Yeni Terörizm ve Öğrenen Terör Örgütleri Bağlamında PKK’nın Analizi

Yıl 2023, , 65 - 100, 21.06.2023

Ali Gök , Çağla Mavruk

https://doi.org/10.54078/savsad.1142538

Öz

David Rapoport’un terörizm çalışmalarında da önemli bir yeri olan Dört Dalga teorisine göre “modern terörizm” tarihsel açıdan “anarşist, sömürge karşıtı, yeni sol ve köktendinci” olmak üzere dört dalga halinde ele alınmaktadır. Ancak, 11 Eylül terör saldırılarından sonra yeni terörizm savunucuları beşinci bir dalganın başladığını ifade etmişlerdir. Bu tartışmaların odak noktasında ise yeni terörizmin aktörleri olarak El Kaide ve İŞİD terör örgütleri bulunmaktadır. PKK terör örgütü de Rapoport’un terör dalgaları sınıflandırmasında üçüncü dalga içerisinde yer almasına rağmen, El Kaide ile İŞİD’den tecrübe ettiği ve öğrendiği yöntemlerle birlikte örgütlenme biçimini, hedeflerini, motif ve motivasyon kaynaklarını, eylem yöntem ve taktiklerini, zamana ve ortama göre değiştirme arayışı içerisinde olmuştur. Bu çalışmada, öğrenen bir terör örgütü olarak adlandırılan PKK’nın söz konusu değişim arayışı, yeni terörizmin argümanları temelinde analiz edilmektedir. PKK’nın El Kaide ve İŞİD terör örgütleri gibi yeni terörizmin bir aktörü olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği çalışmanın temel sorusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Terörizm, Yeni Nesil Terörizm, Terörizmin Beşinci Dalgası, PKK Terör Örgütü, PKK Terör Örgütünün Dönüşümü

THE NEW TERRORISM AND ANALYSIS OF THE PKK IN THE CONTEXT OF LEARNING TERRORIST ORGANIZATIONS

Öz

According to David Rapoport’s Four Waves theory, “modern terrorism” is historically handled in four waves: “anarchist, anti-colonial, new left and religious.” However, after the 9/11 terrorist attacks, new terrorism advocates stated that a fifth wave had begun. Al-Qaeda and ISIS terrorist organizations are generally at the center of these discussions as actors of new terrorism. Although the PKK terrorist organization is in the third wave in Rapoport’s classification of terrorist waves, it has sought to change its organizational style, goals, motives and motivation sources, action methods and tactics according to time and environment, with the methods it has experienced and learned from al-Qaeda and ISIS. In this study, the PKK’s search for change, which is called a learning terrorist organization, is analyzed on the basis of the arguments of new terrorism. The main question of the study is whether the PKK can be considered as an actor of new terrorism, such as al-Qaeda and ISIS terrorist organizations.

Anahtar Kelimeler

The New Terrorsim, The Next Generation of Terrorism, The Fifth Wave of Terrorism, Terrorist Organization PKK, The Transformation of Terrorist Organization PKK

