Üniversite Son Sınıf Öğrencilerinde Gelecek Kaygısı ile Uyku Hijyeni Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Örneği

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 10 - 26, 30.04.2025

Nuriye Nesrin İpekçi , Neşe Ataman Bor , Melek Öztürk

https://doi.org/10.25279/sak.1187218

Abstract

Giriş: Sağlık ve akademik başarı üzerinde etkili bir role sahip olan uykunun kaliteli olmasında uyku hijyeni önemli bir kilit noktadır. Amaç: Çalışma üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri ile uyku hijyenleri arasındaki ilişkiyi saptamayı amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan çalışmada araştırma evrenini 502, örneklemini ise araştırmaya katılmayı gönüllü 482 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak sosyo-demografik özellikleri içeren form, Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ), Uyku Hijyeni İndeksi (UHİ) kullanılmıştır. Bulgular: UHİ ortalamaları kadın öğrencilere oranla anlamlı düzeyde yüksek bulunan erkek öğrencilerin uyku hijyeninin daha kötü olduğu saptanmıştır. Sigara kullananların, genel sağlık düzeyinin kötü olduğunu değerlendirenlerin BUÖ ve alt boyutları ile UHİ toplam puan ortalaması anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Devlet yurdunda kalan öğrencilerin BUÖ motivasyon kaybı alt boyutu ve UHİ puan ortalaması ailesi ile birlikte yaşayanlardan anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0.05). Çalışmada alkol kullananların BUÖ toplam ve alt boyut (Motivasyon kaybı hariç) ile UHİ toplam puan ortalaması alkol kullanmayanlardan anlamlı düzeyde daha yüksektir (p<0.05). Günlük 4 saatten fazla internet kullananların UHİ puan ortalaması günlük 1 saatten az kullananlardan yüksek ve gruplar arası puan farkı anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin, günlük uyku ve internette zaman geçirme puan ortalaması sırasıyla 7.43±1.39 ve 4.43±3.20'dir. BUÖ puan ortalaması 9.33±4.73; UHİ toplam puan ortalaması 32.41±6.47 olarak bulunan öğrencilerin orta düzeyde umutsuz oldukları ve kötü uyku hijyenine sahip oldukları saptanmıştır. Sonuç ve Öneriler: Araştırmaya katılanların BUÖ ve UHİ ortalamaları anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin akademik başarılarını arttırmalarını sağlamak için kaliteli bir uyku ve geleceğe ilişkin umutsuzluk düzeylerini azaltacak eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

Keywords

Uyku Hijyeni, Umutsuzluk, Gelecek Kaygısı

Supporting Institution

YOK

Project Number

YOK

Evaluation of the Relationship Between Future Anxiety and Sleep Hygiene in Senior University Students

Abstract

Introduction: Sleep hygiene is an important key point in the quality of sleep, which has an effective role on health and academic success. Aim: The aim of the study was to determine the relationship between the hopelessness levels of university students and their sleep hygiene. Materials and Methods: In the study, which was planned as a descriptive study, 502 students constituted the research population and 482 students voluntarily participated in the research. As a data collection tool, a form containing socio-demographic characteristics, Beck Hopelessness Scale (BHS), Sleep Hygiene Index (SHI) were used. Results: It was determined that the sleep hygiene of male students, whose SHI averages were significantly higher than female students, was worse. It was determined that smokers and those who evaluated their general health as poor had a significantly higher BHS and sub-dimensions and SHI total score (p<0.05). The BHS motivation loss sub-dimension and SHI score average of the students living in the state dormitories were found to be significantly higher than those living with their families (p<0.05). In the study, BHS total and sub-dimension (excluding loss of motivation) and SHI total score average of alcohol users were significantly higher than those who did not drink alcohol (p<0.05). The mean SHI score of those who used the Internet for more than 4 hours a day was higher than those who used less than 1 hour a day, and the difference in scores between the groups was found to be significantly higher (p<0.05). The participants' mean daily sleep and time spent on the Internet were 7.43±1.39 and 4.43±3.20, respectively. BHS mean score was 9.33±4.73; It was determined that the students with a total SHI score of 32.41±6.47 were moderately hopeless and had poor sleep hygiene. Conclusion and Suggestions: The averages of BHS and SHI of the participants were found to be significantly higher. In order to increase the academic success of the students, it is recommended to provide quality sleep and trainings that will reduce the hopelessness levels for the future.

