Aksaray il merkezinde sağlık meslek lisesi öğrencilerinin el hijyeni ve iş kazaları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 8 - 15, 01.01.2015

Turhan Togan Bülent Işık Hale Turan Özgür Çiftci

Öz

Giriş ve Amaç: El hijyenine uyum hastane enfeksiyonlarının azaltılmasında önemli bir unsurdur. En çok hastalara birebir hizmetveren yardımcı sağlık meslek gurubu hastanelerde önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada; sağlık meslek lisesi öğrencilerinin elhijyeni, enfeksiyondan korunma yolları ve iş kazaları konularında bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem:Bu çalışma Aksaray Sağlık Meslek Lisesi öğrencileri arasında gerçekleştirildi. Katılımcıların demografiközellikleri, el hijyeninin endikasyonları uygulanma şekilleri, süresi önemi ve eğitimi, eldiven kullanımı, viral hepatit ve iş kazalarıile ilgili konuları içeren 35 sorulardan oluşan anketimiz literatür taraması sonrasında hazırlandı. Anketimiz çalışma ekibimiztarafından katılımcılara yüz yüze uygulandı. Anket formundan elde edilen veriler SPSS 15.0 (Statistical Package for the SocialSciences) istatistik programına aktarıldı, elde edilen veriler yüzdelik hesaplama yöntemi kullanılarak değerlendirildi.Bulgular: Anketimize katılan toplam 128 öğrencinin 43’ü Hemşirelik bölümü, 40’ı Diş Protez Teknisyenliği ve 45’i Laboratuvarteknisyenliği bölümü öğrencileri idi. Katılımcıların % 70,6’sı bayan ve %57,1’i bay ve yaş ortalaması 17,3 idi. El hijyeni uygulamaoranları hastaya temas sonrası %90.6, hastaya temas öncesi %87.5, vücut sıvılarına temas sonrası %82.8, hasta çevresinetemas sonrası %67.9, vücut sıvılarına temas öncesi %66.4, hasta çevresine temas öncesi %53.9, aseptik işlem öncesi %53.1,aseptik işlem sonrası %53.1 oranında uyguladıkları saptandı. Kesici delici alet yaralanma eğitimi alma oranı %37.5, ünitelerindekesici delici alet kutusu varlığı oranı %73.4 ve kesici delici aletle yaralanma oranı %68.7 olarak saptandı. Katılımcıların%83.6’sında Hepatit B aşısının var olduğu tespit edildi.Sonuç:Önemli bir sağlık sorunu olan el hijyeni Sağlık çalışanlarının uyması gereken en önemli konuların başında gelmektedir.Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık çalışanlarının el yıkama alışkanlıklarının artırılmasına yönelik, sağlık kuruluşlarının birçokyerine ‘5 el yıkama endikasyonu’ tabloları astırılmıştır. Ancak, el hijyenini uygulamalarının yaygınlaşması için hatırlatma notlarınınve motivasyon arttırıcı girişimlerin geçici etkileri olduğuna inanmakla beraber, enfeksiyon kontrol hekimi ve hemşirelerine yöneliksık sık eğitim etkinlikleri yapılması ve bunların sürekli olması gerektiği kanısındayız.

