KUR’ÂN’DA TASRÎF OLGUSU VE KUR’ÂN KISSALARINDA KARYE/MEDÎNE KELİMELERİNİN TASRÎFİ

Year 2019, Volume: 11 Issue: 2, 734 - 762, 31.08.2019

Ahmet Sait Sıcak

https://doi.org/10.26791/sarkiat.581827

Cited By: 3

Abstract

Meânî ve beyân sanatları
içerisinde ulaşılması zor, kıymeti yüksek bir sanat olarak takdim edilen
tasrîf, Kur’ân’ın kendine özgü anlatım tarzını ifade eden üslûplarından
biridir. Konunun sunumundaki manaların değişimini ve aynı mananın aktarımında
lafızlarda ve üslûpta ortaya çıkan farklılaşmaları konu alan bu sanatın,
Kur’ân’da aynı yerleşim yerleri için kullanılan karye ve medîne kelimeleri üzerinde de câri
olduğu görülür. Kur’ânî anlatımda ve Kur’ân kıssalarında genel olarak tarih ve
yer bilgisi verilmemekte fakat yerleşim bölgeleri; karye, medîne, mısır, belde ve dâr gibi farklı
kelimelerle isimlendirilmektedir. Bu durum; şahıs, zaman, mekân ve olay
örgülerinden müteşekkil anlatım içerisinde hâdisenin geçtiği mekânın
hangi kelime ile isimlendirildiğini dolayısıyla kullanılan kelimeler arasındaki
tasrîfin inceliklerini anlamayı daha da önemli kılmaktadır. Kur’ân’da tasrîf
olgusunu ve Kur’ân kıssalarında karye/medîne kelimelerinin
tasrîfini konu alan bu makalede, Kur’ân’da yerleşim yerlerini ifade eden mezkûr
iki kelimenin farklı anlamlara işaret edip-etmediği araştırılacaktır. Yapılan
araştırma sonucunda furûk ilminde olduğu gibi tasrîf sanatı açısından da
konunun anlatımına, âyetin siyak ve sibakına bağlı olarak karye ve medîne kelimelerinin Kur’ân’da verilen
mesajın daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacak nüanslara sahip olduğu
görülmüştür.

Keywords

Tefsir, Tasrîf, Kıssa, Karye, Medîne, Kehf, Yâsîn

THE CASE OF DİVERSİFY (TASREEF) IN THE QUR’AN AND THE DİVERSİFY OF THE WORD MEDİNA/QARYAA İN THE STORİES (QİSSA) OF THE QUR’AN

Abstract

The tasreef, which is
described as an art that is difficult to reach and highly valuable in the art
of declaration and rhetoric, is one of the Qur’anic styles that expresses its
unique style of expression. It is seen about this art, which deals with the
change of meaning in the presentation of the subject and the differences
arising in the transfer of the same meaning in words and style, that it applies
to the words qaryaa and Medina which are used for the same settlements in the
Qur’an. History and place information are generally not given in the Qur’anic
narrative and Qur’anic stories (qissa), but the settlement areas are named with
different words such as qaryaa, medina, misr, balda and daar. This situation
makes it even more important hence the place which the event occured within the
narrative consisting of individiual, time, space and events called by which of
the word to understand the subtleties of the tasreef among the words used. In
this article, which focuses on the phenomenon of tasreef in the Qur’an and the
description of the words qaryaa/medina in the Qur’anic stories, it will be
investigated whether the two mentioned different words expressing places in the
Qur’an will indicate different meanings. As a result of the research, it is
seen that the subject of narration in terms of the art of tasreef, and the
words of qaryaa and medina depending on the siaq and the sibaq of the verse
will contribute to a better understanding of the message given in the Qur’an as
it is in the science of furuq.

