Dijital emek platformlarında algoritmik yönetim ve sendikalar

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 170 - 180, 31.03.2024

Tolga Oral

Öz

Algoritmik yönetim kavramı, dijital emek platformlarında sıklıkla kullanılmaktadır. İnsan yönetimi yerine kullanılan algoritmik yönetim, tarafların amaçlarını en etkili şekilde izleyen, düzenleyen, kontrol eden ve karar veren bir yönetim anlayışı olarak sunulmaktadır. Literatürde, dijital ekonominin bu yeni yönetim anlayışının, dijital emek platformu çalışanları üzerinde olumlu etkileri yanında olumsuz etkilerinin de olduğuna yönelik bilgiler bulunmaktadır. Dijital platformlarda kullanılan algoritmik yönetimin işgücü maliyetlerini azaltan ve çalışanlara esneklik sağlayan olumlu yapısı karşısında, çalışanlar aleyhine, eşit olmayan koşullar oluşturduğuna dair görüşleri içinde barındıran bir kavramdır. Bu açıklamalar doğrultusunda özellikle sendikaların, algoritmik yönetimin dijital emek platformlarında çalışanlar aleyhine getirebileceği olumsuzlukları gidermede daha farklı stratejiler geliştirmeleri gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, dijital ekonomi platformlarında kullanılan algoritmik yönetimin, bu platformlarda çalışanlar açısından incelenmesi ve bu yeni dijital yönetim biçiminin eşitsizlikleri arttırmadaki rolünü tartışmaktır. Çalışma, algoritmik yönetim kavramını içeren bazı uluslararası kurum raporları ile konu hakkında önceden yapılmış bazı vaka çalışmalarından elde edilen bulguların kıyaslanarak açıklanmasına dayanmaktadır.

Kaynakça:

1. Alexandra, M., Nguyen, A. (2019) Explainer: Algorithmic Management in the Workplace. Data&Society Research Insitute (February):1603–12.
2. Arı Kovancı, Y. (2020). Platform Çalışma Bağlamında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Sendikalar Ve Platform Çalışanları Girişimleri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20):325–52. doi: 10.29029/busbed.732877.
3. Aslan, M. K., Aslan, G. Ç., Köksal, E., Canay, M. (2009). Algoritma Yazılımı Gerçekleştirme ve Doğrulama Uygulamaları. 4. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu - UYMS’09, 247–51.
4. Azzelini, D. (2017). Emeğin Alternatif Tarihi-İşçi Denetimi ve İşyeri Demokrasisi. 1. Baskı. Editör: Deniz Y, İstanbul: Amara Yayıncılık.
5. Aydemir, C., Yılmaz Genç, S. (2011). Ortaçağın Sosyoekonomik Düzeni : Feodalizm, Elektronik 10(36):226–41.
6. Belgin Boyacı, N. (2020). Dijital Emek Platformları ve Sendikalar, 1. Basım, Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi.
7. Bukht, R., Heeks, R. (2018). Defining, Conceptualising and Measuring the Digital Economy. International Organisations Research Journal, 13(2):143–72. doi: 10.17323/1996-7845-2018-02-07.
8. Castel, R. (2019). Ücretli Çalışmanın Tarihçesi Sosyal Sorunun Dönüşümü. Vol. 2. Baskı. 2. Baskı, Editör: Ergüden, Ç. I., İstanbul: İletişim Yayınları.

Anahtar Kelimeler

algoritmik yönetim, dijital platform, dijital emek platformu, sendika

Etik Beyan

Editör davetli derleme yazısıdır. Etik kurul onayı gerekmez.

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum bulunmamaktadır.

