Depremde Engelli Olmak

Year 2024, Volume: 9 Issue: 3, 545 - 557, 31.12.2024

Kamer Gür , Cansu Nirgiz

https://doi.org/10.25279/sak.1409367

Abstract

Afetler hızla gelişen ve yıkıcı etkisi olan, başta insan kaybı olmak üzere birçok çevresel ve ekonomik kayıplara neden olan doğal olaylardır. Doğal afetler içerisinde özellikle depremler, oluş ve meydana geliş biçimi olarak özelde bireyleri, genelde toplumları farklı şekillerde etkilemektedir. Fay hattı bakımından zengin olan ülkemiz için depremler kaçınılmaz bir durumdur. Ne yazık ki engelli bireyler toplumun diğer kesimlerine göre depremlere karşı daha savunmasız durumdadır. Deprem gibi doğal afetler engelli bireylerin savunmasızlıklarının artmasına neden olmaktadır. Engelli bireyler ülkemizde yaşanan merkez üssü Kahramanmaraş olan depremde, depremden kaçış, barınma, tuvalet ve banyo, hijyen ve medikal malzeme eksikliği, iletişim problemi konularında zorluk yaşamış olup iki kez dezavantajlı duruma düşmüştür. Bu bağlamda halk sağlığı hemşirelerinin vaka yöneticisi, eğitici, ekip üyesi, bakım verici, eğitmen, araştırmacı, yönetici ve ilk yanıt verici rolleri ile engelli bireylerin gelecekte olabilecek her türlü depreme hazırlıklı olmaları için deprem öncesinde alınacak önlemlerin, deprem sırasında yapılması gerekenlerin ve deprem sonrasında uyulması gereken kuralların öğretilmesi amacıyla eğitim programlarının oluşturulması ve tatbik edilmesi gereklidir.

Keywords

afet, deprem, engellilik, halk sağlığı hemşireliği

Being Disabled in Earthquakes

Abstract

Disasters are natural events that develop rapidly and have devastating effects, causing many environmental and economic losses, especially human loss. Among natural disasters, earthquakes in particular affect individuals and societies in general in different ways due to the way they occur and occur. Earthquakes are an inevitable situation for our country, which is rich in fault lines. Unfortunately, disabled individuals are more vulnerable to earthquakes than other segments of society. Natural disasters such as earthquakes cause the vulnerability of disabled individuals to increase. Disabled individuals experienced difficulties in escaping from the earthquake, shelter, toilets and bathrooms, hygiene and medical supplies, and communication problems in the earthquake that occurred in our country, the epicenter of which was Kahramanmaraş, and were disadvantaged twice. In this context, in order for public health nurses to be prepared for any earthquake that may occur in the future, in their roles as case managers, educators, team members, caregivers, trainers, researchers, managers and first responders, as well as for disabled individuals, it is necessary to create and implement training programs to teach the precautions to be taken before an earthquake, what to do during an earthquake and the rules to be followed after an earthquake.

Keywords

disability, disaster, earthquake, public health nursing

Ethical Statement

Bu derleme daha önce herhangi bir toplantıda sözlü/poster bildiri olarak sunulmadı, tez çalışmasından üretilmedi, yayımlanmadı, başka bir çalışmanın bir parçası değildir, herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından eğitim veya finansal olarak desteklenmiyor, etik kurul onayı gerektiren bir çalışma değildir. Yazarlar herhangi bir çıkar çatışması beyan etmemiştir.

