Kronik ruhsal bozukluk tanısı alan hastalarının toplum ruh sağlığı merkezine devam durumuna göre sosyal işlevsellik, iç görü ve ilaç uyumlarının karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 447 - 455, 31.12.2024

Beyza Şener , Aysel Karaca

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1333944

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’ne (TRSM) kayıtlı hastaların TRSM programına devam durumuna göre hastaların sosyal işlevsellik, içgörü ve ilaç uyumlarının karşılaştırılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini İzmit ili Halıdere Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’ne Eylül 2019 itibariyle en az bir yıldır kayıtlı olan şizofreni, bipolar bozukluk, şizoaffektif bozukluk ve belirlenmemiş organik olmayan psikoz tanısı alan yetişkin 130 hasta oluşturmuştur. Bu hastalar Toplum Ruh Sağlığı Merkezine devam eden (n:65) ve etmeyen (n:65) olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Veri toplama araçları olarak; Sosyo-demografik Bilgi Formu, Morisky Uyum Ölçeği, İçgörünün Üç Bileşenini Değerlendirme Ölçeği ve Sosyal İşlevsellik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde; kategorik değişkenler için sıklıklar (sayı, yüzde), sayısal değişkenler için ise tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Bağımsız iki grup arasındaki farklılıklara Bağımsız Örneklem T Testi ve iki bağımsız sayısal değişken arasındaki ilişkiler ise Pearson Korelasyon katsayısı ile incelenmiştir.
Bulgular: Toplum Ruh Sağlığı Merkezine devam eden hastaların Sosyal İşlevsellik Ölçeği toplam, İç Görünün Üç Bileşenini Değerlendirme Ölçeği toplam ve Morisky Uyum Ölçeği toplam puanları devam etmeyen hastalara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0,05).
Sonuç: Toplum Ruh Sağlığı Merkezi faaliyetlerine düzenli katılmak hastaların işlevsellik düzeylerine, hastalığa dair içgörü geliştirmelerine ve tedaviye uyumlarına olumlu katkı sağlamaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda toplum ruh sağlığı hemşiresinin hasta ve hasta ailelerine yönelik Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerine düzenli katılımı destekleyecek eğitim ve müdahale programlarına öncelik vermesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

toplum ruh sağlığı merkezi, şizofrenik bozukluklar, sosyal işlevsellik, psikososyal müdahaleler, psikiyatri hemşiresi

Patients diagnosed with chronic mental disorders should be referred to the community mental health center comparison of social functioning, insight, and medication compliance by attendance status

Öz

Purpose:The aim of this study is to compare the social functionality, insight and medication compliance of patients enrolled in the Community Mental Health Center (TRSM) according to the attendance status of the TRSM program.
Materials and Methods:The sample of the study consisted of 130 adult patients diagnosed with schizophrenia, bipolar disorder, schizoaffective disorder and unspecified inorganic psychosis, who were registered to the Izmit Province Halıdere Community Mental Health Center for at least one year as of September 2019. These patients were divided into two groups as those attending the Community Mental Health Center (n: 65) and those who did not (n: 65). As data collection tools; Socio-demographic Information Form, Morisky Adjustment Scale, Three Components of Insight Assessment Scale and Social Functioning Scale were used. In the analysis of data; Frequencies (number, percentage) were used for categorical variables, and descriptive statistics (mean, standard deviation) were used for numerical variables. The differences between the two independent groups were analyzed using the Independent Sample T-Test and the relationships between the two independent numerical variables were analyzed using the Pearson Correlation coefficient.
Results:The Social Functioning Scale total, the Three Components of Insight Assessment Scale and Morisky Adjustment Scale total scores of the patients attending the Community Mental Health Center were found to be significantly higher than the patients who did not attend the Community Mental Health Center (p<0.05).
Conclusion:Regular participation in Community Mental Health Center activities contributes positively to the functionality level of patients, their development of insight into the disease and their compliance with treatment. In line with these results, it can be suggested that community mental health nurses give priority to education and intervention programs that will support regular participation in Community Mental Health Centers for patients and their families.

