Tıbbi cihaz sektöründe çalışanların mizah tarzlarının kriz yönetimi üzerindeki etkisi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 298 - 309, 30.06.2025

Merve Akbaş , Nilay Gemlik

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, tıbbi cihaz sektöründe çalışanların kriz yönetim algıları üzerinde mizah tarzlarının etkisini ölçmek ve demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma ilişki arayıcı ve açıklayıcı türde bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Ocak 2024 - Temmuz 2024 tarihleri arasında tıbbi cihaz firmasında çalışanlar ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini İstanbul Anadolu yakasında faaliyet gösteren 2 tıbbi cihaz firmasında çalışan 225 kişi oluşturmaktadır. Evreni bilinen örneklem hesabı yapılarak en az 142 katılımcıya ulaşılması gerektiği belirlenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda “gelişigüzel örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini 175 çalışan oluşturmaktadır. Değişkenler arasındaki ikili ilişki derecelerini belirlemek amacıyla korelasyon analizi, etkiyi ölçmek için regresyon analizi ve tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Katılımcıların demografik özelliklerine göre farklılıklar, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma bulguları, mizah tarzlarının kriz yönetimini pozitif yönde ve anlamlı etkilediğini, mizahın alt boyutlarından öncel odaklı mizah, araçsal sosyalleştirici mizah ve tepki odaklı mizahın kriz yönetiminin alt boyutlarından biri olan kriz öncesi boyutunu, pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilemektedir. Saldırgan/ manipülatif mizah ise, kriz yönetimi üzerinde etkiye sahip değildir. 29 yaş ve altındaki çalışanların kriz yönetim algısı daha yüksek olup, mizah alt boyutları ile öğrenim düzeyi değişkeninde farklılıklar belirlenmiştir. Sonuç: Analizin genel sonuçları, mizah tarzlarının kriz yönetimi üzerinde farklı düzeylerde etkiler yarattığını ve mizah tarzlarının kriz öncesi ve kriz esnasını pozitif yönde etkilediğini, kriz sonrası dönemde ise anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Bu bağlamda etkin bir kriz iletişim aracı olarak görülen mizah çalışanlar açısından işletmede yaşanan negatif durumlarla baş etmede önemli bir dinamiktir. Kriz anında yöneticilerin kullanabileceği ve çalışanın gelişimini destekleyen önemli bir güç kaynağıdır.

Anahtar Kelimeler

mizah tarzları , kriz yönetimi , tıbbi cihaz sektörü

The effect of humor styles of employees in the medical device sector on crisis management

Öz

Aim: The aim of this study is to measure the effect of humor styles on the crisis management perceptions of employees in the medical device sector and to examine whether they differ according to demographic variables.
Materials and Methods: The study was designed as a correlational and explanatory type of study. It was conducted with employees of a medical device company between January 2024 and July 2024. The population of the research consists of 225 people working in two medical device companies operating on the Anatolian side of Istanbul. It was determined that at least 142 participants should be reached by calculating the known universe. In line with the purpose of the study, the “random sampling” method was used. The sample of this study consists of 175 employees. Correlation analysis was used to determine the degree of binary relationship between variables, regression analysis and descriptive statistics were used to measure the effect. Differences according to the demographic characteristics of the participants were analyzed with independent sample t-test and one-way analysis of variance (ANOVA). Results: The research findings show that humor styles positively and significantly affect crisis management, and that humor sub-dimensions such as antecedent-focused humor, affiliative instrumental humor, and response-focused humor positively and significantly affect the pre-crisis dimension, which is one of the sub-dimensions of crisis management. Aggressive-manipulative humor, on the other hand, has no effect on crisis management. Employees aged 29 and under have a higher perception of crisis management, and differences were determined in the humor sub-dimensions and education level variable.Conclusion: The general results of the analysis show that humor styles create different levels of effects on crisis management, and that humor styles positively affect the pre-crisis and crisis periods, but do not have a significant effect in the post-crisis period. In this context, humor, which is seen as an effective crisis communication tool, is an important dynamic for employees in coping with negative situations experienced in the enterprise. It is an important power source that managers can use during a crisis and that supports the development of employees.

