ULUSLARARASI SİSTEM VE KUTUP YAPILARI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 201 - 224, 30.12.2021

Kürşat Korkmaz

https://doi.org/10.54078/savsad.1050425

Öz

Bu çalışma uluslararası sistem ve kutup yapıları arasındaki sorunsalı irdelemektedir. Farklı yaklaşımlar ve görüşler ortaya koyularak, kutupluluk ve savaş arasındaki ilişki tartışılmaktadır. Uluslararası sistemde her dönem sistem içerisinde güç dağılımına göre çok kutuplu, iki (çift) kutuplu ve tek kutuplu yapılar bulunmaktadır. Çalışmanın ağırlık merkezini bu kutup yapılarının hangisinin daha istikrarlı olduğu sorunsalının incelenmesi oluşturmaktadır. Literatürde, çok kutuplu yapılarda savaş ve çatışma eğilimlerinin az olduğu ile ilgili görüşler çoğunluktadır. Bunun aksine iki kutuplu yapının zaman içerisinde daha istikrarlı olduğu iddiası ağırlık kazanmıştır. Ancak son dönemde ise tek kutuplu yapıların savaş ve çatışma risklerinin daha az olduğu iddiası öne çıkmıştır. Çalışmada, bu kutupluluk ilişkisini etkileyen güç dengesi, gerilemecilik-yenilemecilik ve güç dağılımı gibi belirleyici unsurlar tartışılmıştır. Bu bağlamda ortaya çıkan bulgular, önümüzdeki dönemde uluslararası sistemde belirecek güç mücadelesi kompozisyonlarını anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu kapsamda, Soğuk Savaş sonrası ABD merkezli tek kutuplu bir yapının oluşması, 2008’den itibaren bu yapının aşınmaya başlaması ve Güneydoğu Pasifik’te yükselen bir güç olan Çin’in ABD’ye meydan okuması gelecek dönemde Çin ve ABD arasında iki kutuplu bir yapının ortaya çıkabilme ihtimalini güçlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Sistem, Kutup Yapıları, Gerilemecilik-Yenilemecelik, Güç Dağılımı, Savaş.

A General Assessment on the International System and Polar Structures

Öz

This study is examining the issues between the international system and polar structures. In the study, through different opinions and approaches, relationship between polarity and war is discussed. In the international system in every period, there are monopolar and bipolar systems according to the power distribution. This study mainly discusses the question which of the aforementioned structures is more steady and consistent. In the literature, the majority of opinions suggest that there are fewer tendencies to war and conflict in bipolar structures. Contrary to this, the opinion that a bipolar structure is steadier has gained more importance in time. In the recent period, however, the argument that a monopolar structure is less prone to wars and conflicts has been highlighted. In the study, the factors which affect determining the polarity relation such as power balance, regression-ism – renewal-ism and power distribution are discussed. In this regard, these discoveries will help us grasp the power struggle compositions which will arise in the international system in the forthcoming period. In this regard, the comprising of a USA-based monopolar structure after the cold war, then commencing of the eroding of this structure in 2008,and finally the challenge called on by China which is a rising power in the southeast pacific toward USA strengthens the possibility that there will be bipolar structure between China and USA in the forthcoming period.

Anahtar Kelimeler

International System, Polar Structures, Regression-Regeneration, Distribution of Power, War., International System, Polar Structures, Regression-Regeneration, Distribution of Power, War.

Kaynakça

• Arı, T. (2018). Uluslararası ilişkiler teorileri, çatışma, hegemonya, işbirliği. İstanbul: Alfa Aktüel Yayınları.
• Cashman, G. (2000). What causes war, an introduction to theories of international conflict. Boston: Lexington Books.
• Copeland, D. C. (1996). Neorealism and the myth of bipolar stability, toward a new dynamic realist theory of major war. Security Studies, 5(3), 29-89.
• De Mesquita, B.B. (1978). Systemic polarization and the occurrence and duration of war. The Journal of Conflict Resolution, 22(2), 241-267.
• De Mesquita, B.B. (1975) Measuring systemic polarity. The Journal of Conflict Resolution, 19(2), 187-216.
• Ergin, F. (1974). Uluslararasi politika stratejileri. İstanbul: Çağlayan Yayınları.
• Evans, G., Newnham J. (2001). The penguin dictionary of international relations. London: Penguin Books.
• Garnham, D. (1985). The causes of war: Systemic findings. İçinde N. Sorbasky (Ed.), Polarity and War: The Changing Structure of International Conflict, Westview: Boulder CO., 7-23.
• Hopf, T. (1991). Polarity, the offense defense balance, and war. The American Political Science Review 85(2), 475-493.
• James, P., Brecher, M. (1988) Stability and polarity: New paths for Inguiry. Journal of Peace Research, 25(1), 31-42.
• Kaplan, M. (1960) System and process in international politics. New York: John Wiley and Sons CO,
• Kennedy, P. (2001). Büyük güçlerin yükselişi ve çöküşü, 16. yüzyıldan günümüze ekonomik değişim ve askerî çatışmalar. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Levy, J. (1981). Alliance formation and war behavior: An analysis of the great powers, 1495-1975, The Journal of Conflict Resolution, 25(4), 581-612.
• Levy, J. (1985). The polarity of the system and international stability: An empirical analysis. İçinde. N. Sorbasky (Ed), Polarity and War: The Changing Structure of International Conflict Westview: Boulder CO., 41-66.
• Mearsheimer, J.J. (1990), Back to the future: Instability in Europe after the cold war. International Security, 15(1), 5-56.
• Nye, J. S. (1994). Soft power, the means to success in world politics. NewYork: Public Affairs.
• Nye, J. S. (1990). American strategy after bipolarity. International Affairs, 66(3), 513-521.
• Raymond, G., Kegley, C.W., (1989). Polarity, polarization and the transformation of alliance norms. The Western Political Quartely, 43(1), 9-38.
• Rosecrance, R. (1966). Bipolarity, multipolarity and future. The Journal of Conflict Resolution, 10(3), 314-327.
• Singer, J. D., Bremer, S., Stuckey, J. (1972). Capability distribution, uncertainty, and major power war, 1820-1965. İçinde in B. Russett (Ed.) Peace, War, and Numbers, Beverly Hills: Sage, 19-48.
• Swanson,A. (2016), The world today looks ominously like it did before WorldWarI. https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/12/29/the-world-today-looks-ominously-like-it-did-before-world-war-i/ adresinden alınmıştır(20.04.2020).
• Wagner, H. (1993). What was bipolarity. International Organization, 47(1), 77-106.
• Wallace, M. (1985). Polarization: Toward a scientific conception. İçinde. N. Sorbasky (Ed.), Polarity and War: The Changing Structure of International Conflict, Westview: Boulder CO., 95-114.
• Waltz, K. (2008). Uluslararası politikanın değişen yapısı. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(17), 4-21.
• Wayman, F.W. (1984). Bipolarity and war: The role of capability concentration and alliance patterns among major powers, 1816-1965. Journal of Peace Research, Vol. 21(1), 61-78.
• Wohlforth, W.C. (2004). Tek kutuplu bir dünyanın istikrarlılığı. Avrasya Dosyası, 10(1), Sayı:2, 38-76.
• Wolf, M. (2019). The world order now looks like the one before the first world war. https://www.afr.com/world/asia/the-world-order-now-looks-like-the-one-before-the-first-world-war-20191128-p53ezq adresinden alınmıştır (15.03.2021).
• Yalçınkaya, H. (2008). Savaş, uluslararasi ilişkilerde güç kullanımı, Ankara: İmge Yayınları.