Kalite yönetim sisteminin sağlık kurumlarına etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 97 - 101, 30.06.2018

Gülay Tamer , Handan Çetinkaya

Öz

Sağlık kuruluşları, sağlık hizmetinden yararlanan müşterilerin ihtiyaç, beklenti ve isteklerini karşılama, sunulan sağlık hizmetlerinin kalitesini arttırma, bunların yanında maliyetleri azaltma ve sürdürülebilirliği sağlama amaçlarına yönelik bir yönetim felsefesinin arayışına girmiştir. 

Kişilerin yaşam kalitesini etkileyen, hata kabul etmeyen, doğrudan insan hayatıyla ilgili olan sağlık hizmetlerinde bu yönetim felsefesini sağlamanın temel koşulunun; kurumların kurumsal performanslarını iyileştirme yönünde çaba sarf etmesi, müşterilerin ihtiyaç, istek ve beklentilerine uygun olarak kaliteli ürün ve hizmet üretimiyle olabileceği kanısına varılmıştır. Bu yoldan hareketle kalite yönetim sistemi hem sağlık kurumlarının hem de ulusal sağlık politikalarının bir parçası haline gelmiştir.

Amaç: Bu çalışmanın amacı sağlık kurumlarında kalite yönetim sistemi alanında yaşanan gelişmeleri kısaca tanıtmak ve yakın gelecekte sağlık kurumlarında hangi ölçüde yer alabileceği sorusuna cevap verebilmektir. Bu çalışma sağlık kurumlarında kalite yönetim sistemine yönelik yaklaşımların değerlendirilmesi ve yorumlanmasını içeren bir literatür taraması çalışmasıdır. 

Yöntem: Bu çalışmada, taranan ve kapsam dâhiline alınan makalelerden elde edilen ikincil verilerden faydalanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ise nitel araştırmalarda doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. 15.02.2018-30.03.2018 tarihleri arasında EbscoHost, Science Direct, Google Akademik, Emeraldinsight,  Dergipark Akademik arama motorları kullanılarak 2010-2017 yılları arasında sağlık hizmetlerinde kalite yönetim sistemi ve sağlık kurumlarında kalite alt konularında yayımlanan ulusal ve uluslararası bilimsel makaleler taranmıştır. 

Taranan makalelerden sağlık hizmetlerinde yapılmış bir araştırma olup olmamasına göre bir elemeye tabi tutulmuştur. Belirlenen veri tabanlarında taranan anahtar kelimeler sonucunda toplamda 159.522 makaleye ulaşılmıştır ve bunların içinden istenilen kriterlere uygunluk gösteren 48 adet makale değerlendirmeye alınmıştır.

Bulgular: 2010-2017 yılları arasında incelenen 48 makalenin 41’inin ulusal literatüre ve 7’sinin uluslararası literatüre ait olduğu görülmüştür. En fazla makale (11 makale) 2017 yılında yayımlanmıştır ve bunlardan 9’u ulusal makaledir.

Sonuç: Kalite yönetim sisteminin sağlık kurumlarında uygulanmasıyla, hizmet kalitesinde, personel ve hasta memnuniyetinde artışa, kaynakların etkin ve sağlık harcamalarının daha verimli kullanılmasına yardımcı olacağı ön görülmektedir. Çalışmaların sonucunda, uygulanmak istenen bu sistemin, sağlık alanında hedeflenen yaklaşımlara katkı sağlayacağı açısından değerli sonuçlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kalite, Sağlık Hizmetlerinde Kalite, Sağlık Kurumları, Kalite Yönetim Sistemi

Anahtar Kelimeler

Kalite, Sağlık Hizmetlerinde Kalite, Sağlık Kurumları

Impact of quality management system on health institutions

Öz

Introduction: Health institutions have started to seek for a management philosophy which aims to meet the needs, expectations and demands of customers who use healthcare services, and to improve the quality of the healthcare services offered, besides reducing costs and ensuring sustainability.

