–35.
44. Kudiyirickal M, Pappachan M. Diabetes mellitus and oral health. Endocrine, 2015;49:27–34.
45. Leite R, Marlow N, et al. Oral health and Type 2 Diabetes. Am J Med Sci, 2013;345(4):271–3.

Year 2022, Volume: 2 Issue: 1, 26 - 35, 29.06.2022

Aynur Ülkü Arzu Akman Yılmaz

Abstract

References

1. Diabetes. World Health Organization. https://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1. Erişim:14.06.2022
2. IDF Diabetes Atlas. 10th edn. International Diabetes Federation. Brussels, Belgium: 2021. https://www.diabetesatlas.org. Erişim:14.06.2022
3. Satman İ, Ömer B, Tütüncü Y, Kalaca S, Gedik S, Dinççağ N, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol, 2013;28:169-80.
4. Enç N, Öz Alkan H, Erkoç Hut A. Endokrin Sistem-Metabolizma Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı Diyabetes Mellitus. Editör: Nuray Enç, In: İç Hastalıkları Hemşireliği, 1. Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevi, 2020, ss.355-365.
5. Leite RS, Marlow NM, Fernandes JK, Hermayer K. Oral health and Type 2 Diabetes. Am J Med Sci, 2013;345(4):271-3.
6. Diyabette Oral Fizyopatoloji. TURKDİAB Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi 2019. Türkiye Diyabet Vakfı. https://www.turkdiab.org/admin/PICS/files/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi_2019.pdf. Erişim:14.06.2022
7. Mauri-Obradors E, Estrugo-Devesa A, etal. Oral manifestations of Diabetes Mellitus. A systematic review. Med Oral Patol Oral Cir Bucal, 2017;22:586-94.
8. Kesici, H. Diyabet ve Periodontitis. KSU Tıp Fak Der, 2016;11(3):23-5.
9. Kurnaz S, Taşkınsel E. Tip 2 Diyabetli hastalarda diş çürüğü, endodontik tedavi ve apikal periodontitis prevalansı: Kesitsel çalışma. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2019;10(3):244-88.
10. Casanova L, Hughes F, et al. Diabetes and periodontal disease: A two-way relationship. BDJ Team, 2014;8(24):4-11.
11. Preshaw P, Alba A, et al. Periodontitis and diabetes: A two-way relationship. Diabetologia, 2012;55:21-31.
12. Oksay Şahin A. Diyabetli bireylerde cilt, ağız ve diş bakımı. Turkiye Klinikleri J Intern Med Nurs-Special Topics, 2015;1(3):49-57.
13. Karakoç K, Yılmaz F. Tip 2 Diyabetli bireylerde ağız sağlığı ve ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2018;26(2):103-13.
14. Sönmez S, Top M. Ağız ve diş sağlığında yaşam kalitesi: Diyabet hastalığının yaşam kalitesi üzerine etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2015;2:189-217.
15. Cervino G. Antonella T, et al. Diabetes: Oral health related quality of life and oral alterations. Hindawi BioMed Research International, 2019;5907195:1-14.
16. Poudel P, Griffiths R, et al. Oral health knowledge, attitudes and care practices of people with diabetes: A systematic review. BMC Public Health, 2018;18:577(1-14).
17. Bin Mubayrik A, Mutairi A, et al. Public knowledge and awareness of the effect of Diabetes Mellitus on oral health. Australasian Medical Journal, 2018;11(11):509-18.
18. Kejriwal SR, Bhandary R, Thomas B. Assessment of knowledge and attitude of Diabetes Mellitus Type 2 patients about their oral health in Mangalore, India. Univ Res J Dent, 2014;4:44–47.
19. Oh J, Gjelsvik A, Fuller D, et al. Less than optimal dental care among Rhode Island adults with diabetes: The need to assure oral health care for all adults with Diabetes 2. M ed Health R I, 2012;95(3):91–3.
20. Gurenlian JR, Ball WL, La Fontaine J. Diabetes mellitus: Promoting collaboration among health care professionals. The Journal of Dental Hygiene, 2012; Special supplement:1-12.
21. Gupta A, Nagpal T, Mathi M, Doshi M. Awareness of the links between oral health and diabetes amongst people attending nurse-led diabetes clinics. Journal of Diabetes Nursing, 2021;25:JDN173
22. Ekinci AP, Baykal C. Sistemik hastalıklarda ve sendromlarda oral mukoza. Türkderm, 2012;46:96-104.
23. Yuen HK, Wolf BJ, Bandyopadhyay D, Magruder KM, Salinas CF, London SD. Oral health knowledge and behavior among adults with diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice, 2009;86:239–46.
24. Lindermeyer A, Bowyer V, Roscoe J, et al. Oral health awareness and care preferences in patients with diabetes: A qualitative study. Family Practice, 2013;30(1):113-8.
25. Skamagas M, Breen TL, LeRoith D. Update on diabetes mellitus: Prevention, treatment, and association with oral diseases. Oral Dis, 2008;14:105–14.
26. Bastos AS, Leite AR, Spin-Neto R, Nassar PO, Massucato EM, Orrico SR. Diabetes Mellitus and oral mucosa alterations: Prevalence and risk factors. Diabetes Res Clin Pract, 2011;92(1):100-5.
27. Khanuja PK, Narula, SC, Rajput R. Association of periodontal disease with glycemic control in patients with Type 2 Diabetes in Indian Population. Front Med, 2017;11(1):110–9.
28. Eldarrat, AH. Diabetic patients: their knowledge and perception of oral health. Libyan J Med, 2011;6:5691.
29. Darling-Fisher CS, Kanjirath PP, Peters MC, Borgnakke WS, Oral Health: An untapped resource in managing glycemic control in diabetes and promoting overall health. The Journal for Nurse Practitioners, 2015;11(9):889-96.
30. Jansson H, Lindholm E, et al. Type 2 Diabetes and risk for periodontal disease: A role for dental health awareness. J Clin Periodontol, 2006;408–14.
31. Manz MC, Borgnakke WS, et al. Factors associated with passing of knowledge of the diabetes/periodontal disease relationship to patients. J Dent Res, 2003;82:997.
32. Attin R, Tuna A, et al. Efficacy of differently concentrated chlorhexidine varnishes in decreasing mutans streptococci and lactobacilli counts. Arch Oral Biol, 2003;48:503-9.
33. Mirza MK, Khan AA, Ali MM, Chaudhry S. Oral health knowledge, attitude, and practices and sources of information for diabetic patients in Lahore, Pakistan. Diabetes Care, 2007;30:3046–7.
34. Miller M, Kearney N. Oral care for patients with cancer: A review of the literature. Cancer Nurs. 2001; 24:241-54.
35. İlhan A, Erdal S ve ark. Diyabetik Bireylerde ağız sağlığı ve periodontal hastalıklar. 50. Ulusal Diyabet Kongresi 2014;90.
36. Zhang Y, Leveille S, et al. Disparities in preventive oral health care and periodontal health among adults with Diabetes. Prev Chronic Dis, 2021;18:1-9.
37. Arslan H. Diyabet ve Gebelik. Erdoğan S. Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler. İstanbul: Tavaslı Matbaa, 2002: ss. 97-103.
38. Martijn L, Teeuw W. Implementation of an oral care protocol for primary diabetes care: A pilot cluster-randomized controlled trial. Ann Fam Med, 2021;19:197-206.
39. Inan NK, Dinç L. Evaluation of nursing documentation on patient hygienic care. International Journal of Nursing Practice, 2013;81-7.
40. Khoury Z, Illesca P, et al. The role of primary care providers in oral health education for patients with diabetes. Patient Education and Counseling, 2021;1497–9.
41. Al Habashneh R, Khader Y, et al. Knowledge and awareness about diabetes and periodontal health among Jordanians. Journal of Diabetes and Its Complications, 2010;24:409–14.
42. Skamagas M, BreenT. L, LeRoith D. Update on diabetes mellitus: Prevention, treatment, and association with oral diseases. Oral Diseases, 2008:14;105–14.
43. Northridge M, Kumar A, et al. Disparities in access to oral health care. Annu Rev Public Health. 2020;2(41):513–35.
44. Kudiyirickal M, Pappachan M. Diabetes mellitus and oral health. Endocrine, 2015;49:27–34.
45. Leite R, Marlow N, et al. Oral health and Type 2 Diabetes. Am J Med Sci, 2013;345(4):271–3.