Anahtar Kelimeler

humor styles , crisis management , medical device sector

Kaynakça

• Aaker, J., & Bagdonas, N. (2021). Humor, seriously: Why humor is a secret weapon in business and life (And how anyone can harness it. Even you.). New York: Crown Currency.
• Arık, Ö., İleri, Y.Y., & Kaya, B. (2016). Sağlık hizmetlerinde tıbbi cihaz sektörü. Hacettepe sağlık idaresi dergisi, 19(2): 187-202.
• Aslan, N. (2017). Hemşirelerin mizah tarzları ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Atabay, B. (2019). Sağlık kurumlarında kriz yönetimi ve örnek bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi. http://acikerisim.kirklareli.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.11857/1120/547337.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Avcı, A. (2022). Medikal sektör Türkiye incelemesi: Kriz yönetimi ve sektörel yenilikler. International Academic Social Resources Journal, 7(36): 531-539. http://dx.doi.org/10.29228 /ASRJOURNAL.62096.
• Barut, Y. ve Onay, M. (2017). Yöneticilerin kullandığı mizah tarzının araştırılması ve mizah kullanımının örgüt üzerindeki negatif ve pozitif etkileri: Türkiye’de örnek bir çalışma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 416-425.
• Blanchard, A. L., Stewart, O. J., Cann, A., & Follman, L. (2014). Making sense of humor at work. The Psychologist-Manager Journal, 17(1), 49–70. https://doi.org/10.1037/mgr0000011.
• Boydstun, A.E., Wallach, H., Young., D.G., & Allen, J.A. (2023). The role of humor in work group dynamics in times of crisis. Small Group Research, 54(6): 792-833. https://doi.org/10.1177/10464964231173335. Can, S., & Eke, E. (2023). Kurumlarda mizahın kullanımına yönelik kavramsal bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İfade Dergisi, 5(1): 36-53.
• Canestrari, C., Bongell, R., Fermani, A., Riccioni, I., Bertolazzi, A., Muzi, M., et al. (2021). Coronavirus disease stress among Italian healthcare workers: The role of coping humor. Frontiers in psychology, 11, 601574. https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.667821.
• Cesta, A., Cortellessa, G., & De Benedictis, R. (2024). Training for crisis decision making–an approach based on plan adaptation. Knowledge-Based Systems, 58: 98-112. https://doi.org/10.1016/j.knosys.2013.11.011.
• Cowling, M., Brown, R., & Rocha, A. (2020). Did you save some cash for a rainy COVID-19 day? The crisis and SMEs. International Small Business Journal, 38(7), 593-604. https://doi.org/10.1177/0266242620945102
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çalışkan, A. (2020). Kriz yönetimi: bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 108-123.
• Çiftçi, D. (2021). Kriz dönemlerinde yaratıcı bir iletişim olarak troller ve capsler: Covid-19 örneği [Troll and caps as a creative communication during crisis periods: the example of covid-19]. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(2): 848-876. https://doi.org/10.19145/e-gifder.918565.
• Diana, A., Elena, B., & Mihaela, R. (2023). The relationship between stress and the use of humour as a coping mechanism in nurses. Blacksea Journal Of Psychology, 14(4): 1-8. https://doi.org/10.47577/bspsychology.bsjop.v14i4.260.
• Dinçsoy, D.B. 79 ülkeye İhracat Yapıyoruz. İKMİB, Chemist, 2020. https://www.ikmib.org.tr/files/images/muhtelif/chemist-62d.pdf.
• Doosje, S., De Goede, M., Van Doornen, L., & Golstein, J. (2010). Measurement of occupational humorous coping. Humor, 23(3): 275–305. https://doi.org/10.1515/humr.2010.013.
• Dozois, D.J., Martin, R.A., & Bieling, P.J. (2009). Early maladaptive schemas and adaptive/maladaptive styles of humor. Cognitive Therapy And Research, 33: 585-596. https://doi.org/10.1007/s10608-008-9223-9.
• Duğan, Ö. (2018). Sosyal medya kaynaklı krizlerin imaj restorasyon teorisi açısından örnek olaylar üzerinden incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29: 293-313. https://doi.org/10.31123/akil.396418.
• Elshaer, I.A., Azazz, A.M. &, Fayyad S. (2022). Positive humor and work withdrawal behaviors: the role of stress coping styles in the hotel industry amid COVID-19 pandemic. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 19(10): 6233. https://doi.org/10.3390/ijerph19106233.