Kaynakça

• Arquilla, J., Ronfeldt, D. and Zanini, M. (1999). Networks, Netwar, and Information-Age Terrorism, In O.I. Lesser, B. Hoffman, J. Arquilla, D. Ronfeldt and Zanini,M. (Ed.), Countering the New Terrorism (p. 39-84), RAND.
• Avcı, E. (2019). Yeni Sol Dalgadan Küresel Dalgaya Türkiye’de Terörizm. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 29 (1), 139-166.
• Aydın, İ. (2021). PKK’nın Şehir Savaşı Temelli Terör Stratejisi. ORSAM Ortadoğu Analiz, 12 (103). https://www.orsam.org.tr/tr/pkknin-sehir-savasi-temelli-teror-stratejisi/ (22.03.2022).
• Bacik, G. and Coskun, B.B. (2011). The PKK Problem: Explaining Turkey’s Failure to Develop a Political Solution, Studies in Conflict & Terrorism, 34 (3), 248-265.
• Başbuğ, İ. (2011). Terör Örgütlerinin Sonu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• BBC. (2014 May 10). Diyarbakır’da Demokratik İslam Kongresi.. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140510_kongre_diyarbakir (27.03.2022).
• BBC. (2013 October 14). PKK lideri Öcalan’dan İslam Kongresi çağrısı. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/10/131014_bdp_imrali_ocalan_mesaj (27.03.2022).
• Bell, J. B. (1998). The Dynamics of the Armed Struggle. London, UK: Frank Cass.
• Biçer, R.S.S. (2020). Modern Terörizmin Beşinci Dalgası: Devletlerin Uluslararası Terörist Örgütlerle İş Birliğinin Sebepleri ve Sonuçları. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 16 (36), 915-945.
• Bila, F. (2004). Satranç Tahtasındaki Yeni Hamleler: Hangi PKK. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Blaser, N. and Stein, A. (2016). The PKK’s Urban Warfare Tactics. Atlantic Council. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/the-pkk-s-urban-warfare-tactics/ (01.04.2022).
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik Bir Topluma Doğru. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bozarslan, M. (2016). Kobani deneyimi Sur sokaklarında. https://www.al-monitor.com/tr/contents/articles/originals/2016/03/turkey-syria-pkk-isis-kobani-tactics-used-in-southeast.html#ixzz7Q36Fcvq8 (29.03.2022).
• Burnett, J. and Whyte, D. (2005). Embedded Expertise and the New Terrorism. Journal for Crime, Conflict and the Media, 1 (4), 1-18.
• Criss, N.B. (1995). The Nature of PKK Terrorism in Turkey. Studies in Conflict and Terrorism. 18, 17-37.
• Copeland, T. (2001). Is the New Terrorism Really New?: An Analysis of the New Paradigm for Terrorism. https://journals.lib.unb.ca/index.php/jcs/article/view/4265/4834 (05.04.2022).
• Crenshaw, M. (2008). The Debate over ‘New’ vs. ‘Old’ Terrorism, In I. A. Karawan, W. McCormack, and S. E. Reynolds (Ed.), Values and Violence: Intangible Aspects of Terrorism, Springer Science-Business Media B.V.
• Dal, E.P. and Kurşun, A. M. (2021). Suriye İç Savaşının IŞİD ve PYD-YPG Aracılığıyla Türkiye’ye Yayılma Etkilerinin Değerlendirilmesi. In T, Sakman, (Ed.) Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları (p. 365-376), İstanbul: TASAM Yayınları.
• Demir, C. K. (2008). Öğrenen Örgütler ve Terör Örgütleri Bağlamında PKK. Uluslararası İlişkiler, 5 (19), 57-88.
• Demirel, E. (2003). Dünyada Terör. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Di Bella, A.J. and Nevis, E.C. (1996); Understanding Organizational Learning Capability, Journal of Management Studies, 33(3), 361-379.
• Duyvesteyn, I. (2004). How New is the New Terrorism?, Studies in Conflict & Terrorism, 27 (5), 439-454.
• Field, A. (2009). The ‘New Terrorism’: Revolution or Evolution?, Political Studies Review, VII/2,
