21. YÜZYIL MİMARLIĞININ “YENİ” SÖYLEMİ NE? MİMARLIKTA “BİÇİM İŞLEVİ İZLER.”DEN “BİÇİM VE İŞLEV İKLİMİ İZLER.” SÖYLEMİNE

Year 2024, Issue: 50, 286 - 303, 31.05.2024

Gülşah Güleç

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1405998

Abstract

Bu yazıda, mimarlıkta biçim ve işlev arasındaki değişken ilişki tartışılmaktadır. Yazının amacı, Sullivan’ın 19. yüzyılda ortaya attığı “Biçim işlevi izler.” olarak bilinen modern söyleminin yerini 20. ve 21. yüzyıllarda sırasıyla Tschumi’nin “Biçim biçimi izler.”, Kolarevic’in “Biçim süreci izler.” ve Rahm’ın “Biçim ve işlev iklimi izler.” gibi postmodern söylemlerinin aldığını ortaya koymaktır. Bu söylemsel değişimler, mimarlıkta biçim ve işlev arasında dinamik bir ilişki olduğunu kanıtlamaktadır. Bilgisayar teknolojisinin gelişimi, iklim değişimi, enerji krizi ve küresel ısınmanın başını çektiği 21. yüzyılın yeni potansiyelleri ve problemleri, mimarlıkta “Biçim biçimi izler.”, “Biçim süreci izler.” ve “Biçim ve işlev iklimi izler.” gibi yeni söylemlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bununla birlikte, mimarlık belki de daha önce hiç olmadığı kadar sanata yaklaşmış; biçimi ve biçimsel etkiyi öncelikli hale getirerek işleve yeni bir anlam kazandırmıştır. Yine de mimarlıkta biçim ve işlev arasında hala dinamik bir ilişki vardır. 21. yüzyılın mimarlığında bu ilişki, biçimin işlevinin her şeyden önce insanları etkilemek olduğunu ortaya koymaktadır.

Keywords

Mimari Söylem, Mimari Tasarım, Biçim, İşlev, Biçim-İşlev İlişkisi

References

• Chu, Karl. (2003). Toward Genetic Architecture. Bernard Tschumi, Irene Cheng, (Ed.). The State of Architecture at the Beginning of the 21st Century, s. 82-83. New York: The Monacelli Press.
• Çil, E., Güner, D. (2011). Biçim İşlevi İzler Mitosunun İnşası ve Çözülüşü. Hakan Anay, Ülkü Özten, (Ed.). Biçim ve İşlev: Günümüzde Biçim ve İşlev Tartışmasının Neresindeyiz? s. 112-120. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayın-ları.
• Eisenman, Peter. (1984). The End of the Classical: The End of the Beginning, The End of the End. Perspecta, 21, s. 154-173.
• Forty, Adrian. (2012). Words and Buildings: A Vocabulary of Modern Architecture. New York: Thames & Hudson.
• Hendrix, John. (2012). Theorizing a Contradiction Between Form and Function in Architecture. SAJAH, 1, s. 9-28.
• Kant, Immanuel. (2007). Critique of Judgement. New York: Oxford University Press.
• Kaji - O’Grady, Sandra. (2012). Formalism and Forms of Practice. C. Greig Crysler, Stephen Cairns, Hilde Heynen, (Ed.). The SAGE Handbook of Architectural Theory, s. 42-61. New York: SAGE Publications.
• Kolarevic, Branko. (2003). Digital Morphogenesis. Branko Kolarevic, (Ed.). Architecture in the Digital Age: Design and Manufacturing, s. 1-13. London: Taylor & Francis.
• Schumacher, Patrik. (2011). The Autopoiesis of Architecture: A New Framework for Architecture. Chichester: Wiley Publications.
• McLeod, Mary. (2011). Günümüzde Biçim ve İşlev. Hakan Anay, Ülkü Özten, (Ed.). Biçim ve İşlev: Günümüzde Biçim ve İşlev Tartışmasının Neresindeyiz? s. 33-41. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Moussavi, Farshid. (2009). The Function of Form. Barselona: Actar Publications.
• Mumford, Mark. (1989). Form Follows Nature: The Origins of American Organic Architecture. Journal of Architec-tural Education, 3, s. 26-37.
• Rahm, Philippe. (2007). Form and Function Follow Climate. AA Files, 55, s. 2-11.
• Rahm, Philippe. (2021). Natural History of Architecture: How Climate, Epidemics and Energy Have Shaped Our Cities and Buildings. Hashim Sarkis, (Ed.). 17th Venice Architecture Biennale Exhibition, s. 44-52. Venice: Venice Architecture Biennale.
• Sullivan, Louis. (2011). Sanatsal Açıdan Yüksek Ofis Binası. Hakan Anay, Ülkü Özten, (Ed.). Biçim ve İşlev: Günü-müzde Biçim ve İşlev Tartışmasının Neresindeyiz? s. 1-12. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Tanyeli, Uğur. (2011). Biçim İşlevi İzler mi? Hakan Anay, Ülkü Özten, (Ed.). Biçim ve İşlev: Günümüzde Biçim ve İşlev Tartışmasının Neresindeyiz? s. 122-130. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Tschumi, Bernard. (1996). Architecture and Disjunction. London: The MIT Press.
• Tschumi, Bernard. (2012). Advertisements for Architecture. Venice: 13th Venice Architecture Biennale.
• Rahm, Philippe, Magliozzi, Antonello. (2022). Philippe Rahm Describes Meteorological Architecture as a Harmoni-zation of Culture and Nature. World Architecture News, Erişim: 17.12.2023. https://worldarchitecture.org/architecture-news/emene/philippe-rahm-describes-meteorological-architecture-as-a-harmonization-of-culture-and-nature.html