Algorithmic management and trade unions in digital labor platforms

Öz

The concept of algorithmic management is often used in digital labor platforms. Algorithmic management, which is used instead of human management, is presented as a management approach that monitors, regulates, controls and decides the goals of the parties in the most effective way. This new management approach of the digital economy has positive effects on digital labor platform employees as well as negative effects. It is a concept that includes the views that algorithmic management used on digital platforms creates unequal conditions to the detriment of employees in the face of its positive structure that reduces labor costs and provides flexibility to employees. In line with these explanations, it becomes necessary for trade unions, in particular, to develop different strategies to eliminate the disadvantages that algorithmic management can bring against employees on digital labor platforms. In this context, the aim of the study is to examine the algorithmic management used in digital economy platforms from the point of view of employees on these platforms and to discuss the role of this new form of digital management in increasing inequalities. The study is based on the explanation of the findings obtained from some international institution reports containing the concept of algorithmic management and some previous case studies on the subject by comparing them.

Sources:
1. Alexandra, M., Nguyen, A. (2019) Explainer: Algorithmic Management in the Workplace. Data&Society Research Insitute (February):1603–12.
2. Arı Kovancı, Y. (2020). Platform Çalışma Bağlamında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Sendikalar Ve Platform Çalışanları Girişimleri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20):325–52. doi: 10.29029/busbed.732877.
3. Aslan, M. K., Aslan, G. Ç., Köksal, E., Canay, M. (2009). Algoritma Yazılımı Gerçekleştirme ve Doğrulama Uygulamaları. 4. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu - UYMS’09, 247–51.
4. Azzelini, D. (2017). Emeğin Alternatif Tarihi-İşçi Denetimi ve İşyeri Demokrasisi. 1. Baskı. Editör: Deniz Y, İstanbul: Amara Yayıncılık.
5. Aydemir, C., Yılmaz Genç, S. (2011). Ortaçağın Sosyoekonomik Düzeni : Feodalizm, Elektronik 10(36):226–41.
6. Belgin Boyacı, N. (2020). Dijital Emek Platformları ve Sendikalar, 1. Basım, Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi.
7. Bukht, R., Heeks, R. (2018). Defining, Conceptualising and Measuring the Digital Economy. International Organisations Research Journal, 13(2):143–72. doi: 10.17323/1996-7845-2018-02-07.
8. Castel, R. (2019). Ücretli Çalışmanın Tarihçesi Sosyal Sorunun Dönüşümü. Vol. 2. Baskı. 2. Baskı, Editör: Ergüden, Ç. I., İstanbul: İletişim Yayınları.