Keywords

Sleep Hygiene, Hopelessness, Future Anxiety

Project Number

YOK

References

• Açıkgöz, A. (2019). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinde umutsuzluk düzeyi ve ilişkili etmenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1), 5–12.
• Arıkan, Z., Kuruoğlu, A., Eltutan, H., & Işık, E. (2000). Alkol bağımlılığı ve depresyon. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 3, 217–221.
• Aysan, E., Karaköse, S., Zaybak, A., & İsmailoğlu, E. G. (2014). Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(3), 193–198.
• Brown, F. C., Soper, B., & Buboltz, W. C. (2001). Üniversite öğrencilerinde gecikmiş uyku sendromu prevalansı. College Student Journal, 35(3), 472–476.
• Carrión-Pérez, S., Prados, G., Chouchou, F., Holguín, M., Mendoza-Vázquez, V. Á., Expósito-Romero, R. M., & Fernández-Pérez, P. L. (2022). İspanyol üniversite öğrencilerinde uykusuzluk semptomları, uyku hijyeni, mental sağlık ve akademik performans: Kesitsel bir çalışma. Journal of Clinical Medicine, 11(7), 2022. https://doi.org/10.3390/jcm11072022
• Chang, E. C. (2017). Umut ve umutsuzluk, Macar üniversite öğrencilerinde intihar düşüncelerinin yordayıcıları olarak. Death Studies, 41(7), 455–460. https://doi.org/10.1080/07481187.2017.1307259
• Chehri, A., Kiamanesh, A., Ahadi, H., & Khazaie, H. (2016). Persce uyku hijyeni indeksi'nin Farsça versiyonunun psikometrik özellikleri. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences, 10(4), e5268. https://doi.org/10.17795/ijpbs-5268
• Cheng, S. H., Shih, C. C., Lee, I. H., Hou, Y. W., Chen, K. C., & Chen, K. T. (2012). Üniversiteye yeni başlayan öğrencilerde uyku kalitesi üzerine bir çalışma. Psychiatry Research, 197(3), 270–274. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2011.09.016 Çoban, A. E., & Güney, K. N. (2013). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk, kaygı ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 2, 78–88.
• Duman, N., İmre, Y., & Mısırlı, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeyi ve bilişsel çarpıtmaları üzerine bir araştırma. Research Studies Anatolia Journal, 2(5), 208–213.
• Durak, A., & Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck umutsuzluk ölçeği geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi, 2(2), 311–319. Edinger, J. D., & Sampson, W. S. (2003). Birincil bakım “dostu” bilişsel davranışçı uyku terapisi. Sleep, 26(2), 177–182. https://doi.org/10.1093/sleep/26.2.177
• Ergüt, Ö. (2020). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeyi ile iş deneyimi ve iş bulma beklentileri arasındaki ilişkinin sınıf düzeyinde incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(38), 232–252.
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: Sosyal, davranışsal ve biyomedikal bilimler için esnek bir istatistiksel güç analizi programı. Behavior Research Methods, 39(2), 175–191. https://doi.org/10.3758/bf03193146
• Fırıncık, S., & Gürhan, N. (2019). Sigara, alkol ya da madde bağımlılarında problem çözme becerisinin; özkıyım, depresyon, umutsuzluk üzerine etkisi ve birbirleriyle olan ilişkileri. Journal of Psychiatric Nursing, 10(1), 39–47. https://doi.org/10.14744/phd.2019.00012
• Fidantek, H., Yazıhan, N., & Tuna, E. (2022). Genç yetişkinlerde uyku kalitesi ile depresif belirtiler ve kaygı ilişkisinde pozitif ve negatif duygulanımın aracı rolü. Journal of Turkish Sleep Medicine, 9(2), 120–129. https://doi.org/10.4274/jts
• Güleç, O. D., Şahin, E. M., & Aldemir, E. (2017). Mental health, suicidality and hopelessness among university students in Turkey. Asian Journal of Psychiatry, 27(29), 185-189.
• Gümüştakım, R. Ş., Kuş, C., & Uzkar, M. (2020). Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Gündüz Uykululuğunun ve Uyku Hijyeninin Değerlendirilmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 52-62. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos..94940
• Gür, Ç., Koçak, N., & Alakoç, P. D. (2014). Meslek yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin umutsuzluk davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(4), 10-23.
• Halperin, D. (2014). Environmental noise and sleep disturbances: A threat to health? Sleep Science, 7, 209-212. Kang, J. H., & Chen, S. C. (2009). Effects of an irregular bedtime schedule on sleep quality, daytime sleepiness, and fatigue among university students in Taiwan. BMC Public Health, 9, 248.
• Kara, N. O., Akın, G., & Alp, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin gelecek kaygısı ile sınav kaygısı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(2), 150–169.
• Custers, K., & Van den Bulck, J. (2012). Television viewing, internet use, and self-reported bedtime and rise time in adults: Implications for sleep hygiene recommendations from an exploratory cross-sectional study. Behavioral Sleep Medicine, 10(2), 96-105.