References

• Açıkalın Rashem, O., & Aslangiri, F. (2019). Engellilerin Afete Dirençliliği Ve Van’da Yerel Örgütlenme. Dirençlilik Dergisi, 3(1), 71–83. https://doi.org/10.32569/resilience.543380
• AFAD (2011). Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat, ENGELLI GIRIS (meb.gov.tr)
• Aliağa Rehberlik ve Araştırma Merkezi (2023). Deprem ve Özel Gereksinimliler, Özel Gereksinimli Bireyler İçin Depreme Hazırlık ve Yapılması Gerekenler. Turuncu ve Sarı Okul Öncesi Bülten (meb.k12.tr)
• Avcı, E. (2023, 25 Mart). Enkazın Altında Engelli Olmak... Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği'nden Deprem Bölgesi İçin Önemli Çağrı! Habertürk. Enkazın altında engelli olmak... Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği'nden deprem bölgesi için önemli çağrı! (haberturk.com)
• Battle, D.E. (2015). Persons With Communication Disabilities İn Natural Disasters, War, And/Or Conflict. Communication Disorders Quarterly, 36(4), 231–240. https://doi.org/10.1177/1525740114545980
• Bektaş Akpınar, C., & Aşkın Ceran, M. (2020). Afetlerle İlgili Güncel Yaklaşımlar ve Afet Hemşiresinin Rol ve Sorumlulukları. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1(1), 28-40.
• Buluş Kırıkkaya, E., & Gerdan, S. (2018). Engelli ve Engelli Adayı Bireylerin Bir Afet Anında Nasıl Davranacaklarına İlişkin Görüşleri. Dirençlilik Dergisi, 2(2),123-129. https://doi.org/10.32569/resilience.477814
• Chou, Y. J., Huang, N., Lee, C. H., Tsai, S. L., Chen, L. S., & Chang, H. J. (2004). Who İs At Risk Of Death İn An Earthquake? American Journal of Epidemiology, 160(7), 688-695.
• CNN. (2023, 19 Haziran). 134. gün! Depremde ölü sayısı ne kadar oldu, güncel yaralı sayısı kaç? Hangi ilde kaç bina yıkıldı, kaç kişi öldü? https://www.cnnturk.com/turkiye/106-gun-depremde-olu-sayisi-ne-kadar-oldu-guncel-yarali-sayisi-kac-hangi-ilde-kac-bina-yikildi-kac-kisi-oldu
• Çetinkaya, B. (2023, 20 Şubat). Bölgedeki Engellilerin Afeti Devam Ediyor. 9. Köy. Bölgedeki engellilerin afeti devam ediyor - 9.Köy (9koy.org).
• Demirbaş, H., Sezer, A., & Ergün, A. (2013). Afet Yönetiminde Halk Sağlığı Hemşiresinin Rol ve Sorumlulukları. Florence Nightingale Hemşireliği Dergisi, 21(2), 122-128.
• Demiröz Yıldırım, S. (2023). Integrated Disaster Management Experience Of People With Disabilities: A Phenomenological Research On The Experience Of People With Orthopedic Disabilities İn Türkiye. International Journal of Disaster Risk Reduction, 88, 103611. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2023.103611
• Dereli, F. (2022, 23-30 Kasım). İklim Değişikliğinde Afetlerde Engelli Olmak. II. Uluslararası Sağlık ve İklim Değişikliği Kongresi, Online.
• DHA. (2023, 28 Şubat). Depremden Sonra Herkeste Görülen O Semptoma Dikkat! Roza Haberleri. Depremden sonra herkeste görülen o semptoma dikkat! - Sayfa 6 - Sabah
• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2023, Ocak). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_23.pdf (aile.gov.tr)
• Erdoğan Tosun, Gülgün. (2023, 25 Şubat). Engelliler ve Deprem. Politik yol. Engelliler ve deprem | PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi
• Fox, M. H., White, G. W., Rooney, C., & Rowland, J. L. (2007). Disaster Preparedness And Response For Persons With Mobility İmpairments: Results From The University Of Kansas Nobody Left Behind Study. Journal Of Disability Policy Studies, 17(4), 196-205. https://doi.org/10.1177/10442073070170040201
• Gezer, U., & Aksu, E.O. (2022). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Afet Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 400-408. https://doi.org/10.52835/19maysbd.1224027
• Good, G. A., Phibbs, S., & Williamson, K. (2016). Disoriented And İmmobile: The Experiences Of People With Visual İmpairments During And After The Christchurch, New Zealand, 2010 and 2011 earthquakes. Journal of Visual Impairment & Blindness, 110(6), 425-435.
• Gültekin, C. (2023, 6 Nisan). Depremin Görünmeyenleri: Engelliler Hala Çözüm Bekliyor. Gazete Karınca. Depremin Görünmeyenleri: Engelliler hâlâ çözüm bekliyor - Gazete Karınca (gazetekarinca.com)
• Gürsoy, İ. (2023, 17 Nisan). Ayrılmak İstemeyenlerin Ve İstese De Gidemeyenlerin Şehri Hatay. Oksijen. Ayrılmak istemeyenlerin ve istese de gidemeyenlerin şehri Hatay (gazeteoksijen.com)
• International Rehabilitation Center (2005). International disability rights monitor: Disability and early tsunami relief efforts in India, Indonesia and Thailand. Chicago: International Disability Network. İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) (2023). Engelli Bireyler İçin Afet ve Acil Durum Planlama Rehberi. AFET-ENGELLI-BIREYLER-BROSUR.pdf (ipkb.gov.tr)