Anahtar Kelimeler

algorithmic management, digital platform, digital labor platform, trade union

Kaynakça

• Alexandra, M., Nguyen, A. (2019). Explainer: Algorithmic Management in the Workplace. Data&Society Research Insitute (February):1603–12. 12 Aralık 2023 tarihinde https://datasociety.net/wp-content/uploads/2019/02/DS_Algorithmic_Management_Explainer. pdf adresinden erişildi.
• Arı Kovancı, Y. (2020). Platform Çalışma Bağlamında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Sendikalar Ve Platform Çalışanları Girişimleri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20):325–52. doi: 10.29029/busbed.732877.
• Aslan, M. K., Aslan, G. Ç., Köksal, E., Canay, M. (2009). Algoritma Yazılımı Gerçekleştirme ve Doğrulama Uygulamaları. 4. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu - UYMS’09, 247–51. 24 Aralık 2023 tarihinde https://www.emo.org.tr/ekler/433b9d089ef724f_ek.pdf adresinden erişildi.
• Azzelini, D. (2017). Emeğin Alternatif Tarihi-İşçi Denetimi ve İşyeri Demokrasisi. 1. Baskı. Editör: Deniz Y, İstanbul: Amara Yayıncılık.
• Aydemir, C., Yılmaz Genç, S. (2011). Ortaçağın Sosyoekonomik Düzeni : Feodalizm, Elektronik 10(36), 226–41.
• Belgin Boyacı, N. (2020). Dijital Emek Platformları ve Sendikalar, 1. Basım, Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi.
• Bukht, R., Heeks, R. (2018). Defining, Conceptualising and Measuring the Digital Economy. International Organisations Research Journal, 13(2):143–72. doi: 10.17323/1996-7845-2018-02-07.
• Castel, R. (2019). Ücretli Çalışmanın Tarihçesi, Sosyal Sorunun Dönüşümü. Vol. 2. Baskı. 2. Baskı, Editör: Ergüden, Ç. I., İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dikmen, A. A. (2017). Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan. İstanbul: Nota Bene.
• Duggan, J., Sherman U., Carbery R., & McDonnell, A. (2020). Algorithmic Management and App-Work in the Gig Economy: A Research Agenda for Employment Relations and HRM. Human Resource Management Journal, 30(1):114–32, doi: 10.1111/1748-8583.12258.
• Eurofound (2018). Platform Work: Types and Implications for Work and Employment – Literature Review. Digital Age - Eurofound 129. 01 Ocak 2024 tarihinde https://www.eurofound.europa.eu/system/files/2019-12/wpef18004.pdf adresinden erişildi.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. Kılıçbay, M. A. (Editör), Ankara: İmge Kitabevi.
• Gorz, A. (1981). Yaşadığımız Sefalet. Vol. 53.
• ILO (2021a). Technical Workshop on Practices towards Algorithmic Management and Their Impact on Workers, Brussels. 05 Ocak 2024 tarihinde https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/documents/meetingdocument/wcms_8 10116.pdf adresinden erişildi.
• ILO (2021b). Inequalities and the World of Work. 07 Ocak 2024 tarihinde https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocu ment/wcms_831542.pdf adresinden erişildi.
• ILO (2021c). World Employment and Social Outlook: The Role of Digital Labour Platforms in Taransforming the World of Work. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_771749.pdf
• Jarrahi, M. H., Newlands, G., Lee, M. K., Wolf, C. T., Kinder, E., Sutherland, W. (2021). Algorithmic Management in a Work Context. Big Data and Society, 8(2). doi: 10.1177/20539517211020332.
• Karagülle, A. O. (2020). DijiItal Platformlarda Pazar Gücünün Belirlenmesi. 10 Ocak 2024 tarihinde https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/uzmanlik-tezleri/11-a-ogun-karagulle-202009231 73114426-pdf adresinden erişildi.
• Kilhoffer, Z., De Groen, W. P., Lenaerts, K., Smits, I., Ku-Leuven, H., Hauben, H., Waeyaert, W., Giacumacatos, E., Lhernould, Jean-Philippe, & Robin-Olivier, S. (2019). Study to gather evidence on the working conditions of platform workers VT/2018/032 Final Report 13 December 2019.UNSPECIFIED. 15 Ocak 2024 tarihinde http://aei.pitt.edu/id/eprint/102657 adresinden erişilmiştir.
• Küçükkoç, İ. (2019). Algoritma ve Programlamaya Giriş. Balıkesir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü 161.
