Sağlık sektöründe iş kazaları

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 75, 01.04.2015

Seval Akgün

Öz

Sağlık hizmet sunumunda kalite yönetimi, hasta ve çalışan güvenliği kavramları son yıllarda daha da önemli bir hale gelmekte ve uygulamalar yaygınlaşmaktadır. Bu yönetim modelinde ideal olan: yukarıdan veya merkezden yönlendirilmiş genel stratejiler doğrultusunda aşağıdan yukarıya doğru gelişen hizmet sunumudur. Sağlık hizmet sunumunda kaliteyle ilgili sorunlara çalışanlarla birlikte teşhis koyup çözüm yolları aramak, paketler halinde hazırlanmış klişe kalite programlarının uygulanmasını sağlamaya çalışmaktan çok daha başarılı sonuçlar vermektedir. Personelin çalıştığı yerden başlamak, kalite kavramını tartışmak, onların hasta ve çalışan güvenliği programlarına katılımlarını sağlamak ve çalışma ortamlarındaki risk faktörlerini belirleyerek önlemeye çalışmak, hasta ve çalışan güvenliğini dolayısıyla kalitenin kendiliğinden iyileşmesini sağlayacak temel adımlardır. Sağlık hizmet sunumunda iyileştirmeler mutlaka çalışanların sağlığı ve güvenliği konularını da içermelidir. Ancak Türkiye’de sağlık çalışanlarının sağlığını tehdit eden risklerin bilinmesi bunlara yönelik önleyici ve koruyucu önlemler konusunda farkındalığın arttırılması bugüne kadar pek önemsenmemiştir. Oysa en tehlikeli sektörlerden birisi olan sağlık sektöründe çalışanlar birçok fiziksel, kimyasal, biyolojik ve psikososyal risk faktörü ile karşı karşıyadırlar. Ülkemizde son dönemde iş sağlığı ve güvenliği ve sağlık hizmetlerinde mevzuatta yapılan değişimler ve yaptırımlar, çalışan güvenliği uygulamaları alanında önemli değişiklikler olmasını sağlamıştır. Bu kapsamda sağlık kuruluşlarında risk faktörlerin belirlenmesi, çalışanların temel eğitimlerinde kendi sağlık ve güvenliklerini koruma ve geliştirme kavramının yerleştirilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu makalede sağlık çalışanlarında iş kazlarına neden olabilecek riskler ve bu risk faktörlerden korunma yolları tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İş Kazaları, Sağlık Sektörü, Sağlık Personeli

Work accidents in health sector

Öz

Quality and Patient and employee safety concepts have been becoming widespread and more important than before in health care facilities last years. The ideal management model includes service delivery which develops from down to up according to general strategy directed by top. Diagnosing and seeking solutions for quality problems in health care service delivery together with employees ensure more successful results than implementing quality programs prepared as packs. Starting from the place where the staff works, discussing concept of quality with them and ensuring their participation into the programs, assessing risk factors in their working enviroment are the basic steps to make recovery of quality itself. Improvements in health care service delivery should include subjects on health and safety of employees. However we didn’t pay attention to employee safety at healthcare facilities for many years. Indeed, health care sector is one of the high-risk sectors and employees in this sector are exposed to many physical, chemical, biological, psychosocial risk factors. Recently there are some improvements on the legislation and regulations of Occupational Health and Safety in the country. Within these improvements, the assessment of risk factors and concept of protection and improvement for their own health and safety should be provided to the employees in their basic educations. Therefore, the main risk factors, which causes occupational injuries at health care facilities and how to protect their healths from these risk factors will be discussed in this article.

Anahtar Kelimeler

Health Sector, Work Accidents, Health Personnel

Kaynakça

• Ayşe UÇAK cerrahi hastalıkları hemşireliği anabilim dalı Yüksek lisans tezi
• http://www.ttb.org.tr/kutuphane/sc_meslek_riskleri.pdf
• http://safetyhealth.com.tr/saglik-sektorunde-is-sagligi-ve- guvenligi/
• Gómez-Oliván LM, Miranda-Mendoza GD, Cabrera-Galeana PA, Galar-Martínez M, Islas-Flores H, SanJuan-Reyes N, Neri-Cruz N, García-Medina S 2014. “Oxidative Stress Induced in Nurses by Exposure to Preparation and Handling of Antineoplastic Drugs in Mexican Hospitals:A Multicentric Study”. Oxidative Medicine and Cellular Longevity.
• NIOSH 2004 “Preventing Occupational Exposures to Antineoplastic and Other Hazardous Drugs in Health Care Settings”.
• Mahboob, M., Rahman MF, Rekhadevi PV, Sailaja N, Balasubramanyam A, Prabhakar PV, Singh SP, Reddy UA, Rao GS, Grover P. 2012 “Monitoring of Oxidative Stress in nurses occupationally exposed to antineoplastci drugs”. Toxicol Int. Jan;19(1)20-24
• OSHA 1999. “OSHA technical manual, TED 1–0.15A, Sec VI, Chapt II: Categorization of drugs as hazardous”.
• İş Sağlığı Mevzuatı, http://www.calisma.gov.tr/mevzuat/ mevzuat.htm
• Uluslararası Çalışma Örgütü, http://www.ilo.org/public/ turkish/region/eurpro/ankara/sozlesme/onaylanan.htm
• İş Sağlığı ve Güvenliğinde Bilinçleniyoruz, http:// www.insankaynaklari.com/ikdotnet/IcerikDetay. aspx?BLM=Meslek%20Hastalıkları&KayitNo=7593
• Sosyal Sigortalar Kurumu İstatistikleri 2005, http://www.ssk. gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/istatistik2005/2__ Tablo1_15_2005YENY.XLS
• Tasyaran MA. HBV İnfeksiyonu Epidemiyolojisi.In: Kılıçturgay K, Badur S, eds. Viral hepatit 2001. Viral Hepatitle Savaşım Derneği, 2001:125-128
• Takala J, Global Estimates of Occupational accidents, www.ilo.org/public/english/protection/safework/accidis/ est_method.pdf
• İşyeri Hekimliği Ders Notları, Türk Tabipleri Birliği Yayını, Ankara, 2001
• Yeşildal N, Sağlık Hizmetlerinde İş Kazaları ve Şiddetin Değerlendirilmesi, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2005: 4 (5), 280-302
• Azap A, Ergönül Ö, Memikoğlu KO, Yeşilkaya A, Altunsoy A, Bozkurt GY et al. Occupational exposure to blood and body fluids among health care workers in Ankara, Turkey, Am J Infect Control 2005;33:48-52
• Sencan I, Sahin I, Yildirim M and Yesildal N, Unrecognized abrasions and occupational exposures to blood-borne pathogens among health care workers in Turkey, Occupational Medicine 2004;54:202–206