• Köse, S., Kurucu, Y. Ş., & Göktaş, S. (2018). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygı düzeyleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişki. Journal of Psychiatric Nursing, 9(2), 105-111.
• Lee, S.-A., Pack, J. H., & Han, S. H. (2015). Sleep hygiene and its association with daytime sleepiness, depressive symptoms, and quality of life in patients with mild obstructive sleep apnea. Journal of Neurological Sciences, 359(1-2), 445-449.
• Li, S., Jin, X., Wu, S., Jiang, F., Yan, C., & Shen, X. (2007). The impact of media use on sleep patterns and sleep disorders among school-aged children in China. Sleep, 30, 361–367.
• Liu, X., Zhao, Z., Jia, C., & Buysse, D. J. (2008). Sleep patterns and problems among Chinese adolescents. Pediatrics, 121, 1165–1173.
• Mastin, D. F., Jeff, B., & Corwyn, R. (2006). Assessment of sleep hygiene using the Sleep Hygiene Index. Journal of Behavioral Medicine, 29(3), 223–227.
• Molu, B., Yıldırım, K. A., & Taşdelen, B. M. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin kronotipine göre uyku hijyeninin incelenmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 2, 105-111. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2021.06025
• Odabaşıoğlu, M. E., Dedeoğlu, T., Kasırga, Z., & Sünbül, F. (2017). Üniversite öğrencilerinde uyku hijyeni. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 204-212.
• Örs, F. (2003). Meslek yüksekokullarının toplumsal işlevi, bir meslek yüksekokulunun kurumsal imaj araştırması. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 1-16.
• Özdemir, P. G., Boysan, M., Selvi, Y., Yıldırım, A., & Yılmaz, E. (2015). Psychometric properties of the Turkish version of the Sleep Hygiene Index in clinical and non-clinical samples. Comprehensive Psychiatry, 59, 135–140.
• Öztürk, M., Yurdagül, G., & Tatlıbadem, B. (2016). Yaşlı bakım teknikeri öğrencilerinin bölüme yönelik düşüncelerinin umutsuzluk düzeylerine etkisi. GÜSBD, 5(2), 1-9.
• Potter, P. A., & Perry, A. G. (2009). Fundamentals of nursing (6th ed., pp. 1198-1227). Mosby Year Book. Seber, G. (1991). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin geçerliği ve güvenirliği üzerine bir çalışma. Psikiyatri Anabilim Dalı Doçentlik Tezi, Anadolu Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eskişehir.
• Stepanski, E. J., & Wyatt, J. K. (2003). Use of sleep hygiene in the treatment of insomnia. Sleep Medicine Reviews, 7(3), 215-225.
• Şanlı, K. K., & Saraç, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin gelecek kaygısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 227-242.
• Şenol, V., Soyuer, F., Pekşen Akça, R., & Argün, M. (2012). Adölesanlarda uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Kocatepe Tıp Dergisi, 13(2), 93-101.
• Tavşancıl, L. E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayın.
• Tin, T. S., Sidik, S. M., Rampal, L., & Ibrahim, N. (2015). Prevalence and predictors of suicidality among medical students in a public university. Medical Journal of Malaysia, 70(1), 1-5.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. (2018). Türkiye’de genel nüfusta tütün, alkol ve madde kullanımına yönelik tutum ve davranış araştırması. Ankara. Erişim Tarihi: 20.09.2022, http://www.narkotik.pol.tr/
• Tuncer, M. (2011). Yükseköğretim gençliğinin gelecek beklentileri üzerine bir araştırma. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2).
• Ulus, L., Tuncer, N., & Sözen, Ş. (2015). Mesleki eğitim, gelişim ve yeterlilik açısından meslek yüksekokullarının önemi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 168-185.
• Üzer, A., & Yücens, B. (2022). Ulusal kongre bildirisi (Erişim Tarihi: 12.08.2022). https://file:///C:/Users/pc/Downloads/ulusalkongreszelbildiri-154%20(1).pdf
• Yazdi, Z., Loukzadeh, Z., Moghaddam, P., & Jalilolghad, S. (2016). Sleep hygiene practices and their relation to sleep quality in medical students of Qazvin University of Medical Sciences. Journal of Caring Sciences, 5(2), 153-160.
• Yılmaz, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinde uyku sorunları ve ilişkili etkenler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Sivas.
• Yılmaz, K. E., Akyıl, R., Araman, S., & Karaca, M. (2013). Kanser hastalarına bakım verenlerin uyku kalitesi ve psikolojik sorunlarının incelenmesi. Türk Onkoloji Dergisi, 28(1), 1-9.
• Younes, F., Halawi, G., Jabbour, H., Osta, N. E., Karam, L., Hajj, A., & Khabbazet, L. R. (2016). Internet addiction and relationships with insomnia, anxiety, depression, stress, and self-esteem in university students: A cross-sectional designed study. PLOS One, 11(9).
• https://doi.org/10.1371/journal.pone.0161123https://www.yesilay.org.tr/tr/sikca-sorulan-sorular/genel-bilgiler/alkol-ve-madde-kullanimi-bakimindan-kadin-ve-erkek-arasinda. (Erişim tarihi: 22.09.2022).