• Lee, M. K. (2018). Understanding Perception of Algorithmic Decisions: Fairness, Trust, and Emotion in Response to Algorithmic Management. Big Data and Society, 5(1):1–16. doi: 10.1177/2053951718756684.
• Lee, M. K., Kusbit, D., Metsky, E., Dabbish, L. (2015). Working with Machines: The Impact of Algorithmic and Data-Driven Management on Human Workers. The Impact of Crowd Work on Workers Downside, 1603–12. doi: 10.4324/9780429272806.
• Lehdonvirta, V. (2018). Flexibility in the Gig Economy: Managing Time on Three Online Piecework Platforms. New Technology, Work and Employment 33(1):13–29. doi: 10.1111/ntwe.12102.
• Möhlmannn, M., Zalmanson, L., Henfridsson, O., Gregory, Robert W. (2021). Algorithmic Management of Work on Online Labor Platforms: When Matching Meets Control. MIS Quarterly 45(4):1999–2022. doi: 10.25300/misq/2021/15333.
• Munck, R. (2002). Globalisation and Labour: The New "Great Transformation". London.
• Önsal, N. (2017). Endüstri İlişkileri Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi.
• Rosenblat, A., & Stark, L. (2016). Algorithmic Labor and Information Asymmetries: A Case Study of Uber’s Drivers. International Journal of Communication 10:3758–84. doi: 10.2139/ssrn.2686227.
• Ross, Peter K., Ressia, S., J. Sander, E. (2017). Work in the 21st Century. Emerald Publishing Limited 2017. Permanent
• Samsum, N., (2017). Çalışmanın Değişen Anlamı Ve Güncel Durumuna İlişkin Tartışmalar. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(3):160–210.
• Sohn-Rethel, A. (2011). Zihin Emeği Kol Emeği. 1. Basım. Editör: Ç. A. D. Temiz. İstanbul: Metis Yayınları. Stark, D., & Pais, I. (2021). Algorithmic Management in the Platform Economy. Ekonomicheskaya Sotsiologiya 22(3):71–103. doi: 10.17323/1726-3247-2021-3-71-103.
• Taylor, Frederick W. (2020). Bilimsel Yönetimin İlkeleri. 10. Baskı. Akın, H. B. (Editör), Ankara: Adres Yayınları.
• Tokol, A. (2021). Platform Çalışma, Çalışanlar Arasında Yarattığı Sorunlar ve Sendikalar. Pp. 37–77 in 21. Yüzyılda Endüstri İlişkileri Çalışma Yaşamının Dönüşümü, Aktörleri ve Geleceği, Sevgi, H. (Editör), İstanbul: NotaBene.
• Topçu, B. A. (2021). Dijital Ekonomi ve Dijital Ekonomi Göstergelerinin Sürdürülebilir Kalkınma Üzerindeki Etkisi: AB Ülkeleri Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi 455–66. doi: 10.33712/mana.958754.
• Urhan, B. (2022). Dijital Emek Platformlarında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri. Çalışma ve Toplum, 5(75), 2583-2611. https://doi.org/10.54752/ct.1191421
• Valenduc, G. (2017). The Future of Work in Digital Era. The European Trade Union Institute’s (ETUI), 10–17. 20 Ocak 2024 tarihinde https://www.etui.org/sites/default/files/Hesamag_16_ EN_2.pdf adresinden erişilmiştir.
• Vandaele, K. (2018). Will Trade Unions Survive in the Platform Economy? Emerging Patterns of Platform Workerss Collective Voice and Representation in Europe. 15 Ocak 2024 tarihinde https://www.etui.org/publications/working-papers/will-trade-unions-survive-in-the-platform-economy-emerging-patterns-of-platform-workers-collective-voice-and-representation-in-europe adresinden erişildi.
• Wood, Alex J. (2021). Algorithmic Management Consequences for Work Organisation and Working Conditions. No. 2021/07. Seville. 13 Ocak 2024 tarihinde https://joint-research-centre.ec.europa.eu/document/download/32f3a2e1-21cf-4869-b470-3e691ec284d6_en?filena me=jrc124874.pdf adresinden erişildi.
• Wood, Alex J., Graham, M., Lehdonvirta, V., & Hjorth, I. (2019). Good Gig, Bad Gig: Autonomy and Algorithmic Control in the Global Gig Economy. Work, Employment and Society 33(1):56–75. doi: 10.1177/0950017018785616.
• Yankın, F. B. (2018). Dijital Dönüşüm Sürecinde Çalışma Yaşamı. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 7(2):1–38.
• Yüksel, H. (2014). Endüstri İlişkilerinde Sosyal Diyalog Mekanizması Olarak Toplu Sözleşme Süreci ve Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19(4):109–25.
• Yuyucu, H. (2019). Çalışmanın Dönüşümü Üzerine Kısa Bi̇r Değerlendirme. Emek ve Toplum 20. doi: 10.31199/hakisderg.5.