• Ergözen, Ö., & Uğurlu, Z. (2019). Hemşirelerin mizah tarzlarının iş doyumları üzerine etkisi. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 11(3).
• Fizzanty, T., Kusnandar, K., Setiawan, S., Manalu, R., & Oktaviyanti, D. (2020). The international research collaboration, learning and promoting ınnovation capability in ındonesia medical sectors. STI Policy And Management Journal, 5(2):161-178. http://dx.doi.org/10.14203/STIPM.2020.189.
• Folkman, S., Lazarus, R.S., Gruen, R.J., & De Longis, A. (1986). Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms. Journal Of Personality And Social Psychology, 50(3): 571-579. https://doi.org/10.1037/0022-3514.50.3.571.
• Guidice, R.M., Mesmer-Magnus, J., Barnes, D.C., & Scribner, L.L. (2023). Service amid crisis: The role of supervisor humor and discretionary organizational support.Journal Of Services Marketing, 37(2): 168-183. https://doi.org/10.1108/JSM-07-2021-0260.
• Güldal, Ş., Kılıçoğlu, N. A., & Kasapoğlu, F. (2022). Psychological flexibility, coronavirus anxiety, humor and social media addiction during COVID-19 pandemic in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 44(2), 220-242.
• Huo, L., Zhou, Y., Li, S., Ning, Y., Zeng, L., Liu, Z., et al. (2021). Burnout and ıts relationship with depressive symptoms in medical staff during the Covıd-19 epidemic in China, Frontiers Psychology, 12, 1-9: doi: 10.3389/fpsyg.2021.616369.
• Jamal, J., & Abu Bakar, H. (2015). The mediating role of charismatic leadership communication in a crisis: A Malaysian example. International Journal Of Business Communication, 20(1): 26-44. https://doi.org/10.1177/2329488415572782.
• Khan, I. (2020). Crisis management: role of psychological capital in business organizatıon. New Paradigms In Business Management Practices, 2, 143.
• Kuiper, N.A, Martin, R.A., & Olinger, L.J. (1993). Coping humour, stress, and cognitive appraisals. Canadian Journal Of Behavioural Science / Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement, 25(1):81-96. https://doi.org/10.1037/h0078791.
• Kuiper, N. A., & Martin, R. A. (1998). Is sense of humor a positive personality characteristic? In W. Ruch (Ed.), The sense of humor: Explorations of a personality characteristic (pp. 159–178). Walter de Gruyter & Co. https://doi.org/10.1515/9783110804607.159
• Lefcourt, H. M., & Martin, R. A. (1986). Humor and life stress: Antidote to adversity. Springer- Verlag. Martin, R. A. (2019). Humor. In M. W. Gallagher & S. J. Lopez (Eds.), Positive psychological assessment: A handbook of models and measures (2nd ed., pp. 305–316). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000138-019
• Martin, L. S. (2022). Laughing off ebola in sierra leone: humor in times of crisis. Journal of African Cultural Studies, 34(2), 143–156. https://doi.org/10.1080/13696815.2022.2045476
• Martin, R.A., & Lefcourt, H.M. (1983). Sense of humor as a moderator of the relation between stressors and moods. Journal of Personality And Social Psychology, 45(6): 1313. https://doi.org/10.1037/0022-3514.45.6.1313.
• Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Gray, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1), 48-75. https://doi.org/10.1016/S0092-6566(02)00534-2.
• McGraw, A.P., Warren, C., & Kan, C. (2015). Humorous complaining. Journal Of Consumer Research, 41(5): 1153- 1171. https://doi.org/10.1086/678904.
• Menéndez-Aller, Á., Postigo, Á., Montes-Álvarez, P., González-Primo, F. J., & García-Cueto, E. (2020). Humor as a protective factor against anxiety and depression. International Journal Of Clinical And Health Psychology, 20(1), 38-45. https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2019.12.002.
• Neves, P. (2018). Exploring a model of workplace ostracism: The value of coworker humor. International Journal of Stress Management, 25(4), 330.
• Oktuğ, Z., Turgut, T., & Ünal, Z.M. (2018). İşyerinde mizah yoluyla başa çıkma ölçeği: Türkçe'ye uyarlanması, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26): 782-797. https://doi.org/10.20875/makusobed.428079.
