LOOKING AT SOCIAL MEDIA AND STATES OF ALIENATION THROUGH THE PHOTOS OF ERIC PICKERSGILL AND MARTIN PARR

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 86 - 103, 28.06.2024

Ersin Berk

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1505776

Öz

Smart devices, which increase the dominance of people in their daily lives, are becoming a
part of life with the proliferation of social media platforms. The normalization of human
images, which are isolated from the time and place they are in and focus only on the screen
in front of them, in public transportation vehicles, stops and visits to relatives, summarizes
this situation. Eric Pickersgill strikingly reflects these states in his photographic project Removed.
The images that Pickersgill produced by blurring smart devices from their framing
arouse curiosity as to whether similar situations were experienced before smart devices
were invented. The main aim of the study is to examine the situations of isolation, which
are frequently encountered in the social media age, in the context of alienation through Eric
Pickersgill’s photographs and to compare this project with Martin Parr’s photographic project
called Bored Couples and to question whether alienation has been experienced before the
invention of smart devices. Photo projects selected with purposeful sampling were analyzed
by document analysis method and compared in the context of Marx’s social approach to
alienation. As a result of some remarkable similarities between the photographs, important
clues have been reached that the states of isolation before and during the social media age
can be associated with the alienation of the individual from himself and his environment.

Anahtar Kelimeler

Social media, Alienation, Photography, Martin Parr, Eric Pickersgill

SOSYAL MEDYA VE YABANCILAŞMA HALLERİNE ERİC PİCKERSGİLL VE MARTİN PARR FOTOĞRAFLARIYLA BAKMAK

Öz

İnsanların gündelik hayatındaki hâkimiyetini her geçen gün daha da artıran akıllı cihazlar,
sosyal medya platformlarının da çoğalmasıyla birlikte yaşamın bir parçası haline gelmektedir.
Toplu taşıma araçlarında, duraklarda ve akraba ziyaretleri gibi ortamlarda, içinde bulunduğu
zamandan ve mekândan soyutlanarak sadece önündeki ekrana odaklanan insan
görüntülerinin sıradanlaşması bu durumu özetlemektedir. Eric Pickersgill, Removed adlı
fotoğraf projesinde bu halleri çarpıcı biçimde yansıtmaktadır. Pickersgill’in akıllı cihazları
kadrajından silikleştirerek ürettiği görüntüler, akıllı cihazlar icat edilmeden önce benzer
hallerin yaşanıp yaşanmadığına dair bir merak uyandırmaktadır. Çalışmanın temel hedefi,
sosyal medya çağında sıklıkla karşılaşılan soyutlanmışlık hallerini Eric Pickersgill’in
fotoğrafları aracılığıyla yabancılaşma bağlamında ele almak ve bu projeyi Martin Parr’ın
Bored Couples adlı fotoğraf projesiyle karşılaştırarak yabancılaşma hallerinin akıllı cihazların
icadından önce de yaşanıp yaşanmadığını sorgulamaktır. Amaçlı örneklemle seçilen
fotoğraf projeleri doküman analizi yöntemiyle incelenmiş ve Marx’ın yabancılaşmayı ele
aldığı toplumsal yaklaşımı bağlamında karşılaştırılmıştır. Fotoğraflar arasında göze çarpan
bazı önemli benzerlikler sonucunda, sosyal medya çağı öncesi ve süresince ortaya çıkan
soyutlanma hallerinin, bireyin kendisine ve çevresine yabancılaşmasıyla ilişkilendirilebileceğine
dair önemli ipuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, Yabancılaşma, Fotoğraf, Martin Parr, Eric Pickersgill

Kaynakça

• Aksakal, T. (2016). Fotoğrafta yabancılaşma olgusunun modern disiplinler bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Aksakal, T., ve İkizler, E. (2016). Sayısal teknolojinin fotografik yabancılaşma olgusuna etkisi. Sanat Dergisi, 0(28), 115-129.
• Aydoğan, E. (2015). Marx ve öncüllerinde yabancılaşma kavramı. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 273-282.
• Berk, E. (2017). Halk zevki ve zevksizlik arasında: Bir Kitsch sosyolojisine doğru. Ulakbilge, 5(14), 1205-1226. Berk, E. (2021). Bir bilgi aracı olarak fotoğraf: Sosyal medya & manipülasyon. (1. Baskı). İzmir: Duvar.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Demir, Z. (2018). Karl Marx’ın bakış açısından kapitalist toplumda yabancılaşma ve sonuçları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 63-74.
• Eagleton, T. (2011). Marx neden haklıydı. (1. Baskı). (Çev: O. Köymen) İstanbul: Yordam Kitap.
• Fromm, E. (1990). Sağlıklı toplum. (2. Baskı). (Çev: Y. Salman ve Z. Tanrısever) İstanbul: Payel.
• Giddens, A. (1994). Modernliğin sonuçları. (Çev: E. Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güğerçin, U. & Aksay, B. (2017). Dean’in yabancılaşma ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1), 137-154.
• Hegel, G. W. F. (1986). Tinin görüngübilimi. (Çev: A. Yıldırım). İstanbul: İdea Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (1995). Tarihte akıl. (3. Baskı). (Çev: Ö. Sözer). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Horkheimer, M. (1998). Akıl tutulması. (Çev: O. Koçak). İstanbul: Metis.
• Karadağ, E., Tosuntaş, Ş. B., Erzen, E., Duru, P., Bostan, N., Mızrak Şahin, B., ve Babadağ, B. (2016). Sanal dünyanın kronolojik bağımlılığı: Sosyotelizm (phubbing). Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 3, 223-269.
• Kaya, B. (2022). Genç bireylerin kültürel yabancılaşmasında dizilerin rolü. Yüksek Lisans tezi. Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı.
• Kiraz, S. (2011). Yabancılaşmanın kökeni üstüne. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 147-169.
• Küçükvardar, M. (2019). Bilişim çağında teknoloji bağımlılığı ve dijital istila üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Marx, K. (2003). El yazmaları ekonomi politik ve felsefe. (Çev: A. Bilgi). Eriş Yayınları.
• Marx, K. (2009). Hegel’in hukuk felsefesinin eleştirisi. (2. Baskı). (Çev: K. Somer). Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K., ve Engels, F. (2013a). Alman ideolojisi. (2. Baskı). (Çev: T. Ok ve O. Geridönmez). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Marx, K. (2013b). Yabancılaşma. (Çev. K. Somer, A. Kardam, S. Belli, A. Gelen, Y. Fincancı ve A. Bilgi). Ankara: Sol Yayınları.
• Marx K., ve Engels F. (2014). Komünist manifesto. (2. Baskı). (Çev: N. Satlıgan). İstanbul: Yordam Kitap.
• Osmanoğlu, Ö. (2016). Hegel’den Marcuse’ye yabancılaşma olgusu. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(3), 65-92.
• Şen, E. U. (2020). Fotoğraflar üzerinden bir yabancılaşma analizi. Fine Arts, 15(4), 293- 302.
• Timuçin, A. (1992). Yabancılaşma sorununa genel bir bakış. Felsefe Dünyası, 5, 16-23.
• Yalçın, S. N. (2019). Toplumsal belgesel fotoğrafta, fotoğrafçı ve yabancılaşma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Yam, F. C. ve İlhan, T. (2020). Modern çağın bütünsel teknolojik bağımlılığı: phubbing. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 12(1), 1-15.
• Yıldırım S. ve Kişioğlu A. N. (2018). Teknolojinin getirdiği yeni hastalıklar: nomofobi, netlessfobi, FoMO. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 473-480.