Anahtar Kelimeler

El Hijyeni, Hepatit, İş kazası

Kaynakça

• 1 Aksan Davas A. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelere Yönelik İş Kazası Kayıt sisteminin Geliştirilmesi ve İzlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir 2005.
• 2 Kılıçarslan A. Hacettepe Üniversitesi Hastanelerinde Çalışan Araştırma Görevlilerinin Mesleksel Riskleri. Hacettepe Üniversitesi İş Sağlığı Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• 3 Öztürk R. Hastane infeksiyonlarında ’inovasyon’. Hastane İnfeksiyonları Dergisi. 2010;14:43-45.
• 4 Ertek M. Hastane Enfeksiyonları: Türkiye Verileri. Hastane Enfeksiyonları: Korunma ve Kontrol Sempozyum Serisi 2008; 60: 9-14
• 5 Töreci K. Hastane infeksiyon kontrolünün tarihçesi: Dünyadaki ve Türkiye’deki yeri. Kitap:Hastane İnfeksiyonları.Doğanay M,Ünal S.(Yazarlar). Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara 2003,17-32.
• 6 Günaydın M. İnfeksiyon kontrolünde el hijyeni ve önemi. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, 16-20 Mart 2011 Antalya. Kongre kitabı, s:133-146.
• 7 Larson E, Kretzer EK. Sensibly applying the science. Compliance with handwashing and barrier precautions. J Hosp Infect 1995; 30: 8
• 8.Boyce JM, Pittet D. Guideline for hand hygiene in healthcare setting. Centers for Disease Control and Prevention - MMWR, Recommendations and Reports. 2002; 51 (RR16): 1-44.
• 9 Russell CS. Transition to parenthood: problemsand gratificartions. Journal of Marriage and The Family 1994; 36: 294-301.
• 10 Meighan M, Ramona T Mercer. Maternal role attainment-becoming a mother. Tomey AM, & Alligood MR. Nursing theorists and their work. Sixth Edition, Mosby, 2006; 605–22
• 11 Göçgeldi E, İstanbulluoğlu H, Türker T, Güleç M, Ceylen S, Koçak N. Tıp fakültesi öğrencilerinin mesleki maruziyetten kaynaklanan sağlık riskleri konusundaki bilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Gülhane Tıp Dergisi 2011; 53: 195-204.
• 12 Bostan S, Köse A. Hemşirelerin Hasta ve Çalışan Güvenliği Konusunda Kurumsal Uygulamaları Değerlendirmesi Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2012; 20(1): 10-5.
• 13 Karayemişoğlu Ak, Baykal Ü. Çalışan Güvenliği Açısından Hemşirelerin Çalışma Koşullarının Değerlendirilmesi. III. Uluslar arası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Poster Bildiriler Kitabı. S:227-252. Ankara. 2011.
• 14 Yılmaz E, Özkan S. Bir İlçede Çalışan Hemşirelerin Sağlık Sorunları ve Yaşam Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2006; 1(3): 81-99
• 15 Çalangu S. Hastane İnfeksi-yonlarının Önemi. Edi: Murat Günaydın. 1.Baskı, Samsun İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji Derneği (SİMAD) Yayınları No: 1. Deomed Medical Yayımcılık, (2002) İstanbul.
• 16 Willke A (1998). Hastane infeksiyonları ve sürveyansın önemi. Flora 3(1):11-15.
• 17 Akyıl R, Uzun Ö. (2007). Hastanede çalışan hemşirelerin el yıkama durumlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 2.
• 18 Günaydın M. El hijyeni. Ankem Dergisi. 2012; 26: 306- 308.
• 19 Pittet D. Improving compliance with hand hygiene in hospitals. InfectControl Hosp Epidemiol 2000; 21: 381- 386.
• 20 Demirdal T, Uyar S, Demirtürk N. Bir üniversite hastanesinde çalışanlarda el yıkama uygulamalarının ve bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi 2007; 8: 39-43.
• 21 Toraman AR, Battal F, Çaşkurlu H, ve ark. Yoğun Bakım Ünitesind Sağlık Personelinin El Yıkama Alışkanlıkları. Yeni Tıp Dergisi 2009; 26: 85-89.
• 22 Demir NA, Kölgelier S, Küçük A, Özçimen S,Sönmez B, Demir SL, İnkaya AÇ. (2013). Sağlık Çalışanlarının el hijyeni hakkındaki bilgi düzeyi ve el hijyenine uyumu. Nobel Medıcus 27 | Cilt: 9, Sayı: 3.
• 23 Favero M, Pugliese G (1999). Compliance with hand washing. Infection Control and Hospital Epidemiyology 20(2):114-116.
• 24 Keşaplı M, Çete Y, Kartal M. The patterns of handwashing and affecting factors in the emergency department. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 2004; 24 (3): 235-42.
• 25 Altınbilek E, Kavalcı C, Öztürk D, Hakbilir O, Akman C, Sönmez M, Arslan Ö. Suya sabuna dokunuyor muyuz?. Turk Hij Den Biyol Derg, 2012; 69(2): 75-82.
• 26 Yeşildal N. Sağlık Hizmetlerinde İş Kazaları ve Şiddetinin Değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005;4 (5):280- 302.
• 27 Topbaşı G. Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Mesleki Eğitim Uygulamaları Sırasında Geçirdikleri Yaralanmalar ve İlişkili Etmenler. Gazi Üniversitesi İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007.
• 28 Durgut Ş. Sağlık Kuruluşlarında İş Güvenliği ve Meslek Hastalıkları ve İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İle S.S.K. İstanbul Hastanelerinde İş Güvenliği ve Meslek Hastalıklarına İlişkin Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Yönetim Bilim Dalı, İstanbul 1999.
• 29 Smith, D.R., Leggat, P.A. (2005). “Issues and Innovations in Nursing Practice: Needlestick and sharps injuries among nursing students”, Blackwell Publishing Ltd, Journal of Advanced Nursing, 51(5), 449–455.
• 30 Kösgeroglu, N., Ayrancı, Ü., Bahar, M. (2003). “Ameliyathanede Çalışan Hemşirelerde Kesici/Delici Aletle Yaralanma ve Tıbbi Yardım Alma Durumları”, 4. Ulusal Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi, 22-26 Ekim, İzmir.
• 31 Korkmaz M. Saglık Çalışanlarında Delici Kesici Alet Yaralanmaları Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:3, Sayı:9 (2008).
• 32 ANA, (2007). “American Nurses Association’s Needlestick Prevention Guide”, http://nursingworld.org (Erişim: 19/10/2007).