There are 45 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Health Care Administration
Journal Section	Research Articles
Authors	Aynur Ülkü This is me 0000-0003-2953-0307 Arzu Akman Yılmaz 0000-0003-0232-5987
Publication Date	June 29, 2022
Published in Issue	Year 2022 Volume: 2 Issue: 1

Cite

APA	Ülkü, A., & Akman Yılmaz, A. (2022). Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi, 2(1), 26-35.
AMA	Ülkü A, Akman Yılmaz A. Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları. SABİTED. June 2022;2(1):26-35.
Chicago	Ülkü, Aynur, and Arzu Akman Yılmaz. “Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı Ve Bakımına İlişkin Görüş Ve Uygulamaları”. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi 2, no. 1 (June 2022): 26-35.
EndNote	Ülkü A, Akman Yılmaz A (June 1, 2022) Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları. Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi 2 1 26–35.
IEEE	A. Ülkü and A. Akman Yılmaz, “Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları”, SABİTED, vol. 2, no. 1, pp. 26–35, 2022.
ISNAD	Ülkü, Aynur - Akman Yılmaz, Arzu. “Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı Ve Bakımına İlişkin Görüş Ve Uygulamaları”. Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi 2/1 (June 2022), 26-35.
JAMA	Ülkü A, Akman Yılmaz A. Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları. SABİTED. 2022;2:26–35.
MLA	Ülkü, Aynur and Arzu Akman Yılmaz. “Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı Ve Bakımına İlişkin Görüş Ve Uygulamaları”. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi, vol. 2, no. 1, 2022, pp. 26-35.
Vancouver	Ülkü A, Akman Yılmaz A. Hemşirelerin Diyabetes Mellitus’lu Bireylerde Ağız Sağlığı ve Bakımına İlişkin Görüş ve Uygulamaları. SABİTED. 2022;2(1):26-35.

Download Cover Image

Article Files

Full Text