Research Article
BibTex RIS Cite

Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri

Year 2022, Issue: 29, 37 - 65, 29.06.2022

Ali Akın Akyol Yusuf Kağan Kadıoğlu Negin Derakhshan Houreh

Abstract

Afyon tarihi kent merkezinde bulunan Ulu Cami’ye ait yapısal ve dekoratif malzemelerden (taş, tuğla, harç ve
sıva katı, pigment, metal ve ahşap) oluşan örnekler, çeşitli analitik metotlar kullanılarak arkeometrik yönden
incelenmiştir. Caminin inşasında kullanılmış olan taşlar yoğunlukla andezittir. Caminin cephelerinde ve minare
kaidesinde kullanılan yapısal nitelikteki taşlar yakın çevre yerel kayaç formasyonunu doğrudan yansıtmaktadır.
Cami ve minareden örneklenen tuğlalar özgün nitelik taşımaktadır. Caminin özgün taş/tuğla derz ve moloz
dolgu harçları kireç ve kireç/kil karışımlı bağlayıcı içeriklerine sahiptir. Caminin özgün sıvaları günümüze malesef
ulaşamamıştır. Caminin ahşap unsurları üzerinde yeralan pigment örneklerin renk bileşimlerini başta mangan
(Mn), bakır (Cu) ve demir (Fe) olmak üzere gümüş (Ag), kalay (Sn), antimon (Sb), titanyum (Ti), vanadyum (V),
neobyum (Nb), molibden (Mo) ve kurşun (Pb) oluşturmaktadır. Ahşap üzerinden örneklenen çivi/mıh örneklerin
kimyasal yapısını da %97,26 ve %96,84 oranlarında demir (Fe) oluşturmaktadır.

Keywords

Afyon Ulu Cami Arkeometri Petrografik Analiz Mikro-XRF Analizi Pigment Analizi

References

  • Black, C. A., Evans, D. D., Ensminger, L. E., White, J. L., Clark, F. E. (1965). Methods of Soil Analysis No. 9 in the Series Agronomy. American Society of Agronomy. Inc. Madison. Wisconsin. USA.
  • Boynton, R.S., 1980, Chemistry and Technology of Lime and Limestone, 2nd ed, John Wiley & Sons, Inc., New York.
  • Brady, N.C. and Weil, R.R. (2004). Elements of the Nature and Properties of Soils. 2nd ed. Pearson and Prentice Hall. New Jersey.
  • Dursun, H., Dizdar, M.Y., Kırıştıoğlu, Ş., Özcan, İ., Hamurkar, Y. (2008). Toprak ve Arazi Sınıflaması Standartları Teknik Talimatı ve İlgili Mevzuat. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara. s. 70.
  • Feigl, F. (1966). Spot Test in Organic Analysis. Elsevier Publication Company. Amsterdam.
  • Kadıoğlu, Y.K. (2001). Mafik ve Ultramafik Magmatik Kayaçların Ana-Eser REE Jeokimyasal Karakteristikleri ve Jeofiziksel Açıdan İncelenmeleri, Magmatik Petrojenez Lisans Üstü Yaz Okulu, Akçakoca-Düzce, TMMOB Yayınları No:61, s. 159-195.
  • Karakuş, F. (2021). “13. Yüzyılda Anadolu’da İnşa Edilen Ahşap Direkli Camiler Üzerine Değerlendirme Çalışması”. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC ISSN: 2146-5193, January 2021 Volume 11 Issue 1, s. 131-161.
  • Kerr, P.F. (1977). Optical Mineralogy. 1st. ed. McGraw-Hill Co. New York.
  • Kibici, Y., Dinç, D., Uçar, A. (2012). “Afyonkarahisar Yöresi Volkanik Kayaçların Mineralojik ve Petrografik Özellikleri”. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi (ISSN: 1302-3055), Sayı: 29, s. 53-70.
  • Means, R.E., Parcher, J.V. (1963). Physical Properties of Soils. Charles E. Merrill Publishing Co. Columbus. Ohio. USA.
  • Ohno, Y., 2007, Spectral Colour Measurement, in CIE Colorimetry: Understanding the CIE System, J. Schanda, Ed., Ch. 5., Wiley Publication, New York.
  • Özışık, G. (2000). Yapı Mühendisliğinde Tuğla Elemanlar ve Yapı Sistemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul.
  • RILEM. (1980). Research and Testing. Materials and Construction 13. Chapman and Hall. Paris.
  • Rapp, G. (2002). Archaeomineralogy. Springer-Verlag. Berlin.
  • Shackley, M.S. (Ed.). (2011). X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology. (DOI 10.1007/978-1-4419-6886-9-2). Springer Publication. TSE / Türk Standartları Enstitüsü. (2012). Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler, Bölüm 1: Tane Büyüklüğü Dağılımı Tayini - Eleme Metodu. (TS 3530 EN 933-1/ Nisan 1999 / Şubat 2007 / 12.04.2012). Ankara.
  • Wentworth, C.K. (1922). “A Scale of Grade and Class Terms for Clastic Sediments”, Journal of Geology, Vol. 30, s. 377-392.