Anahtar Kelimeler

community mental health center, schizophrenic disorders, psychosocial intervention, social interaction, psychiatric nursing

Kaynakça

• Alan, S, Bellack. (2001) Psychosocial treatment in schizophrenia. Dialogues in Clinical, 3(2),136-137. Adasal, R. (1955) Psikozlar. AÜTF Yayınları, Örnek Matbaası, Ankara, 45, 294.
• Arslan, Delice M., Mert, Akgül S. & Yıldız, M. (2014). Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’nden hizmet alan bir şizofrenili olguda bütüncül yaklaşımın hastalığın gidişine etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 122-125.
• Arslan, M., Yazıcı, A., Yılmaz, T., Coşkun, S. & Kurt, E. (2015). Rehabilitasyon programı-nın şizofreni hastalarının kliniği, sosyal işlevselliği ve yaşam kalitesi üzerindeki uzun dö-nem etkileri: izleme çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(4), 238-246.
• Balikci, A., Erdem, M., Zincir, S.B., Bolu, A. Ercan, S., & Uzun, O. (2013). Adherence with outpatient appointments and medication: A two-year prospective study of patients with schizophrenia. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 23(1),57-64.
• Bighelli, I., Rodolico, A., García-Mieres, H., Pitschel-Walz, G., Hansen, W. P., Schneider-Thoma, J. & S, Leucht. (2021). Psychosocial and psychological interventions for relapse prevention in schizophrenia: a systematic review and network meta-analysis. The Lancet Psychiatry,8(11), 969-980.
• Carra, G., Segagni Lusignani., G., Sciarini, P. & Marinoni, A. (2007). Adaptation and imp-lementation strategies for NICE schizophrenia guidelines in Italy (Adattamento e implemen-tazione delle linee-guida del NICE sulla schizofrenia in Italia). Rivista di Psichiatria, 42(1), 49-58.
• Cooper, R. E., Laxhman, N., Crellin, N., Moncrieff, J. & Priebe, S. (2020). Psychosocial in-terventions for people with schizophrenia or psychosis on minimal or no antipsychotic me-dication: A systematic review.Schizophrenia Research,225, 15-30.
• David, A.S. (1990). Insight and psychosis. British Journal of Psychiatry, 156, 798-808. D, Summakoğlu, B, Ertuğrul. (2018). Şizofreni ve Tedavisi, Lectio Scientific Journal of He-alth and Natural Sciences, C. 1, S. 2, 43- 61.
• Doğa, O., Heinssen, RK., Liberman, RP., Kopelowicz, A. & Schizophr, Bull. (2002). Şizof-renide Psikososyal Yaklaşımlar. Sivas Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sep 133-139. Donyağı, N. (2016). Toplum ruh sağlığı merkezlerine devam eden ve devam etmeyen şizof-reni hastalarında aile yükünün incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ensari, H., Gültekin, B.K., Karaman ,D., Koç, A. & Beşkardeş, A.C. (2013). Bolu toplum ruh sağlığı merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: bir yıllık izleme sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(2), 108-114.
• Erol, A., Keleş, Ünal E., Tunç, Aydın E. & Mete, L. (2009). Şizofrenide sosyal işlevselliği yordayan etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(4), 313-321.
• Eryıldız, D. (2008). Gündüz hastanesi ve rehabilitasyon merkezine devam eden kronik şizof-reni hastaları ile bir rehabilitasyon programına katılmayan kronik şizofreni hastalarının iş-levsellik ve yaşam kalitesi açısından karşılaştırılması. T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Yayın-lanmamış tıpta uzmanlık tezi, İstanbul.
• Guo, X., Zhai, J., Liu, Z., Fang, M., Wang, B. & Wang, C. (2010). Effect of antipsychotic medication alone vs combined with psychosocial intervention on outcomes of earlystage schizophrenia: a randomized, 1-year study. Arch Gen Psychiatry, 67,895-904.
• Haddad, PM., Brain, C. & Scott, J. (2014). Nonadherence with antipsychotic medication in schizophrenia: challenges and management strategies. Patient Relat Outcome Meas, 5,43-62.
• Iati, C.A. & Waford, R.N. (2016). The psychosis response guide: how to helpyoung people in psychiatric crises. New York, Springer Publishing Company. Neuroscience, 3(2), 136-137.
• Jaspers, K (1997). The Patient’s attitude to his illness. General Psychopathology, The Johns Hopkins University,3, 414-425.
• Mueser, K, T., & Bond, G, R. (2000). Psychosocial treatment approaches for schizophrenia. Current Opinion in Psychiatry,13,27-35.