• Goertz, S. and Streitparth, A.E. (2019). The New Terrorism Actors, Strategies and Tactics. Cham: Springer.
• Gofas, A. (2012). Old vs. New Terrorism: What’s in a Name?, Uluslararası İlişkiler, 8 (32), 17-32.
• Gunaratna, R. and Oreg, A. (2010). Al Qaeda’s Organizational Structure and its Evolution, Studies in Conflict & Terrorism, 33 (12), 1043-1078.
• Hoffman, B. (2006). Inside Terrorism. New York: Columbia University Press.
• Hoffman, B. (1999). Terrorism Trends and Prospects, In O.I. Lesser, B. Hoffman, J. Arquilla, D. Ronfeldt and Zanini,M. (Ed.), Countering the New Terrorism (p. 7-35), RAND.
• Honig, O. and Yahel, I. (2019). A Fifth Wave of Terrorism? The Emergence of Terrorist Semi-States. Terrorism and Political Violence, 31 (6), 1210-1228.
• İşeri, R. (2008). Türkiye’de Etnik Terör: Asala ve Pkk Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler EnstitüsüAnkara.
• Jackson, B.A., Baker, J.C., Cragin, K., Parachini, J., Trujillo, H.R. and Chalk, P. (2005). Case Studies of Organizational Learning in Five Terrorist Groups. RAND Corporation.
• Jackson, B.A. (2004). Organizational Learning and Terrorist Groups. RAND Corporation.
• Kaplan, J. (2016). Waves of Political Terrorism. https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-24?print (10.04.2022).
• Karadağ, H. and Sıkı, İ. (2021). Divergent Nature of Terrorism: A Comparative Analysis on PKK and ISIS/ISIL. Akademik Hassasiyetler, 15, 341-360.
• Kasapoğlu, C. and Kırdemir, B. (2019). Terör Tehdidinde Yeni Boyut: Drone Saldırıları ve Türkiye’nin Milli Güvenliğine İlişkin Gelişmeler. Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi, Sayı 3. https://edam.org.tr/teror-tehdidinde-yeni-boyut-drone-saldirilari-ve-turkiyenin-milli-guvenligine-iliskin-gelismeler/ (24.03.2022).
• Kerman, İ. and Efegil, E. (2017). Terör Örgütü PKK/PYD’nin Suriye’de İzlediği İç Savaş Stratejisinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 162-198.
• Konaev, M. and Kadercan, B. (2018). Urban Warfare in the Turkey-PKK Conflict and Beyond. Center for Strategic Studies. https://sites.tufts.edu/css/urban-warfare-in-the-turkey-pkk-conflict-and-beyond/ (29.03.2022).
• Kurtuluş, E.N. (2011). The New Terrorism and its Critics. Studies in Conflict & Terrorism, 34 (6), 476-500.
• Lauquer, W. (2003). No End to War: Terrorism in the 21st Century. New York: Continuum.
• Lawson, F.H. (2016). Explaining the Spread of Ethnosectarian Conflict: Syria’s Civil War and the Resurgence of Kurdish Militancy in Turkey, Nationalism and Ethnic Politics, 22 (4), 478-496.
• Leezenberg, M. (2016). The ambiguities of democratic autonomy: the Kurdish movement in Turkey and Rojava, Southeast European and Black Sea Studies, 16 (4), 671-690.
• Levitt, B., March, J.G. (1988). Organizational Learning, Annual Review of Sociology, 14, 319-340.
• Mishal, S. and Rosenthal, M. (2005). Al Qaeda as a Dune Organization: Toward a Typology of Islamic Terrorist Organizations. Studies in Conflict & Terrorism, 28 (4), 275-293.
• Övet, K. Hewitt, J. and Abbas, T. (2022). Understanding PKK, Kurdish Hezbollah and ISIS Recruitment in Southeastern Turkey. Studies in Conflict & Terrorism, 1-21.
• Özçelik, N. (2016). The PKK and Car Bomb Attacks. SETA, No: 24. https://setav.org/en/assets/uploads/2016/12/PKK-Car-Bomb-Attacks.pdf (27.03.2022).
• Özdağ, Ü. (2005). Türkiye’de Düşük Yoğunluklu Çatışma ve PKK. Ankara: Üç Ok Yayıncılık.
• Özeren, S., Sever, M., Yılmaz, K. and Sözer, A. (2014). Whom Do They Recruit?: Profiling and Recruitment in the PKK/KCK. Studies in Conflict & Terrorism, 37, 322-347.