Keywords

Tafsir, Diversify (Tasreef), Qissa, Qaryaa, Medina, Kahf, Yaseen

References

• Abdülkâdir Râzî, Ebû Abdullah Zeynüddîn Muhammed b. Ebî Bekr. Muhtâru’s-sıhâh. Beyrut: Mektebetü’l-ʿasrıyye, 1999/1420.
• Ahmednagarî, Kâdî Abdünnebî b. Abdürrasûl. Câmiʿu’l-ʿulûm fî ıstılâhâti’l-fünûn (Düstûru’l-ʿulema). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000/1420.
• Albayrak, İsmail. “Kur’ân ve Anlatı(m) Bilim”. EKEV Akademi Dergisi 6/13 (2002): 87-104.
• Âlûsî, Şihâbüddîn Mahmud. Rûhu’l-meânî fî tefsîri’s-Sebʿi’l-Mesânî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415/1994.
• Aydın, Muhammed. Kur’ân’da Benzer Âyetlerdeki Anlatım Farklılıkları. Sakarya: Değişim Yayınları, 2001.
• Bergen, Lütfi. Medeniyet-Müslüman Toplumsallığın İnşası. İstanbul: MGV Yayınları, 2014.
• Beyzâvî, Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1418/1997.
• Bikâî, İbrahim b. Ömer. Nazmu’d-dürer fi tenâsübi’l-âyâti ve’s-süver. Kahire: Dâru’l-kitâbi’l İslâmiyye, ts.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahîhü’l-Buhârî. Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. Dâru tavgi’n-necât, 1422/2002.
• Bursevî, İsmâil Hakkî el-Halvetî. Rûhu’l-beyân fi tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Cebel, Muhammed Hasan Hasan. el-Mu’cemü’l-iştikâkiyyü’l-müessal li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Mektebetü’l-âdâb, 1431/2010.
• Çalışkan, Necmettin. “Kehf Sûresi Bağlamında Hz. Mûsâ ve Sâlih Kul (Hızır) Kıssası ve Antakya’da Hızır İnancının Sosyo-Kültürel Etkileri”. Toplum Bilimleri Dergisi 9/18 (2015): 243-262.
• _______. “Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Ashâbü’l-Karye ve Habîb En-Neccâr”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/30 (2017): 108-122. Çelik, Ömer. Hakk’ın Dâveti Kur’ân-ı Kerîm Meâli ve Tefsîri. İstanbul: Erkam Yayınları, 2013.
• Daşkıran, Yaşar. “Kur’ân-ı Kerîm’deki Sarf ‘Udûllerinin Anlama Etkisi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22/2 (2018): 1347-1368.
• Demirci, Muhsin. Konulu Tefsire Giriş. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs: Tertibu’s-süver hasebe’n-nüzûl. Kahire: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1383/1963.
• Duran, Hasan. Kur’ân-ı Kerim’de Teceddüt ve Sübût Manası İçin Yapılan ‘Udûl Çeşitleri. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, 2019.
• Durmuş, İsmail, “İftinân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21: 521-522. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
• Ebû Zehre, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa Muhammed. el-Mu’cizetü’l-kübrâ el-Kur’ân. B.y.: Dâru’l-fikri’l-ʿArabî, ts.
• _______. Zehratü’t-tefâsir. Kahire: Dâru’l-fikri’l-ʿArabi, ts.
• Ebüssuûd Efendi. İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, ts.
• Endelûsî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyyân Esîru’d-Dîn. el-Bahru’l-muhît fi’t-tefsîr. Thk. Sıdkı Muhammed Cemîl. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1420/2000.
• Ettafeyyiş, Muhammed b. Yûsuf b. Îsâ b. Salih Hafsî Adevî. Teysîru’t-tefsîr li’l-Kur’âni’l-Kerîm. Maskat: Vizâratü’t-türâsi’l-kavmi ve’s-sekâfe, 1406/1986.
• Ezherî, Muhammed b. Ahmed el-Herevî. Tehzîbü’l-lüga. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1421/2001.