• Kane, J., Robinson, D,G., Schooler, NR., Mueser, K,T., Penn, D,L. & Rosenheck, R,A. (2015). Comprehensive versus usual community care for first-episode psychosis: 2- year outcomes from the NIMH RAISE early treatment program. Am J Psychiatry, 173, 362- 372.
• Karen, S. (2004). Getting it, together: How the nurse patient relationship influences treat-ment compliance for patients with schizophrenia, 155-163.
• Luborsky, L. (1962). Clinicians judgement of mental health. Arch Gen Psychiatry,7,407-17.
• Marc, DE Hert., Correll, C., Bobes, J. M., Bakmas, D., Cohen, I., Asai, J., Detraux, S., Gau-tam, H., Möller, D., Ndetei, J., Newcomer, A., R, Uwakwe. & S Leucht, S. (2011). Physical illness in patients with severe mental disorders. Prevalence impact of medications and dis-parities in health care, 10(1), 52-77.
• Na, E.J., Kang, N.I., Kim, M.Y., Cui, Y., Choi, H.E., Jung, A. J. & Chung, Y.C. (2015). Ef-fects of community mental health service in subjects with early psychosis: One- year pros-pective follow up. Community Mental Health Journal, 52,724-773.
• NICE. (2014). National Institute for Health and Care Excellence, Psychosis and Schizophre-nia in Adults: Prevention and Management. www.nice.org.uk/guidance/cg178.
• Noordsy, DL. & O’Keefe, C. (1999). Effectiveness of combining atypical antipsychotics and psychosocial rehabilitation in a community mental health center setting. J Clin Psychiatry, 60(19),47-51.
• Özaltın, G. (1996). Psikiyatride Disiplinlerarası Yaklaşımlar ve Ekip Çalışması, Psikiyatri Hemşireliği El Kitabı. İstanbul Birlik Ofset, 1.Baskı, 181- 213.
• Özdemir, İ., Şafak, Y., Örsel, S., Karaoğlan, Kahiroğulları, A. & Karadağ, H. (2017). Bir toplum ruh sağlığı merkezinde şizofreni hastalarına uygulanan ruhsal-toplumsal uyumlan-dırma etkinliğinin araştırılması: Kontrollü çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(5), 419-427.
• Petersen, L., Jeppesen, P., Thorup, A., Abel, M.B., Ohlenschlaeger, J., Ostergaard, T. & Nor-dentoft, M.A. (2005). Randomised multicentre trial of integrated versus standart treatment for patients with a first episode of psychotic ilness. The British Medical Journal, 29(6).
• Christine, R.K., Komossa, K. & Schwarz, S. (2010). Head-to-head comparisons of metabolic side effects of second generation antipsychotics in the treatment of schizophrenia: A syste-matic review and meta-analysis, 38, 167-177.
• Leucht, S.,Tardy, M., Komossa, K., Heres, S. & Kissling, W. (2012). Antipsychotic drugs versus placebo for relapse prevention in schizophrenia: a systematic review and meta-analysis, 379, 2063-2071.
• Sağlık Bakanlığı (2011, Şubat 17). Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Hakkında Yönerge. Sağ-lık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Sheafor, B. & Horejsi, C. J. (2015). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler. Nika Yayınevi. Söylemezoğlu, Ü. & Cansever, A. (1999). Şizofreni tedavisinde psikososyal yaklaşımlar. Psikiyatri Dünyası Dergisi, 11(3),96-103.
• Şahin, Ş. & Elboğa, G. (2019). Toplum ruh sağlığı merkezinden yararlanan hastaların yaşam kalitesi, tıbbi ilaç uyumuu, iç görü ve işlevsellikleri. Cukurova Medical Journal, 44, 431–438.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Tirupati, S. (2018). The Principles and Practice of Psychiatric Rehabilitation. Indian Journal of Mental Health Neurosciences, 1(1), 8-12.
• Valencia, M., Rascon, M.L., Juarez, F., Escamilla, R., Saracco, R. & Liberman, R.P. (2010). Applicaiton in Mexico of psychosocial rehabiltation with schizophrenia patients. Psychiatry Interpersonal and Biological Processes, 73(3), 248-263.
• Yıldız, M., Veznederoğlu, B., Eryavuz, A. & Kayahan, B. (2004) Psychosocial skills training on social functioning and quality of life in the treatment of schizophrenia: a controlled study in Turkey. Int J Psychiatry in Clin Prac, 8, 219-225.
• Yılmaz, S. & Buzlu, S. (2012) Antipsikotik kullanan hastalarda ilaç yan etkileri ve ilaç uyumu. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(2), 93-103.
• Yüksel, N. (1998). Antidepresan İlaçlar. Psikofarmakoloji, Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi.