The Establishment of the Medina Market within the Hadith Literature and its Socio-Political

Year 2025, Issue: 11, 1 - 18, 15.06.2025

Emine Demil

https://doi.org/10.47169/samer.1661070

Abstract

One of the first initiatives undertaken by the Messenger of Allah (PBUH) upon his migration from Mecca to Medina was the establishment of the Medina market. This initiative aimed to economically strengthen the Islamic State of Medina, foster unity, solidarity, and brotherhood among its inhabitants, and enhance the welfare of Muslims. The Muhājirūn, who had distinguished themselves in trade during the pre-Islamic era, played a crucial role in the foundation of this market due to their remarkable commercial expertise. In this context, alongside the existing Jewish markets in Medina, a Muslim market was established under the leadership of the Muhājirūn. This development sought to prevent the economic hardship faced by the noble emigrants who had left all their possessions behind in Mecca. With the establishment of the Medina market, the economic life of the city flourished significantly, while the influence of Jewish markets diminished. This shift contributed to the Jews’ alliance with the Meccan polytheists against the Muslims. Additionally, the Medina market played a significant role in the emergence of a free market system. The Prophet (PBUH) aimed to regulate market prices based on the balance of supply and demand. In this regard, it is possible to characterize him as the pioneer of the free market economy. In our study, we aim to analyze the significance of trade among the Arabs, particularly the role of the Quraysh tribe in commerce, within the framework of pre-Islamic poetry, hadiths, and historical sources. Furthermore, we will examine the key factors influencing the establishment of the Medina market, the fundamental trade principles and ethical guidelines introduced by the Prophet, and the socio-political impacts of the market’s foundation. The originality of this study lies in demonstrating, through poems and hadith reports, that the widespread practice of trade among the Meccans during the pre-Islamic (Jāhiliyyah) period and their active participation in various markets contributed significantly to their reputation as skilled merchants among the Arabs, and played a major role in the establishment of the marketplace in Medina.

Keywords

Sirah , Hadith , Medina , Market , Society

Hadis Literatüründe Medine Çarşısının Kuruluşu ve Sosyo-Politik Etkileri

Abstract

Allah Rasûlü’nün (s.a.s) Medine İslam Devleti’ni iktisadi açıdan güçlendirmek, Medine’de birlik, beraberlik, kardeşlik ve dayanışma içerisinde yaşamayı tesis etmek ve Müslümanların refah seviyesini artırmak için Mekke’den Medine’ye hicretinde ilk yaptığı faaliyetlerden birisi Medine pazarını kurmasıdır. Câhiliye döneminde ticaretle temayüz etmiş olan Muhâcirler’in ticarette oldukça mahir olmaları Medine pazarının kuruluşunda oldukça etkindir. Bu bağlamda Medine’de Yahudi pazarlarının yanı sıra Muhacirlerin öncülüğünde Müslümanların pazarı kurulmuş, bütün mülkiyetlerini Mekke’de bırakan kutlu hicret yolcularının ekonomik açıdan zor durumda kalmaları önlenmek istenmiştir. Medine pazarının kuruluşuyla Medine’deki iktisadi hayat oldukça canlanmış, Yahudi pazarlarının etkisi ise azalmıştır. Bu husus da Yahudilerin Müslümanlara karşı Mekkeli müşriklerle iş birliği yapmalarına zemin teşkil etmiştir. Medine pazarının kuruluşu serbest piyasanın oluşmasında da oldukça etkili olmuştur. Rasûlullâh (s.a.s), serbest piyasada fiyatları arz-talep dengesine göre oluşturmayı amaçlamıştır. Bu meyanda Allah Rasûlü’nü (s.a.s) serbest piyasa ekonomisinin ilk mimarı şeklinde nitelendirmek mümkündür. Biz ise çalışmamızda cahiliye şiiri, hadisler ve tarih kaynaklarındaki rivayetler çerçevesinde Araplar nezdinde ticaretin önemi ve Kureyş’in ticaretteki konumunu, Medine pazarının kuruluşunda etkili olan faktörleri, Hz. Peygamber’in ticarete dair getirdiği temel prensipleri ve ahlaki ilkeleri, pazarın kuruluşunun sosyo-politik etkilerini incelemeyi amaçlamaktayız. Câhiliye döneminde Mekkeliler nezdinde ticaretin ve çeşitli pazarlara katılımın oldukça yaygın oluşunun onların Araplar nezdinde ticarette mahir olarak tanınmalarında ve bu hususun Medine pazarının kuruluşunda oldukça etkin olduğunun şiirler ve hadis rivâyetleri çerçevesinde ortaya konması çalışmanın özgün yanını teşkil etmektedir.

