Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci kadınların aile planlaması tutumları ve ilişkili faktörler

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 194 - 204, 30.06.2025

Melek Kaya , Besey Ören

Öz

Giriş: Mülteci kadınların üreme sağlığının sürdürülmesi oldukça önemli bir konudur.
Amaç: Mülteci kadınların üreme sağlığının sürdürülmesi oldukça önemli bir konudur. Çalışma Suriyeli mülteci kadınların aile planlamasına yönelik tutumlarını belirlemek ve bu tutumları ile ilişkili olan faktörleri incelemek amacı ile prospektif, kesitsel ve tanımlayıcı olarak yapıldı.
Yöntem: Çalışma; İstanbul’da mültecilere sağlık ve eğitim hizmeti sunan bir kuruluşta, 320 mülteci kadın ile yapıldı. Veriler araştırmacı tarafından, Kişisel Veri Formu ile Aile Planlamasına Yönelik Arapça Tutum Ölçeği kullanılarak toplandı. Veriler tanımlayıcı ve parametrik testler ile analiz edildi. p<0,05 anlamlı kabul edildi.
Bulgular: Çalışmaya katılan mülteci kadınların ortalama 30,18,6 yaşında, evli, %47,80’inin ilkokul mezunu olduğu saptandı. Kadınların %40,6’nın beş yıldan uzun bir süredir Türkiye’de yaşadığı, %50,60’sının Türkiye'de aile planlamasına yönelik danışmanlık hizmeti aldığı görüldü. Kadınların; Aile Planlaması Tutum Ölçeğinin tüm alt boyutlarının ortalama puanları ile mültecilerin Türkiye de yaşadığı yıl arasında anlamlı bir fark olduğu saptandı (p<0,05).
Sonuç: Türkiye’de uzun süreli yaşayan, aile planlamasına yönelik danışmanlık hizmeti alan, aile planlaması yöntemi kullanan, gebeliği planlı olan, gebelik sayısı fazla olan mültecilerin özellikle üreme sağlığına ve korunmaya ilişkin tutumları olumluydu. Mültecilere sunulacak aile planlaması hizmetleri kültürel farklılıklar gözetilerek planlanmalı ve aile planlamasına ilişkin danışmanlık hizmetleri yaygınlaştırılarak tüm mültecilerin kolay ulaşabileceği şekilde sunulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Aile Planlaması,, Toplum sağlığı,, Kadın,, Mülteci

Family planning attitudes of Syrian refugee women living in Türkiye and related factors

Öz

Introduction: Maintaining reproductive health is a very pressing issue for women.
Objective: The study was conducted to determine the attitudes of Syrian refugee women towards family planning and to examine the factors associated with these attitudes.
Methods: The prospective, cross-sectional and descriptive study was conducted with 320 refugee women in Istanbul. Data were collected by the researcher using the Personal Data Form and the Arabic Attitude Scale towards Family Planning.
Results: It was determined that the refugee women who participated in the study were 30,18,6 years old. It was observed that 40,6% of the women lived in Türkiye for more than five years, 50,60% received consultancy services for family planning in Türkiye. It has been determined that there exists a statistically significant association between the mean scores of all subscales of the Family Planning Attitude Scale and the duration of stay of refugee women in Türkiye (p<0.05).
Conclusion: The attitudes of refugees who lived in Turkey for a long time, received family planning consultancy services, used family planning methods, had planned pregnancies, and had a high number of pregnancies, especially towards reproductive health and protection, were positive.In order to ensure that family planning services are inclusive, accessible and culturally sensitive to the needs of refugees, it is imperative that service providers take into account the unique cultural backgrounds and perspectives of the refugee population.