• Ferâhidî, Ebû Abdurrahman Halîl b. Ahmed b. Amr Halîl b. Ahmed. Kitâbü’l-ʿayn. Thk. Mehdî Mahzûmî - İbrâhim Sâmerrâî. Beyrut: Dâru mektebeti’l-hilâl, ts.
• Hafâcî, Ebü’l-Abbas Şehâbeddin Ahmed b. Muhammed b. Ömer. Hâşiyetü’ş-Şihâb ʿalâ Tefsîri’l-Beyzâvî: İnâyetü’l-Kâdî ve kifâyetü’r-Râzî ʿalâ Tefsîri’l-Beyzâvî. Beyrut: Dâru sadr, ts.
• Hamad, Abdullah Hadar. Revâiʿu Kur’âniyyetün. Lübnan: Dâru’l-kalem, ts.
• Hatîb, Abdülkerîm Yûnus. et-Tefsîru’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân. Kâhire: Dâru’l-fikrü’l-ʿArabî, ts.
• Hatiyye, Ahmed. Tefsîru’ş-şeyh Ahmed Hatiyye. el-Mektebetü’ş-Şâmiletü’l-Hadîse: Erişim: 22 Haziran 2019. https://al-maktaba.org/book/32198/1070#p1.
• Havvâ, Saîd. el-Esâs fi’t-tefsîr. Kâhire: Dâru’s-selâm, 1424/2003.
• Hererî, Muhammed Emin b. Abdullah b. Yusuf b. Hasan Urammî Alevî Esyûbî. Tefsîru hadâiki’r-ravh ve’r-reyhân fî ravâye ʿulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru tavkı’n-necât, 1421/2001.
• Hibyân, Müsennâ Muhammed. Min revâʿiʿi’l-beyân fî süveri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1435/2014.
• İbn Acîbe, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Mehdî Hasenî Şâzelî. el-Bahrü’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-mecîd. Kahire: Doktor Hasan Abbas Zekî, 1419/1998.
• İbn Âdil, Ebû Hafs Sirâcüddîn Ömer b. Nûriddîn Alî b. Âdil en-Nu’mânî ed-Dımaşkî. el-Lübâb fî ʿulûmi’l-kitâb. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud - Ali Muhammed Muavvaz. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1419/1998.
• İbn Âşûr, Muhammed Tûnisî. et-Tahrîr ve’t-tenvîr: tahrîru’l-maʿne’s-sedîd ve tenvîru’l-ʿakli’l-cedîd min tefsîri’l-Kitâbi’l-Cedîd. Tunus: Dâru’t-Tûnusiyye li’n-neşr, 1404/1984.
• İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-Kitâbi’l-ʿAzîz. Thk. Abdüsselam Abdüsşâfî Muhammed. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1422/2001.
• İbn Berrî, Ebû Muhammed Abdullah b. Berri el-Makdisi. Fi’t-taʿrib ve’l-muʿarreb (Hâşiyetu İbn Berrî ʿala kitâbi’l-muʿarreb). Thk. İbrâhim Samerrâî. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, ts.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ Imâdüddîn İsmâil b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-ʿAzîm. Thk. Sâmi b. Muhammed Selâme. B.y.: Dâru tayyibe, 1999.
• İbn Sîde, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail. el-Muhassas. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1417/1996.
• İbnü’z-Zübeyr, Ebû Ca’fer Ahmed b. İbrâhîm b. ez-Zübeyr es-Sekafî el-Gırnâtî el-Endelüsî. Milâkü’t-te’vîli’l-kâtıʿ bi-zevi’l-ilhâd ve’t-taʿtîl fi tevcîhi’l-müteşâbihi’l-lafz min âyi’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Kâdı İyâz, Ebü’l-Fazl İyâz İbn Mûsâ İbn İyâz el-Yahsûbî. Meşârikü’l-envâr ʿalâ sıhâhi’l-âsâr. B.y.: el-Mektebetü’l-ʿatîka ve dâru’t-türâs, ts.
• Kannevcî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Sıddik Hasan Han. Fethü’l-beyân fî makâsıdi’l-Kur’ân. Thk. Abdullah b. İbrâhim el-Ensârî. Beyrut: el-Mektebetü’l-ʿasrıyye, 1992.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî. ez-Zahîre. Beyrut: Dâru’l-garbi’l-İslâmî, 1994.
• Kâsımî, Muhammed Said Cemaleddîn. Mehâsinü’t-te’vîl. Thk. Muhammed Bâsil. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1998.
• Kubeysî, Ahmed Ubeyd. Mevsûatü’l-kelimeti ve ehavâtiha fi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Beyrut: Dâru’l-Marife, ts.
