KAPİTALOSEN ÇAĞINDA TOMAS SARACENO’NUN MELEZ AĞLARI’NI ANTİ-KOLONYAL SÖYLEM OLARAK OKUMAK: EKO-MARKSİST YAKLAŞIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Sayı: 15- Özel sayı, 478 - 498, 20.10.2025

Tufan Akyol , Ömer Emre Yavuz

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1804388

Öz

Bu çalışma, sanatçı Tomás Saraceno’nun örümcek ağlarıyla inşa ettiği Melez Ağları eseri
üzeri-ne anti-kolonyal bir okuma denemesi olarak düşünülmüştür. Kolonyalizm kavramının
günümüzde hâlâ güncelliğini koruduğu, geç kapitalizmle birlikte, ucuz işgücünü sömürmeye
ve diğer ülkelerin yeşil alanlarını gasp etmeye devam etmekte olduğu söylenebilir.
Sömürülen bu halkların ekonomik açıdan kolonyal ülkelere bağımlı olması, insanın insan
üzerindeki sınıfsal tahakkümünün 15. Yüzyıldan beri değişiklik göstermediğini açıkça göstermektedir.
Ayrıca modern sömürgeciliğin bizzat neden olduğu iklim krizi gibi çevresel
felaketler, yaşanan “iklim adaletsizliğini” de teşhir etmektedir. Gözlemlenebilir bir şekilde
artan iklim adaletsizliğine karşı hem bireysel hem de kolektif davranış bilincinin kurulması
önemli bir hal almaya başlamıştır. Saraceno, atölyesinde örümceklerle inşa ettiği ağlarla
seyirciye yeni bir evren modeli sunar. Bu yeni model, günümüz kapitalist işbölümüne dayanan
üretim sistemini, endüstriyel verimlilikten kaynaklanan çevre kirliliğini tartışmaya
açmakla birlikte, örümceklerin iş birliği içerisindeki davranışları, toplumların sosyal-kültürel
ilişkilerini yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Konunun daha
derinlemesine anlaşılması için çalışmada çeşitli nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır.
Gözlemlerin sonucunda kapitalist sınıfın büyüme ilkesinin değişmesi gerektiği çok açıktır.
Tıpkı Melez Ağları heykelinde sosyal ve anti-sosyal örümceklerin ortak bir alanda ağ örmesi
gibi, yaşamı herkes için daha iyi hale getirecek reformların yapılması gerekmektedir.
Melez Ağları eseri seyirciye, çevreyle uyum içerisinde yaşayan örgütlü bir yaşamın olabileceğini
vaat etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tomas Saraceno , Melez Ağlar , Kapitalosen , Anti-Kolonyalizm , Eko-Marksizm

IN THE AGE OF THE CAPITALOCENE READING TOMÁS SARACENO'S HYBRID WEBS AS ANTI-COLONIAL DISCOURSE: AN EVALUATION OF ECO-MARXIST APPROACHES

Öz

This study is conceived as an anti-colonial reading of the artist Tomás Saraceno's work
Hybrid Webs, made with spider webs. It can be said that the concept of colonialism is still
relevant today, and with late capitalism, it continues to exploit cheap labour and seize the
green spaces of other countries. The economic dependence of these colonised peoples on colonial
countries clearly shows that the class domination of man over man has not changed
since the 15th century. Moreover, environmental disasters such as the climate crisis caused
by modern colonialism itself expose ‘climate injustice’. It has become important to raise
awareness of both individual and collective behaviour against the observably increasing
climate injustice. Saraceno presents a new model of the universe to the audience with the
webs he builds with spiders in his workshop. This new model opens the production system
based on today's capitalist division of labour and the environmental pollution caused by
industrial productivity to discussion, while the spiders' cooperative behaviour emphasises
the need to re-evaluate the socio-cultural relations of societies. For a deeper understanding
of the subject, various qualitative research methods were used in the study. As a result of
the observations, it is clear that the growth principle of the capitalist class needs to change.
Just as in the Hybrid Webs sculpture, social and anti-social spiders weave webs in a common
space, reforms are needed to make life better for everyone. Hybrid Webs promises the
viewer the possibility of an organised life living in harmony with the environment.