Keywords

Siyer , Hadis , Medine , Pazar , Toplum

References

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh. el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh. Müsnedü Ahmed b. Hanbel. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1418/1997.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn. Marifetü’s-sünen ve’l-asâr. Haleb-Kâhire: Dâru’l-va’y, 1991.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn. Şuabü’l-Îmân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1438/2017.
• Cora, İhsan. “Çağdaş Tüketici Pazarları Açısından “Medine Pazarı”nın Analizi”. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi. (2020), 51-62.
• Çağrıcı, Mustafa. “Ticaret Ahlakı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 41/144-147, İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Dûrî, Abdulazîz. İslâm İktisat Tarihine Giriş (çev. Sabri Orman). İstanbul: Endülüs Yayınları, 1991.
• Ebû Dâvûd es-Sicistânî, Süleymân b. Eş’as. Sünen-i Ebû Dâvûd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1436/2015.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Haleb: Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslami, t.y..
• Hamidullah, Muhammed. “Îlâf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/63-64. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Hamidullah, Muhammed. “Medine’de Sosyo-Ekonomik Hayat”. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam. İstanbul: Beyan Yayınları, 2006.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayıncılık, 2001.
• Hâşimî, Muhammed b. Habîb. el-Muhabber. Haydarâbâd: y.y., 1361/1942.
• İbn Abdilberr en-Nemerî, Ebû Ömer Cemaleddin Yûsuf b. Abdullâh b. Muhammed el-Kurtubî. el-İstiâb fî ma’rifeti’l-ashâb. Kâhire: y.y., 1328.
• İbn Abdilberr en-Nemerî, Ebû Ömer Cemaleddin Yûsuf b. Abdullâh b. Muhammed el-Kurtubî. el-İstiâb fî ma’rifeti’l-ashâb. Ürdün: Dâru’l-A’lâm, 2002.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî. İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemaleddin Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1411).
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik. Sîret-i İbn Hişâm Tercemesi. ter. Hasan Ege. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1985.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1434/2013.
• İbn Sa’d, Muhammed. Kitabu’t-tabakâti’l-Kebîr. Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, 1421/2001.
• İbnü’l-Esîr, Mecdüddîn Mübârek. en-Nihâye fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser. nşr. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî- Tâhir Ahmed ez-Zâvî. Kâhire: y.y., 1383-85/1963-65.
• Kalkavan, Hakan. “Medine Pazarı Perspektifinden Muhtesib ve Agoranomos Karşılaştırması”. Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi. (2018) 1/1, 56-63.
• Kallek, Cengiz. “Hisbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/133-143. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Kallek, Cengiz. “Pazar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 34/194-203. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Kallek, Cengiz. “Ticaret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/134-144. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Kallek, Cengiz. Hz. Peygamber (s.a.v) Döneminde Devlet ve Piyasa. İstanbul: Bilim ve Sanat Vakfı Yayınları, 1992.
• Kallek, Cengiz. Hz. Peygamber Döneminde Devlet ve Piyasa. İstanbul: Bilim ve Sanat Vakfı Yayınları, 1992.
• Kister, M.J. “The Market of the Prophet”. Journal of the Economic and Social History of the Orient. (1965). 272-276.
• Komisyon, Hadislerle İslam. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
• Komisyon, Hadislerle İslam. İstanbul: DİB Yayınları, 2017.
• Lecher, Michael. “İslâm Öncesi ve İslâm’ın İlk Dönemlerinde Medine/Yesrib Pazarı”. (çev. M. Mahfuz Söylemez). Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2/4 (Aralık 2003). 157-172.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahîhu Müslim. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1437/2016.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. Sünenü’n-Nesâî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1438/2017.
• Saîdü’l-Efğânî. Esvâku’l-Arab fi’l-câhiliyyeti ve’l-İslâmî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1974.
• Semhûdî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Abdillâh. Vefâu’l-vefâ bi ahbari dâri’l-Mustafa. Kahire: y.y., 1326.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî. Kâhire: Dâru’l-Maârif, t.y..
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1438/2017.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer. el-Meğâzî. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, t.y.