The fundamental condition for providing this management philosophy in the healthcare services which affect the quality of life of the people, not tolerant to any fault and are directly related to human life; it is concluded that the efforts of institutions to improve their corporate performance can be ensured by generating quality products and services in line with the needs, expectations and demands of the customers. Thus, the quality management system has become a part of both healthcare institutions and national health policies. 

Purpose: The purpose of this study is to explain the developments in the field of quality management system in health institutions in summary, and to answer the question of to what extent they can be implemented in the health institutions in the near future. This study is a literature review which includes evaluation and interpretation of approaches for quality management system in health institutions.

Method: In this study, secondary data obtained from articles scanned and included to the scope was used. As a data collection tool, document analysis as a qualitative research method was used. By using search engines EbscoHost, Science Direct, Google Academic, Emeraldinsight and Dergipark Akademik between the dates of 15.02.2018-30.03.2018, national and international scientific articles published in subtopics of quality management system in healthcare services and quality in health institutions between years 2010 and 2017 were searched.

The scanned articles were eliminated depending on if it was a research on healthcare services or not. A total of 159,522 articles were found as a result of the key words scanned in specified databases, and 48 articles out of them complying with the desired criteria have been taken into consideration.

Results: 41 out of 48 articles reviewed for years 2010 and 2017 are from national literature while 7 of them are from international literature. The highest number of articles (11 articles) was published in 2017, of which 9 are national.  

Conclusion: By implementation of quality management system in health institutions, it is predicted that service quality, staff and patient satisfaction will increase, resources will be used effectively, and it will be helpful in making health expenditures more efficiently. As a result of the studies, this system which is desired to be implemented offers valuable results in terms of contributing to the targeted approaches in the health field.

Keywords: Quality, Quality in Healthcare Services, Health Institutions, Quality Management System