• Özpek, B.B. and Yağış, Y. (2019). Competitive Jihadism: Understanding the Survival Strategies of Jihadist De Facto States. All Azimuth, 8 (1), 23-36.
• Prunckun, H. (2014). The First Pillar of Terror-Kill One, Frighten Ten Thousand: A Critical Discussion of the Doctrinal Shift Associated with the New Terrorism, Police J., 87, 178-185.
• Rapoport, D.C. (2016). It Is Waves, Not Strains. Terrorism and Political Violence, 28 (2), 217-224.
• Rapoport, D.C. (2004). The Four Waves of Modern Terrorism., In Audrey Kurth Cronin and James M. Ludes (Ed.), Attacking Terrorism: Elements of a Grand Strategy (p. 46-73), Washington DC: Georgetown University Press.
• Roy, O., Hoffman, B. Paz, R. Simon, S. and Benjamin, D. (2000). America and the New Terrorism: An Exchange, Survival, 42(2), 156-172.
• Sarı, B. and Tınas, M. (2018). İnsanlığa ve Demokrasiye Terör Tehdidi: PKK Örneği. Ankara: Polis Akademisi Yayınları. https://www.pa.edu.tr/Upload/editor/files/PKK_Ornegi_Raporu_TR.pdf (25.03.2022).
• Sarı, B. (2019). Vekillikten Çatışmaya, Çatışmadan Ortaklığa: PKK-Suriye İlişkilerinin Değişen Karakteristiği. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8 (1), 107-132.
• Self, A. and Ferris, J. (2017). Dead Man Tell No Lies: Using Killed in Action Kia Data To Expose The PKK’s regional Shell Game. ORSAM, No: 57. https://www.academia.edu/40135186/ORSAM_Policy_Brief_57_Andrew_Self_Jared_Ferris_Dead_Man_Tell_No_Lies_Using_Killed_in_Action_Kia_Data_To_Expose_The_PKK_s_Regional_Shell_Game (30.03.2022).
• Seren, M. (2019). Terörizmle Mücadelenin Değişen Yönü ve Türkiye. Kriter Dergisi, 4(39). https://kriterdergi.com/siyaset/terorizmle-mucadelenin-degisen-yonu-ve-turkiye (27.03.2022).
• Simon, S. and Benjamin, D. (200). American and the New Terrorism, Survival, 42(1), 59-75
• Soner, B.A., Aslan, Ö. and Kıyıcı, H. (2017). PKK’nın Bölgesel Terör Ağı Yapılanması. Ankara: Polis Akademisi Yayınları. https://www.pa.edu.tr/Upload/editor/files/pkk-bolgesel-teror-agi-yapilanmasi.pdf (25.03.2022).
• Spencer, A. (2006). Questioning the Concept of ‘New Terrorism’, Peace Conflict & Development, 8, 1-33.
• Spencer, A. (2016). New Versus Old Terrorism, In R. Jackson (Ed.), Routledge Handbook of Critical Terrorism Studies (269-312), New York: Routledge.
• T.C. İçişleri Bakanlığı. (2017). PKK/KCK Terör Örgütünün Suriye Kolu: PYD-YPG. https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/strateji/deneme/YAYINLAR/%C4%B0%C3%87ER%C4%B0K/pyd_arapca.pdf (30.03.2022).
• TRT Haber. (2021 Haziran 01). PKK’nın yeni saldırılarında yabancı istihbarat izleri. https://www.trthaber.com/haber/gundem/pkknin-yeni-saldirilarinda-yabanci-istihbarat-izleri-585153.html (01.04.2022).
• Tucker, D. (2001). What’s New About the New Terrorism and How Dangerous Is It?. Terrorism and Political Violence, 13, 1-14.
• White, P. (2015). PKK Dağlardan İnmek. (Çev. M. Topal). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yeşiltaş, M. (2016). Bir Terör Yöntemi Olarak İntihar Eylemleri ve Türkiye’deki Durum. Kriter Dergisi, 1(2). https://kriterdergi.com/dosya/bir-teror-yontemi-olarak-intihar-eylemleri-ve-turkiyedeki-durum-1 (27.03.2022).
• Yeşiltaş, M. and Özçelik, N. (2016). PKK Terörünün Yeni Dinamikleri: Radikalleşme ve Şehir Çatışması. SETA, No: 157. https://setav.org/assets/uploads/2016/05/20160426225231_pkk-terorunun-yeni-dinamikleri-pdf.pdf (29.03.2022).
• Yeşiltaş, M., Düz, S., Öncel, R. ve Öztürk, B. (2016). 2016’da Güvenlik ve Terörle Mücadele. SETA. https://www.setav.org/2016da-guvenlik-ve-terorle-mucadele/ (29.03.2022).