Anahtar Kelimeler

Family planning,, Community Health, ,Women,, Refugees

Kaynakça

• AFAD. (2014). Syrian Women Living in Turkey. Ankara: T.C. Ministry of Interior Disaster and Emergency Management Presidency (On the Internet) (Date of Access: 23.01.2023), https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/17934/xfiles/turkiye_deki-suriyeli-kadinlar_-2014_2_.pdf
• Aktoprak, M. (2012). Evli kadınlar ve eşlerinin aile planlamasına yönelik tutumları ve ilişkili faktörler (Yüksek Lisans Tezi. . Selçuk Üniversitesi, Konya Türkiye).
• Baban, F., Ilcan, S. and Rygiel, K. (2017). Syrian refugees in Turkey: Pathways to precarity, differential ınclusion, and negotiated citizenship rights. Journal of Ethnic and Migration Studies. 43(1):41–57.
• Barın, H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli kadınların toplumsal bağlamda yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 10-56.
• Baş, M., Molu, B., Tuna, Hİ. and Baş, İ. ( 2017). The effects of the socio-cultural and economic change of emigrant families on the lives of women and children. Journal of the Human & Social Science Researches. 6(3):1680-1693.
• Büyüktiryaki, M., Canpolat, FE., Alyamaç Dizdar E., Okur, N. and Kadıoğlu Şimşek, G. (2015). Neonatal outcomes of Syrian refugees delivered in a tertiary hospital in Ankara, Turkey. Conflict and Health.9:38. DOI 10.1186/s13031-015-0066-1
• Çayan, A. (2009 Summer). 15-49 yaş evli kadınların aile planlaması yöntemlerine ilişkin tutumlarının kullandıkları kontraseptif yöntemler ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi, , Adnan Menderes Universitesi, , Aydın, Turkiye).
• Çelik, NB. (2015). 15-49 yaş evli kadınların aile planlaması yöntemlerine ilişkin tutumlarının kullandıkları kontraseptif yöntemler ile ilişkisi. 6(3):67-148.
• Ejder Apay, S., Nazik, E., Özdemir, F. and Pasinlioğlu, T. (2010). Nişanlı çiftlerin aile planlamasına ilişkin bilgi ve tutumlarının belirlenmesi. Anatolian Journal of Nursing and Health Sciences.13(3):1-7.
• Ergüven, NS. and Özturanlı, B. (2013). Uluslararası mülteci hukuku ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. .62(4):1007-1061.
• Gültaç, AS., and Balçık, PY. (2018). Suriyeli sığınmacılara yönelik sağlık politikaları. Sakarya Tıp Dergisi. . 8(2):193-204.
• Gültekin, MN. (2019). Kent ve yeni sosyal etkileşimler: Gaziantep’teki Suriyelilerin genel örüntüsü, mevcut durumu ve muhtemel geleceği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. .18(1):162-176.
• Gümüş, G., Kaya, A., Yılmaz, SŞ., Özdemir, S., Başıbüyük, M. and Coşkun, AM. (2017). Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. . 3(1):1-17.
• Gümüş, Y. and Bilgili, N. (2015). Göçün sağlık üzerindeki etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 18(1):63-67.
• Güngör, ES., Seval, O., İlhan, G. and Verit, FF. (2018). Do Syrian refugees have increased risk for worser pregnancy outcomes? Results of a tertiary center in Istanbul. Turkish Journal of Obstetrics and Gynecology. 15(1):23-27.
• Humud, CE., Blanchard, CM. and Nikitin, MBD. (2020). Armed conflict in Syria: Overview and U.S. response. Congressional Research Service, Updated July 27, 2020.
• Icduygu, A., and Nimer, M. (2020). The politics of return: Exploring the future of Syrian refugees in Jordan, Lebanon and Turkey. Third World Quarterly. 41(3):415–433.
• Kaya, M. (2019 Summer). İstanbul’da yaşayan mülteci kadınların aile planlaması hizmetlerine erişebilme durumları ve tutumlarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi , Sağlık Bilimleri Üniversitesi , İstanbul, Turkiye).
• Kılıç, M., Arslanyılmaz, MM, and Bahar Özvarış, ÜŞ. (2015). Savaş ve çatışma bölgelerinde kadın sağlığı Sürekli TIP Eğitimi Dergisi. 24:237-244.
• Masterson, AR., Usta, J., Gupta, J., and Ettinger, AS. (2014). Assesment of reproductive health and violence against women among displaced Syrians in Lebanon. BMC Women's Health. 14,25:1-8. Türkiye İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Başkanlığı, İstatistik, Geçici Koruma. (Erişim tarihi: 15.11.2022) https://en.goc.gov.tr/temporary-protection27.
• Sağlık Bakanlığı Geçici Koruma Yönergesi. (201509. (Erişim tarihi:23.01.2023), https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1376,saglik-bakanligi-gecici-koruma-yonergesi-25032015pdf.pdf?0
• OCHA. Needs Humanitarian Overview-Syrian Arap Republic. (2019). (Date of Access:21.01.2023), https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/whole-of-syria).
• Patel, S., Schechter, MT., Sewankambo, NK., Atim, S., Kiwanuka, N. and Spittal, AM. (2014). Lost in transition: HIV prevalence and correlates of infection among young people living in post-emergency phase transit camps in Gulu District, Northern Uganda. PLOS ONE. 9(2):e89786. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0089786.
• Salisbury, P., Hall, L., Kulkus, S., Paw, MK., Tun, NW., et al. (2016). Family planning knowledge, attitudes and practices in refugee and migrant pregnant and post-partum women on the Thailand-Myanmar border–a mixed methods study. Reproductive Health,13:94.
• Şimşek, Z., Doğan, F., Hilali, NG. and Özek, B. (2015). Şehir merkezinde yaşayan 15-49 yaş aralığındaki evli Suriyeli kadınların üreme sağlığı göstergeleri ve hizmet ihtiyaçları. 18. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi , Konya, Türkiye . pp.998-999.
• TAPV. (2014). (Date of Access: 24.01.2023), https://silo.tips/download/grnm-ocak-mlteciler-ve-reme-sal-riskleri-bedeni-cinsellii-ve-dourganl-ile-kadn-k.
• Tezel, A., Gonenc, IM., Akgun, Ş., Öztaş Karataş, D. and Altuntaş Yıldız, T. (2015). Kadınların aile planlamasına yönelik tutumları ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 18(3):181-188. Kampların dışında yaşayan suriyeli kadın mültecilere ilişkin rapor MAZLUMDER. (2014). (Erişim tarihi: 01.01.2023), https://istanbul.mazlumder.org/webimage/files/The%20Report%20on%20Syrian%20Women%20Refugees(1).pdf
• Türk Tabipler Birliği Yayınları (TTB), Suriyeli Mülteciler ve Sağlık Hizmetleri Raporu, , 2014, (Erişim tarihi: : 15.01.2023), https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siginmacirpr.pdf
• WHO. Trends in maternal mortality, 1990 to 2015: Estimates by WHO, UNICEF, UNFPA, the World Bank estimates, and the United Nations Population Division. Geneva: World Health Organization (on the internet) 2015. (Date of Access: 01.01.2023), https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/194254/9789241565141_eng.pdf;jsessionid=13290A0C263D57D818976417AFEA27C9?sequence=1.
• Yağmur, Y. and Aytekin, S. (2018). Mülteci kadınların üreme sağlığı sorunları ve önerilen çözümler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi E-Dergisi. 11(1):56-60.