Anahtar Kelimeler

Quality, Quality in Healthcare Services, Health Institutions

Kaynakça

• 1. Karaca, E. (2008). Eğitimde Kalite Arayışları ve Eğitim Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21): 61-80
• 2. Özdemir, S. (2007). Öğretim Süreçlerinde Toplam Kalite İlkelerinin Uygulanmasının Öğrencilerin Tutumlarına ve Başarılarına Etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2): 521-536.
• 3. Marşap, A. (2014). Sağlık İşletmelerinde Kalite-Sağlıkta Kaliteşim Sistemi ve Sağlıkta Mükemmellikte Süreklilik. 1. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş
• 4. Donabedian, A (1995), The Quality of Care: How Can It Be Assessed, Health Administration Press, Michigan.
• 5. İncesu, E. - Yorulmaz, M., Sağlık Hizmetlerinde Kalite Kavramı ve Toplam Kalite Yönetimi, Konya, 2011
• 6. Meraler, S., ve Adıgüzel, A. (2012). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yükseköğretimdeki Kaliteye İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9): 123-144.
• 7. ÖZTÜRK,Ahmet, Kalite Yönetim ve Planlaması, Ekin Yayınları, 2.B., Ekin Yayın , Bursa, 2013:8
• 8. Kassem, Amer Al, In’airat, Mohammad, Al Bakri, Anas. (2013). “Evaluation Tools Of Total Quality Management İn Business Organizations” European Journal of Business and Management, Vol. 5, pp. 41.
• 9. D. A. GARVIN; Managing Quality, The Free Press, New York, 1998, s.217.
• 10. MULUK, Zehra, BURCU, Esra, DANACIOĞLU, Nazan, Türkiye’de Kalite Olgusunun Gelişimi, Kalder Yayınları, No:30, Ankara, 2000
• 11. Tütüncü, Ö. (2009). Ağırlama hizmetlerinde kalite sistemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, 63-66
• 12. Bumin, B., & Erkutlu, H. (2002). Topam Kalite Yönetimi ve Kıyaslama (Benchmarking) İlişkileri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (1): 83-100.
• 13. Yüksel, F., Sadaklıoğlu, H. (2007). “Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Yerel Yönetimler”, Uluslararası Sağlık ve Hastane Yönetimi Kongresi, 01-03 Haziran 2007 Yakın Doğu Üniversitesi Lefkoşa Kıbrıs.
• 14. Devebakan N. (2006). “Sağlık İşletmelerinde Teknik ve Algılanan Kalite”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:8 Sayı:1
• 15. ERİŞ,H Havlioğlu, S, Doni, N, “Kalite Sistemi ve Bilgi Güvenliği Sistemlerinin Hasta Güvenliği Üzerine Etkisi: Bir Üniversite Hastanesi Uygulaması”, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2017 4(3)
• 16. Zerenler M ve Öğüt A. Sağlık Sektöründe Algılanan Hizmet Kalitesi ve Hastane Tercih Nedenleri Araştırması: Konya Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2007;18:501-519
• 17. DONABEDIAN, Avedis; Exploration in Quality Assessment and Monitoring, Ann Arbor, Michigan, Health Administration Press, 1980.
• 18. Kaya, S. (2012). Sağlık Hizmetlerinde Kalite Kavramı. S. Kaya (Ed.). Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi (s. 2 – 29). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No:2864.
• 19. The American Medical Association’s Council on Medical Service (1987). “Quality of Care”, Quality Progress, May: 22.
• 20. Lhor KN. Institute of Medicine; Committee to Design a Strategy for Quality Review and Assurance in Medicare. In: Lohr KN (ed.), Medicare: A Strategy for Quality Assurance. Volume 1. Washington, DC: National Academy Press; 1990
• 21. Committee on Quality of Health Care in America, Institute of Medicine, (2001). Crossing the Quality Chasm: A New Health System for the 21st Century. Washington, D. C.: National Academy Press.
• 22. Offei, A.K., Bannerman, C. ve Kyeremeh, K. (2004). Healthcare Quality Assurance Manual for Sub-Districts in Ghana, Ghana Health Service.
• 23. Kaya, S. (2005), Sağlık Hizmetlerinde Sürekli Kalite İyileştirme, Pelikan Yayınları, Ankara
• 24. Kavuncubaşı, S. (2000), Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• 25. Bakan, İ. (2004). Çağdaş yönetim yaklaşımları ilkeler, kavramlar ve yaklaşımlar. Beta Basım Yayım Dağıtım AS, İstanbul, 541s.
• 26. Yang, Ching-Chow, (2003), “The establishment of a TQM system for the health care industry”, The TQM Magazine, Volume:15, Number: 2, s.93-98.
• 27. İbrahim Erdogan, “Saglık Hizmetlerinde Toplam Kalite Uygulamaları”, http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcer ik&IcerikNo=737 19.11.2007, s. 1,2
• 28. Çoruh,M., (1994) Sağlık Sektöründe Toplam Kalite Yönetiminin Yeri, Ankara: Haberal Eğitim Vakfı, 1994
• 29. Konca, Gül Esin; İlhan, Mustafa N.; Bumin, Mehmet Ali, (2006), “Yatarak Tedavi Gören Hastaların Hastane Çalışanları ve Hastane Hizmetlerinden Beklentileri ve Beklentilerine İlişkin Memnuniyet Durumlarının Değerlendirilmesi”, Gazi Tıp Dergisi / Gazi Medical Journal, Cilt: 17, Sayı: 3, s.160-170
• 30. Zerenler, Muammer; Öğüt, Adem, (2007), “Sağlık Sektöründe Algılanan Hizmet Kalitesi ve Hastane Tercih Nedenleri Araştırması: Konya Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 18, s.501-519.
• 31. Sayım.Ferhat., Çıraklı.Zeynep.,“Hastanelerdeki Sağlık Hizmetlerinde Kalite Yönetim Sistemlerinin Maliyet Fayda, Maliyet Etkililik Analizi Göstergelerinin İncelenmesi”, Uluslar arası Sağlıkta Kalite ve Performans Kongresi, 19-21 Mart 2009, Antalya, 21.03.2009, 20.Oturum, Salon 2
• 32.Gökbunar,R.,Kayalı,C. Kamu Yönetiminde Toplam Kalite Uygulamasının Olanakları, 2004
• 33. Tengilimoğlu, D., Sağlık Kuruluşlarında Halkla İlişkiler ,Ankara,2001