Sürdürülebilir Tasarımların Aktivizme Evrilme Sürecinde Fedakârlığın Rolü: Grafik Tasarımda Altürist Yaklaşımlar

Year 2022, Issue: 29, 153 - 174, 29.06.2022

Aylin Güngör

Abstract

Bu çalışma, grafik iletişim dili bağlamında sürdürülebilir tasarımların salt sosyal etkilerinin yanında günümüzde
aktivist bir yaklaşım gündemi de oluşturmaya başladığını gösteren bir araştırmadır. Bu yüzden yaratılan
tasarımların sürdürülebilir değişimi insanlar üzerinde gerçekleştirebilmesi adına, tasarım aktivizminin nasıl
metodojiler sağlayabileceği incelenmektedir. Tasarım disiplininin her geçen gün değişen yapısı ve yeni bir “şeye”
evrilmesi çeşitli kavramları meydana getirmektedir. Bu kavramlardan biri de “Altürizm”dir. Özgecilik ve fedakârlık
anlamlarına gelen altürizm, tasarımın estetik ve yaratıcı yanının artık neleri değiştirilebileceği üzerine bir tasarım
duyarlılığınını da ifade etmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında çalışmada, öncelikle sürdürülebilirliğin aktivist yanı
ele alınarak nitel veriler üzerinden birçok örneğe yer verilmiştir. Daha sonra sürdürülebilirliğin sosyal etkisini
tasarımlarda gerçekleştiren duyarlılık olarak “Altürizm” kavramı, grafik tasarım üzerinden yorumlanmıştır. Ayrıca
Birleşmiş Milletlerin küresel kalkınma ağı olan BM kalkınma Programının (UNDP) #herkeseanlatçağrısından yola
çıkarak Mardin Gençlik ve Kültür Derneği tarafından “Tembel İnsanın Dünyayı Kurtarma Rehberi” projesi için
yaratılan afiş ve broşür tasarımları incelenerek araştırma eleştiri ve önerilerle sonuçlandırılmıştır.

Keywords

Sürdürülebilirlik, Aktivizm, Grafik Tasarım, Altürizm

References

• Benson, E., Perullo, Y. (2017). Design to Renourish: Sustainable Graphic Design in Practise. Boca Raton: CRC Press.
• Bonsu, A. G., Chisin, V. A. ve Cronje, J. (2020). “Challanges to Sustainability in the Graphic Design Practices of a Developing Nation”, Design and Culture, 12(1), 57- 81.
• Chick, A. ve Micklethwaite, P. (2011). Design for sustainable change, How design and designers can drive the sustainability agenda?. Switzerland: Ava Publishing.
• Comte, A. (1875). System of Positive Polity .London: Longmans, Green and Co.
• Çıvak, B. ve Sezerel, H. (2018). “Araştırma Paradigmaları ve Turizm Yansıması”, Tourism Academic Journal, 5(1), 1-14.
• Dougherty, B. (2008). Green Graphic Design. New York: Allworth Press.
• Dritz, A. (2014). Closing Sustainability Gap: The Emerging Role of Sustainable Graphic Designer, Master Thesis, Minneapolis College of Art and Design, USA.
• Ebezener, O. (2019). “Graphic Design Principles and Theories Application in Rendering Aesthetic and Functional Installations for Improved Environmental Sustainability and Development”, I.J. Engineering and Manufacturing, 9(1), 21-37.
• Kozak, M. (2018). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım veYayın Teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Less-Mafi, G. (2012). “Reflections on Design Activism and Social Change”, Massachusetts Institute of Technology Design Issues, 28(2), 90-92.
• Luke, A. F. (2009). Design Activism: Beautiful Strangeness for a Sustainable World. London: Earthscan Publishing.
• Myerson, G. (2004). Ekoloji ve Postmodernliğin Sonu. İstanbul: Everest Yayınları.
• Ndem, E. J. (2019). “The Place of Graphic Designer In Environmental Sustainability”, International Journal of Engineering Applied Sciences and Technology, 4(4), 251- 257.
• Papanek, V. (1997). Design for The Real World. London: Thames and Hudson Publishing.
• Poynor, R. (2008). “Warm Regards”, Print, 33-34.
• Rand, A. (1961). For the New Intellectual: The Philosophy of Ayn Rand. New York: Signet.
• Sargent, D. (2013). “Green Design as Unsustainable Design”, Studio Research, 1(1), 77-86.
• Saydam, A. (2016). Sürdürülebilirlik, İletişimin Derin Mavisi. İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Schmidt, P. ve Drommert, J. (2009). “Klein Design”, L.H. Exclusive, 12, 38-46.
• Siegel, D. ve Morris, E. (2010). Green Patriot Posters: Image for a New Activism. Los Angles: Metropolis Books.
• Stairs, D. (2005). “Altruism as Design Methodology”, Design Issues, 21(2), 3-12.
• Stepsy, M. (2012). An Agent of Change: Sustainability and Social Entrepreneurship in 21st Century Graphic Design, Master Thesis, Cork Institute of Technology, Ireland.
• Tekeli, İ. ve Ataöv, A. (2017). Sürdürülebilir Toplum ve Yapılı Çevre. İstanbul: İstanbul Bilgi ÜniversitesiYayınları.
• Twemlow, A. (2011). Grafik Tasarım Ne içindir?. İstanbul: Yem Yayın Evi.
• Yakut, İ. (2014). “Yorumlayıcı Paradigma Yaklaşımı Kavramlarıyla Sinema Sanatı Üretimine Bakış”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 15-29.