• Kuşcu, İrfan. Kur’an’ın Tasrîf Üslûbu (Tahlili ve Temellendirilmesi). Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Kuşeyrî, Abdulkerîm b. Hevâzin b. Abdilmelik. Letâifu’l-işârât (Tefsîru’l-Kuşeyrî). Thk. İbrâhîm el-Besyûnî. 3. Baskı. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-ʿâmme li’l-kütüb, ts.
• Mâverdî, Ebû’l-Hasan Alî b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Bağdâdî. Tefsîru’l-Mâverdî en-nüket ve’l-ʿuyûn. Thk. es-Seyyid İbn Abdü’l-Maksûd b. Abdü’r-Rahîm. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Meydânî, Abdurrahman Hasan Habenneke. Meâricü’t-tefekkür ve dekâiki’t-tedebbür, Tefsîrun tedebbüriyyun li’l-Kur’âni’l-Kerîm bi hasebi tertîbi’n-nüzûli vifka menheci kitâbi “Kavâıdü’t-tedebbüri’l-emseli li Kitâbillâhi Azze ve Celle”. Dimeşk: Dâru’l-kalem, 1420/2000.
• Mevdûdî, Seyyid Ebü’l-A’lâ. Tefhîmu’l-Kur’ân. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996.
• Mukâtil b. Süleyman. Tefsîru Mukâtil. Thk. Abdullah Mahmud. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâs, 1423/2003.
• Münâvî, Zeynüddin Muhammed Abdürrauf b. Tâcilarifîn b. Ali. et-Tevkîf ʿalâ mühimmâti’t-taʿarîf. Kâhire: Âlemi’l-kütüb, 1411/1990.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî b. Haccâc. Sahîhu Müslim. Thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1375/1956.
• Müslim, Mustafa. Mebâhis fî iʿcâzi’l-Kur’ân. Dımeşk: Dâru’l-kalem, 2005.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk. Hasan Abdulmunʿîm Şelbî. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2001.
• Nîsâbûrî, Nizâmuddîn el-Hasan b. Muhammed b. Hüseyn el-Kımmî. Garâibu’l-Kur’ân ve reğâibu’l-Furkân. Thk. Zekeriya ʿUmeyrât. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1416/1996.
• Öztürk, Mustafa. Kıssaların Dili. 4. Baskı. Ankara: Ankara Okulu, 2013.
• Râzî, Ebu Abdullah Fahreddîn Muhammed b. Ömer Fahreddîn. Mefâtîhu’l-gayb. 3. Baskı. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 1420/1999.
• Reşîd Rızâ, Muhammed. Tefsîru’l-menâr. Kahire: el-Heytü’l-Mısriyetü’l-âmme li’l-kitâb, 1411/1990.
• Saʿlebî, Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm en-Nîsâbûrî. el-Keşf ve’l-beyân ʿan tefsîri’l-Kurʾân. Thk. Muhammed İbn Âşûr. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʿArabî, 2002.
• Saʿdî, Ebû Abdurrahmân b. Nâsır b. Abdullâh b. Nâsır. Teysîru’l-Kerîmi’r-Rahmân fî tefsîri Kelâmi’l-Mennân. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
• Sâmerrâî, Fâdıl Sâlih. Dirâsetü’l-müteşâbihi’l-lafziyyi min âyi’t-tenzîl fî kitâbi Milâki’t-Te’vîl. Amman: Dâru Ammâr, 1432/2011.
• _______. Es’ile beyâniyye fi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1432/2011.
• _______. Lemesâtün beyâniyyetün fî nusûsin mine’t-tenzîl. el-Mektebetü’ş-Şâmiletü’l-Hadîse. Erişim. 22 Haziran 2019. https://al-maktaba.org/book/8312/59.
• Sem’ânî, Ebü’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr et-Temîmî el-Mervezî. Tefsîru’l-Kur’ân. Thk. Yâsir b. İbrâhîm - Ğanîm b. Abbâs b. Ğanîm. Riyad: Dâru’l-vatan, 1418/1997.
• Semerkandî, Ebü’l-Leys İmamülhüdâ Nasr b. Muhammed b. Ahmed. Tefsîru’s-Semerkandî: Bahru’l-ʿulûm. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1413/1993.
• Sıcak, Ahmet Sait. “Kur’ân Yorum Geleneğinde Habîb En-Neccâr: Bir Literatür İncelemesi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/40 (2017): 445-460.