• Özarslan, C., & Diker, E. (2020). Kamu kurumlarının kriz yönetimi becerileri: Samsun Büyükşehir Belediyesi çalışanlarına yönelik bir araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1): 653-678. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.648215.
• Park, S., Graham, M., & Foster, E.A. (2022). Improving local government resilience: highlighting the role of ınternal resources in crisis management. Sustainability, 14(6): 3214. https://doi.org/10.3390/su14063214.
• Peng, L., Lei, S., Guo, Y., & Qiu, F. (2020). How can leader humor enhance subordinates’ service creativity? The moderator of subordinates’ SFIT and the mediator of role modeling. Leadership & Organization Development Journal, 41(6): 865-882. https://doi.org/10.1108/LODJ-03-2020-0087.
• Raecke, J., & Proyer, R. T. (2022). Humor as a multifaceted resource in healthcare: an initial qualitative analysis of Perceived functions and conditions of medical assistants’ use of humor in their Everyday Work and Education. International journal of applied positive psychology, 7(3), 397-418. https://doi.org/10.1007/s41042-022-00074-2
• Ridanpää, J. (2019). Crisis events and the inter-scalar politics of humor. Geo Journal, 84(4), 901-915. https://doi.org/10.1007/s10708-018-9900-5
• Rosenberg, C., Walker, A., Leiter, M., & Graffam, J. (2021). Humor in workplace leadership: A systematic search scoping review. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.610795.
• Scheel, T., & Gockel, C. (2017). Humor at work in teams, leadership, negotiations, learning and health. 1st edition. Springer International Publishing. doi: 10.1007/978-3-319-65691-5.
• Shingala, M. C., & Rajyaguru, A. (2015). Comparison of post hoc tests for unequal variance. International Journal of New Technologies in Science and Engineering, 2(5), 22-33.
• Schneider, V. (2024). Laughing through the crisis: Consumer perceptions of humor in social media crisis communication [Master Thesis]. Holland: Erasmus University Rotterdam [https://thesis.eur.nl/pub/75009/. Schönfeldt, S., & Miznikova, J. (2010). The serious business of humor: A qualitative study of humor as a management tool [Master thesis]. Swedish: Umeå School of Business [22.09.2022]. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:349736/FULLTEXT01.pdf.
• Shellenbarger, S. (2017, January, 24). The joke that makes or breaks you at work. The Wall Street Journal. www.wsj.com/articles/the-joke-that-makes-or-breaks-you-at-work-1485273069.
• Stanford Encyclopedia of Philosophy. Philosophy of humor [22.01.2023]. https://plato.stanford.edu/entries/humor/.
• Tabachnick, B.G, Fidell, L.S., & Ullman, J.B. (2013). Using multivariate statistics. Sevent edition. Boston, MA Pearson.
• Tan, L., Wang, Y., Qian, W. and Lu, H. (2020). Leader humor and employee job crafting: the role of employee-perceived organizational support and work engagement. Frontiers in Psychology, 11, 2592. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.499849.
• Taylor, S., Simpson, J., & Hardy, C. (2022). The use of humor in employee-to-employee workplace communication: a systematic review with thematic synthesis. International Journal Of Business Communication, 0(0). https://doi.org/10.1177/23294884211069966.
• Terzi-Köroğlu, G. (2018). Kriz iletişiminde kurumsal savunca kuramı: Türkiye’deki krizlerin özür metinlerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Kadir Has Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=WjEd5F2OVZ1uXjZ9cQ_pSw&no=SF0e21D7lYYf932QWoa1Ag.
• Torres-Marín, J., Navarro-Carrillo, G., & Carretero-Dios, H. (2018). Is the use of humor associated with anger management? The assessment of individual differences in humor styles in Spain. Personality and Individual Differences, 120, 193-201. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.040.
• Wilkins J. (2014). The use of cognitive reappraisal and humour as coping strategies for bullied nurses. International Journal of Nursing Practice, 20(3), 283-92. doi: 10.1111/ijn.12146.