DİSLEKSİ BİREYLERE YÖNELİK OLARAK TASARLANMIŞ YAZI KARAKTERLERİNDE HARF ANATOMİLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Sayı: 51, 370 - 385

Ece Çalış Zeğerek

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1516068

Öz

Öğrenme, bireyin bilgiyi yorumlama ve yapılandırma sürecidir. Her bireyin bilgiyi yorumlama ve yapılandırma süreçleri farklıdır. Çünkü bireylerin sahip oldukları bilişsel özellikler, öğrenme süreçlerini etkilemektedir. Öğrenme sürecinde uygulana-cak doğru yöntemler ile başarılı olunabilecek alanlar desteklenirken, diğer yandan öğrenme süreci daha etkili ve hızlı gerçek-leşebilmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan guruplarda ise bu durum daha fazla önem taşımaktadır. Özgül öğrenme güçlüğü, bireyin dili yazılı ya da sözlü olarak anlayabilmesi ve kullanabilmesi sürecinde yaşadığı güçlükleri ifade etmektedir. Normal ya da normal üstü zekaya sahip olan ancak özgül öğrenme güçlüğü çeken bireyler dinleme, düşünme, konuşma, okuma, yazma, anlama veya matematik becerilerini gerçekleştirebilmede ciddi sorunlar yaşayabilmektedir. Öğrenmeyi etkile-yen ancak bir zeka problemi olmayan bu durum duygusal, davranışsal ve sosyal problemleri de beraberinde getirebilmekte-dir. Çalışma kapsamında bir özgül öğrenme güçlüğü çeken disleksili bireylere yönelik olarak tasarlanmış yazı karakteri tasa-rımlarının biçimsel özellikleri incelenecek ve disleksiye sahip olan bireyler tarafından ihtiyaç duyulan gereksinimlerine uy-gunluğu tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Özgül Öğrenme Güçlüğü, Disleksi, Okuma Bozukluğu, Yazı Karakteri

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Ambrose G., Harris, P. (2011). The Fundamentals of Typography. Switzerland: Ava Publishing SA.
• British Dyslexia Association. (2023). Dyslexia Style Guide. s. 1-2, Erişim: 10.02.2024. https://cdn.bdadyslexia.org.uk/uploads/documents/Advice/style-guide/BDA-Style-Guide 2023.pdf?v=1680514568
• Carter, R., Day, B., Meggs, P. (2012). Typographic Design: Form and Communication. s. 76-77, Fifth Edition, John Wiley§Sons, INC.
• Demir, Birol. (2005). Okulöncesi ve İlköğretim Birinci Sınıfa Devam Eden Öğrencilerde Özel Öğrenme Güçlüğünün Belirlenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı Zihinsel Engelliler Öğret-menliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Dyslexiefont. (2019). Dyslexia Font, Friendly Designed For Dyslexics. Erişim: 26.01.2022. https://www.dyslexiefont.com/en/dyslexiafont/?_ga=2.208534746.979765640.1675076057-1245539198.1675076056
• Harley, T. A., Oliver, T. M., Jessiman L. J., MacAndrew S. B. G. (2013). Ageing Makes Us Dyslexic. Aphasiology, 27/4, s. 490 -505, https://doi.org/10.1080 /02687038.2013.775564
• Hillier, Robert. (2006). A Typeface for the Adult Dyslexic Reader. s. 112, Erişim: 25.01.2022. https://www.sylexiad.com/research-and-phd/A-typeface-for-the-adult-dyslexic-reader-PhD-by-Robert-Hillier-Anglia-Ruskin-University-2006.pdf
• Hiller, Robert. (2008). Sylexiad. A Typeface for the Adult Dyslexic Reader. The Journal of Writing in Creative Practi-ce, 1/3, Intellect Books, s. 2-3, Erişim: 22.04.2024. https://www.sylexiad.com/research-and-phd/creative-practice-journal/Sylexiad-A-typeface-for-the-adult-dyslexic-reader-The-Journal-of-Writing-in-Creative-Practice-Volume-1-Number-3-1-December-2008-Intellect-Books.pdf
• Hoffmeister, Stephanie. (2016). The Impact of Font Type on Reading. Eastern Michigan University, Senior Honors Theses, s.26, Erişim: 25.01.2022. https://commons.emich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1507&context=honors
• İleri, Ramis. (2020). Disleksi Tanılı Çocuklarda Eğitimlerinde Kullanılmak Üzere En Uygun Yazı Karakterlerinin Eog Sinyallerini Kullanılarak Tespit Edilmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyomedikal Mühendisliği Ana-bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Jaklewicz, Hanna. (1997). Twenty-Five Years of Longitudinal Studies on Dyslexia. Document Resume, Reading Disability and Its Treatment, eds. Britta Ericson and Jerker Rönnberg, Chapter VII, 151. Erişim: 19.04.2023. https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:249961/FULLTEXT01.pdf#page=150
• Laddusaw, S., Brett, J. (2019). Dyslexia-friendly Fonts. Erişim: 29.01.2022. https://crln.acrl.org/index.php/crlnews/article/view/17530/19334
• Lidwell, W. Holden K., Butler J. (2010). Universal Principles of Design. Beverly, Massachusetts: Rockport Publishers.
• OpenDyslexic. (2024). About. Erişim: 29.01.2024. https://opendyslexic.org/about
• Reid, Gavin. (2011). Dyslexia, Third Edition, London: Bloomsbury Publishing Plc.
• Sylexiad. (t.y.). Erişim: 26.01.2022. https://www.sylexiad.com/index.html
• Taşkaya, Serdarhan Musa. (2019). İlk Okuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yöntemleri. Fatma Susar Kırmızı, Emre Ünal (Ed.). İlk Okuma Yazma Öğretimi, s. 248, 3. Baskı Ankara: Arı Yayıncılık.
• The Reading Well. (2022). Open Dyslexic. Erişim: 26.01.2022. https://www.dyslexia-reading-well.com/dyslexia-font.html
• Willen, B. Strals, N. (2009). Lettering § Type: Creating Letters and Designing Typefaces. s. 1, Princeton Architectural Press, New York.
• Yıldız M., Keş, Y. (2017). Yirmibirinci Yüzyılın Font Tasarımlarında Okunurluk Üzerine Çalışmalar. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6/38, s. 2791-2815.