• Şerefeddin, Cafer. el-Mevsûatü’l-Kur’âniyye hasâisü’s-suver. Thk. Abdülaziz b. Osman. Beyrut: Dâru’t-takrîb beyne’l-mezâhibi’l-İslâmiyye, 1420/1999.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed Abdullah. Fethu’l-kadîr. Dimeşk, Beyrut: Dâru İbn Kesîr, Dâru’l-kelimi’t-tayyib, 1414/1994.
• Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb eş-Şirbînî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm: es-Sirâcü’l-münîr. Kahire: Matbaatü Bûlâg, 1285/1868.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr b. Yezid. Câmiü’l-beyân ʿan te’vîli’l-Kur’ân. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. B.y.: Müessesetü’r-risâle, 1420/2000.
• Tala, Murat. Sarf ve Nahiv Açısından Kur’ân’da ‘Udûl. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2016.
• Tantâvî, Muhammed Seyyid. et-Tefsîru’l-vasît li’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dâru nahdati Mısr, 1418/1997.
• Tîbî, Şerifeddîn el-Huseyn İbn Abdullâh. Fütûhu’l-ğayb fî’l-keşfi ʿan kinâʿi’r-rayb (Hâşiyetü’t-Tîbî ʿale’l-Keşşâf). Thk. İyâd Muhammedu’l-Ğûc. B.y.: Câizatü debi’d-devliyye li’l-Kur’âni’l-Kerîm, 1434/2013.
• Topaloğlu, Bekir. “Yâsîn Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 341. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Useymin, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Fâtiha ve’l-Bakara. Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1423/2003.
• Vâhidî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed en-Nîsâbûrî. et-Tefsîru’l-Basît. Thk: Aslü Tahkîkıhî fî Risâleti Duktûrât bi Câmiati’l-İmâm Muhammed b. Suûd, Sümme Kâmet Lecnetün İlmiyyetün mine’l-Câmiati bi sebkihi ve tensîkıhî, Nşr: Imâdetü’l-Bahsi’l-İlmî, Câmiati’l-İmâm Muhammed b. Suûdü’l-İslâmiyye, 1413/1993.
• Yaşaroğlu, M. Kâmil. “Livatâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 198-200. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1971.
• Yılmaz, Necla. Kur’ân’da Karye Kavramı. Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2015.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed Abdürrezzâk el-Hüseynî Ebü’l-Feyz. Tâcü’l-ʿarûs. B.y.: Dâru’l-hidâye, ts.
• Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fî ʿulûmi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim. Kâhire: Dâru ihyâi’l-kütübi’l-ʿArabiyye, 1376/1957.
• İnternet KaynaklarıDerin Düşünce. “Lütfi Bergen ile söyleşi”. Erişim: 11 Haziran 2019. http://www.derindusunce.org/2012/06/26/lutfi-bergen-ile-soylesi/.
• el-Fark beyne’l-karye ve’l-medîne. Erişim: 11 Haziran 2019. https://www.facebook.com/quraan.ziad/posts/182904831856686.
• el-Mektebetü’ş-Şâmiletü’l-Hadîse “Tefsîru’ş-şeyh Ahmed Hatiyye”. Erişim: 22 Haziran 2019. https://al-maktaba.org/book/32198/1070#p1.
• el-Mektebetü’ş-Şâmiletü’l-Hadîse “Tefsîru’ş-şeyh Ahmed Hatiyye”. Erişim: 22 Haziran 2019. https://al-maktaba.org/book/32198/2330#p1.
• el-Mektebetü’ş-Şâmiletü’l-Hadîse. “Lemesâtün beyâniyyetün fî nusûsin mine’t-tenzîl”. Erişim: 22 Haziran 2019. https://al-maktaba.org/book/8312/59.
• Mecelletük. “el-fark beyne medîne ve’l-karye mevzuʿ şâmil”. Erişim: 11 Haziran 2019. https://www.magltk.com/difference-between-city-and-village.
• Münteda’l-Kefîl. “Mel farku beyne’l-karyeti ve’l-medîneti fi’l maʿnâ fi’l-Kur’âni’l-Kerîm”. Erişim: 12 Haziran 2019. https://forums.alkafeel.net/showthread.php?t=86650.