Year 2022, Issue: 29, 37 - 65, 29.06.2022

Ali Akın Akyol Yusuf Kağan Kadıoğlu Negin Derakhshan Houreh

Abstract

References

  • Black, C. A., Evans, D. D., Ensminger, L. E., White, J. L., Clark, F. E. (1965). Methods of Soil Analysis No. 9 in the Series Agronomy. American Society of Agronomy. Inc. Madison. Wisconsin. USA.
  • Boynton, R.S., 1980, Chemistry and Technology of Lime and Limestone, 2nd ed, John Wiley & Sons, Inc., New York.
  • Brady, N.C. and Weil, R.R. (2004). Elements of the Nature and Properties of Soils. 2nd ed. Pearson and Prentice Hall. New Jersey.
  • Dursun, H., Dizdar, M.Y., Kırıştıoğlu, Ş., Özcan, İ., Hamurkar, Y. (2008). Toprak ve Arazi Sınıflaması Standartları Teknik Talimatı ve İlgili Mevzuat. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara. s. 70.
  • Feigl, F. (1966). Spot Test in Organic Analysis. Elsevier Publication Company. Amsterdam.
  • Kadıoğlu, Y.K. (2001). Mafik ve Ultramafik Magmatik Kayaçların Ana-Eser REE Jeokimyasal Karakteristikleri ve Jeofiziksel Açıdan İncelenmeleri, Magmatik Petrojenez Lisans Üstü Yaz Okulu, Akçakoca-Düzce, TMMOB Yayınları No:61, s. 159-195.
  • Karakuş, F. (2021). “13. Yüzyılda Anadolu’da İnşa Edilen Ahşap Direkli Camiler Üzerine Değerlendirme Çalışması”. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC ISSN: 2146-5193, January 2021 Volume 11 Issue 1, s. 131-161.
  • Kerr, P.F. (1977). Optical Mineralogy. 1st. ed. McGraw-Hill Co. New York.
  • Kibici, Y., Dinç, D., Uçar, A. (2012). “Afyonkarahisar Yöresi Volkanik Kayaçların Mineralojik ve Petrografik Özellikleri”. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi (ISSN: 1302-3055), Sayı: 29, s. 53-70.
  • Means, R.E., Parcher, J.V. (1963). Physical Properties of Soils. Charles E. Merrill Publishing Co. Columbus. Ohio. USA.
  • Ohno, Y., 2007, Spectral Colour Measurement, in CIE Colorimetry: Understanding the CIE System, J. Schanda, Ed., Ch. 5., Wiley Publication, New York.
  • Özışık, G. (2000). Yapı Mühendisliğinde Tuğla Elemanlar ve Yapı Sistemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul.
  • RILEM. (1980). Research and Testing. Materials and Construction 13. Chapman and Hall. Paris.
  • Rapp, G. (2002). Archaeomineralogy. Springer-Verlag. Berlin.
  • Shackley, M.S. (Ed.). (2011). X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology. (DOI 10.1007/978-1-4419-6886-9-2). Springer Publication. TSE / Türk Standartları Enstitüsü. (2012). Agregaların Geometrik Özellikleri İçin Deneyler, Bölüm 1: Tane Büyüklüğü Dağılımı Tayini - Eleme Metodu. (TS 3530 EN 933-1/ Nisan 1999 / Şubat 2007 / 12.04.2012). Ankara.
  • Wentworth, C.K. (1922). “A Scale of Grade and Class Terms for Clastic Sediments”, Journal of Geology, Vol. 30, s. 377-392.
There are 16 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Ali Akın Akyol This is me

Yusuf Kağan Kadıoğlu This is me

Negin Derakhshan Houreh This is me

Publication Date June 29, 2022
Published in Issue Year 2022 Issue: 29

Cite

APA Akyol, A. A., Kadıoğlu, Y. K., & Derakhshan Houreh, N. (2022). Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri. Sanat Ve Tasarım Dergisi(29), 37-65. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1137900
AMA Akyol AA, Kadıoğlu YK, Derakhshan Houreh N. Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri. Sanat ve Tasarım Dergisi. June 2022;(29):37-65. doi:10.18603/sanatvetasarim.1137900
Chicago Akyol, Ali Akın, Yusuf Kağan Kadıoğlu, and Negin Derakhshan Houreh. “Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri”. Sanat Ve Tasarım Dergisi, no. 29 (June 2022): 37-65. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1137900.
EndNote Akyol AA, Kadıoğlu YK, Derakhshan Houreh N (June 1, 2022) Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri. Sanat ve Tasarım Dergisi 29 37–65.
IEEE A. A. Akyol, Y. K. Kadıoğlu, and N. Derakhshan Houreh, “Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri”, Sanat ve Tasarım Dergisi, no. 29, pp. 37–65, June 2022, doi: 10.18603/sanatvetasarim.1137900.
ISNAD Akyol, Ali Akın et al. “Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi 29 (June 2022), 37-65. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1137900.
JAMA Akyol AA, Kadıoğlu YK, Derakhshan Houreh N. Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2022;:37–65.
MLA Akyol, Ali Akın et al. “Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri”. Sanat Ve Tasarım Dergisi, no. 29, 2022, pp. 37-65, doi:10.18603/sanatvetasarim.1137900.
Vancouver Akyol AA, Kadıoğlu YK, Derakhshan Houreh N. Afyon Ulu Cami Arkeometrik Analizleri. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2022(29):37-65.