Anahtar Kelimeler

Tomás Saraceno , Hybrid Webs , Capitalocene , Anti-Colonialism , Eco-Marxism

Kaynakça

• Adelman, S. (2020). Modernity, Anthropocene, Capitalocene, and the Climate Crisis. In A. Grear & D. Bollier (Eds.), The Great Awakening: New Modes of Life amidst Capitalist Ruins (pp. 23–56). Punctum Books.
• ArachnoPhilia. (t.y.). 3-DIMENSIONAL DIGITAL ARCHIVE OF SPIDER/WEBS. Arachnophilia.net. 8 Kasım 2024 tarihinde https://arachnophilia.net/scanning-the-web/ adresinden erişilmiştir.
• Atkinson, E. (2020). Animals and their Artists: An Exploration of Impossible Encounters. PhD Candidate Critical Writing in Art and Design School of Arts and Humanities Royal College of Art.
• Buehler, M. (2014). Saraceno: Conversations on Biomimicry. Buehler. https://arts.mit.edu/modeling-mimicry/.
• Bürkle, S. (2019). Studio + Laboratory Workshops of Knowledge. Issues in Science and Technology, 35(4), 44–53.
• Carey, J. (2016). Are we in the “Anthropocene”? Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 113(15), 3908–3909.
• Castree, N. (2015). The Anthropocene: a primer for geographers. Geography, 100(2), 66–75.
• Clack, B., & York, R. (2005). Carbon Metabolism: Global Capitalism, Climate Change, and the Biospheric Rift. Theory and Society, 34(4).
• Engelmann, S. (2017). Social spiders and hybrid webs at Studio Tomás Saraceno. Cultural Geographies, 24(1), 161–169.
• Engelmann, S. (2019). Of spiders and simulations: artmachines at Studio Tomás Saraceno. Cultural Geographies, 26(3).
• Foster, B. J. (2000). Marx’s Ecology, materialism and nature. Monthly Review Press, New York.
• Gimenez, M. E. (2000). DOES ECOLOGY NEED MARX? Organization & Environment, 13(3), 292–304.
• Hamouchene, H. (2023) Dismantling Green Colonialism, Energy and Climate Justice in the Arab Region, LA and Pluto Press.
• Jäger, P. (2015). Head of Arachnology, Senckenberg Research Institute, Frankfurt am Main, and co-author of the World Spider Catalog.
• Järvikoski, T. (1996).The Relation of Nature and Society in Marx and Durkheim. pp. 73-86.
• Louisiana Channel (2021). Tomás Saraceno Interview: The Art of Noticing, 2021 [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=0p1JSnKa1Ao.
• Museo de Arte Moderno de Buenos Aires. (2017). Tomás Saraceno: El tiempo de las arañas, 2017 [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=eFmmGtcRzFw.
• Page, J. (2021). Sensory Worlds and The Pluriverse, UCL Press.
• Saraceno, T. (2013). Exhibition Hybrid Webs, Studio Tomas Saraceno. https://studiotomassaraceno.org/hybrid-webs/.
• Saraceno, T. (t.y.). Aerocene Project, No To Lithium! https://aerocene.org/no-lithium-extraction/ adresinden erişilmiştir.
• Saraceno, T. (t.y.). Biyomimikri üzerine konuşmalar. MIT Arts, 2 Kasım 2024 tarihinde https://arts.mit.edu/modeling-mimicry/
• Satgar, V. (2018). THE ANTHROPOCENE AND IMPERIAL ECOCIDE: PROSPECTS FOR JUST TRANSITIONS. In V. Satgar (Ed.), The Climate Crisis: South African and Global Democratic Eco-Socialist Alternatives (pp. 47–68). Wits University Press. https://doi.org/10.18772/22018020541.8.
• Serpentine. (2023). Ekososyal Bir Enerji Geçişine Doğru: Bir Konuşma ve Manifesto [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=YadRD0eC2xA&t=1326s.
• Su, I., Qin, Z., Saraceno, T., Krell, A., Mühlethaler, R., Bisshop, A. & Buehler, M.J. (2018). Imaging and analysis of a three-dimensional spider web architecture. J. R. Soc. Interface 15.
• Thiel, T, & Iovino, S. (2019). The Reverse of the Sublime: Dilemmas (and Resources) of the Anthropocene Garden. RCC Perspectives, 3, 1–37.
• Wallerstein, I. (2012). Tarihsel kapitalizm ve kapitalist uygarlık (N. Alpay, Çev.) (Genişletilmiş 6. basım). Metis Yayınları.
• Ware, R. (1982). Marx, the division of labor, and human nature. Social Theory and Practice, 8(1), 43–71. https://doi.org/10.5840/soctheorpract1982812
• Wise, H, D. (1993). Spider in Ecological Webs, Cambridge Studies ın Ecology