• Kalanlar, B. (2017). Afet Hemşireliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Kuyumcu, A. (2020). Depremde Engelliler, Yaşlılar ve Yakınları İçin Strateji. https://www.ademkuyumcu.com/deprem-de-ozel-gereksinimli-engelliyasli-bireyler-ne-olacak-neler-yapilmali/
• Lord, A., Sijapati, B., Baniya, J., Chand, O., & Ghale, T. (2016). Disaster, Disability, & Difference: A Study Of The Challenges Faced By Persons With Disabilities İn Postearthquake Nepal. Disaster, Disability, & Difference : A Study of the Challenges Faced by Persons with Disabilities in Post-Earthquake Nepal (un.org)
• Nazlıer, E. (2023, 20 Şubat). Deprem Bölgesinde Engelliler İçin de Çalışmalar Yapılmalı: Erişilebilir Evlere İhtiyaç Var. Evrensel. Deprem bölgesinde engelliler için de çalışmalar yapılmalı: Erişilebilir evlere ihtiyaç var - Evrensel
• Öner, C. (2014). Sağlığın Sosyal belirleyicileri ve Yaşam Kalitesi İle İlişkisi. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 5(3), 15-8
• Öktem, M. (2023, 26 Şubat). Deprem Sonrası Oluşan Sağlık Problemleri. Yeni Asır. Deprem sonrası oluşan sağlık problemleri - Sağlık Haberleri (yeniasir.com.tr)
• Özgenç, O. (2023). Artı Gerçek, 3 Milyonu Aşkın İnsan Yer Değiştirdi: Hangi İle Kaç Depremzede Yerleşti? Göç Kalıcı Olacak Mı? https://artigercek.com/guncel/3-milyonu-askin-insan-yer-degistirdi-hangi-ile-kac-depremzede-yerlesti-goc-243119h
• Quaill, J., Barker, R. N., &West, C. (2019). Experiences Of People With Physical Disabilities Before, During, And After Tropical Cyclones İn Queensland, Australia. International Journal Of Disaster Risk Reduction, 39,101122. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2019.101122
• Shigeo Tatsuki, M. EERI. (2013). Old Age, Disability, And The Tohoku-Oki Earthquake. Earthquake Spectra, 29(1), 403-432. https://doi.org/10.1193/1.4000126
• Sinav, E.C. (2023, 17 Şubat). Engeller Temel İhtiyaçlar Konusunda Da Kalkmadı. Oksijen. Engeller temel ihtiyaçlar konusunda da kalkmadı (gazeteoksijen.com) Stough, L. M., & Kang, D. (2015). The Sendai Framework For Disaster Risk Reduction And Persons With Disabilities. International Journal of Disaster Risk Science, 6(2), 140-149.
• Subay, N., Demircioğlu, A., Karakaya, Ş., Güler, A., Bayram, N., İntepe, S. S., Sadak, E., İlhan, M. Kiraz, E., Nirgiz, C., & Gür, K. (2022). Bir Devlet Üniversitesinde Okuyan Hemşirelik Öğrencilerinin Engelli Bireylere Karşı Tutum ve Davranışları. Journal of Health Sciences and Management, 2(3), 53-59.
• Sülün, D. (2021). Sağlık, DSÖ: Dünya Genelinde 1 Milyardan Fazla Engelli Bulunuyor. DSÖ: Dünya genelinde 1 milyardan fazla engelli bulunuyor (aa.com.tr)
• Taşgın, E. (2023, 28 Şubat). Deprem Bölgesinde Yaşayan Engellilerin Sorunları Nasıl Çözülecek? Haberler.com. Emre Taşgın - Deprem bölgesinde yaşayan engellilerin sorunları nasıl çözülecek? - Haberler.com
• Tonak, H.A., & Kitiş, A. (2020). Deprem ve Yangın Afetlerinde Engelli: Anlatımsal Bir Derleme. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 8(1), 77-84. https://doi.org/10.30720/ered.467358
• Tsuboyama-Kasaoka, N., Ueda, S., & Ishikawa-Takata, K. (2021). Food And Nutrition Assistance Activities At Emergency Shelters And Survivors’ Homes After The Great East Japan Earthquake, And Longitudinal Changes İn Vulnerable Groups Needing Special Assistance. International Journal of Disaster Risk Reduction, 66;102598. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2021.102598
• Türk, A. (2022). Deprem Özelinde Engelli Bireylere Duyarlı Afet Yönetimi Modeli. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 61-77
• Türkdemir, A.H. (2019). Afetler ve Kitlesel Yaralanmalar. Özel, G.,Özel, AB.,Özcan, C. (ed). İlk ve Acil Yardım Teknikerliği Paramedik Kitabı İçinde (s: 826-830). Güneş Tıp Kitabevleri
• Türkiye Milli Paralimpik Komitesi (2023). Engelliler İçin Depremde ve Sonrasında Neler Yapılmalı, ENGELLİLER İÇİN DEPREMDE VE SONRASINDA NELER YAPILMALI? | Türkiye Milli Paralimpik Komitesi :Türkiye Milli Paralimpik Komitesi (tmpk.org.tr)
• Ulutaş, S. (2019). Deprem Sonrası Kalıcı Konut Yerleşmelerinde Sosyal Sürdürülebilirliğinin İrdelenmesi:Van İli Erciş İlçesi Örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, S., Ada, M., Gönen, T. & Yıldırım, H. (2022). Uşak İlinin Afet Farkındalığı ve Afete Karşı Hazırlık Durum Araştırması. Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(2), 113-125. https://doi.org/10.47137/usufedbid.1191514
• Wisner, B., Gaillard, J. C., & Kelman, I. (2012). Handbook Of Hazards And Disaster Risk Reduction (1st Digital Ed.). Londra: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203844236.ch34