Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Mali Özerklik ve Vergilendirme Yetkisi

Year 2012, Issue: 84, 25 - 44, 01.03.2012

Halûk Egeli Funda Diril

Abstract

Yerel yönetimlerin gelişiminde güçlü bir mali yapının varlığı önem taşımaktadır. Mali özerklik, söz konusu mali yapıya ulaşılması bakımından gerekli görülmektedir. Mali özerkliğin sağlanabilmesi yerel yönetimlerin vergilendirme yetkisini ne ölçüde kullandığına bağlıdır. Türkiye’de yerel yönetimlerde mali özerkliğin sağlanmasında vergilendirme yetkisinin önemi ve nasıl kullanılması gerektiği incelenmiştir. Vergilendirme yetkisinin kullanımına bağlı olarak mali özerklik düzeyinin bu doğrultuda şekilleneceği hususuna vurgu yapılmıştır. Bu çalışmada öncelikle mali özerklik ve vergilendirme yetkisi kavramları incelenmiş ve birbirleriyle ilişkilendirilmiştir. Daha sonra Türkiye’de mali özerkliğin oluşumunda ortaya çıkan çeşitli mali sorunlar ele alınmıştır. Yerel yönetimlerde hizmet kalitesini geliştirmek için mali özerkliğin hangi aşamada olması gerektiği ve bu yönde ne gibi çalışmalar yapılması hususuna değinilerek bazı tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir

Keywords

Yerelleşme, Yerel Yönetimler, Mali Özerklik, Vergilendirme Yetkisi

FISCAL AUTONOMY AND TAXATION AUTHORITY OF LOCAL GOVERNMENTS IN TURKEY

Abstract

The presence of a strong financial structure is important in the development of local governments. Fiscal autonomy is necessary for the achievement of such financial structure. Fiscal autonomy depends on the use of taxation authority by local governments. The importance of usage of taxation authority to provide fiscal autonomy of local governments in Turkey is examined. It is emphasized that the level of fiscal autonomy is taking shape depending on the usage of taxation authority. In this study firstly, fiscal autonomy and taxation authority concepts are examined and associated with each other. Then, some fiscal problems occurring while the fiscal autonomy is being formed are examined. The required level of fiscal autonomy to improve the quality of service given by the local governments and studies required in this direction are mentioned and some findings and evaluations are given

Keywords

Decentralization, Local Governments, Fiscal Autonomy, Taxation Authority

References

• Acar, İbrahim Atilla, Kitapçı İsmail, (2009), “Bir Mali Yerelleşme Deneyimi Olarak İsveç’’, Maliye Dergisi, Sayı 157, Temmuz, http://212.174.133.188/calismalar/ maliye_dergisi /yayinlar/md/157/05.ibrahim.Attila.ACAR_ismail.KiTAPCI.pdf, (20.01.2012.
• Alodalı, Fatih Bilal, Özcan Lütfi, vd.,(2007) “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türkiye’de Belediyelerde Özerklik’’, Karaman İİBF Dergisi, http/iibfdergi. kmu. edu.tr /userfiles/file/mayıs2007.
• Akdoğan, Abdurrahman, (1997), Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Aydın, Ahmet H, Taş İ. Ethem, (2007), “Türkiye’de Yeni Yerel Yönetim Yasalarında Yerel Özerklik’’, yerel.blogcu.com/turkiye-de-yeni-yerel-yonetim-yasalarindayerel…/ 2386689 , (12.12.2011)
• Bahl Roy, (1999), “Implementation Rules for Fiscal Decentralization” Land Reform Training Institute, Internatıonal Studies Program School of Policy Studies Georgia State University, Internatıonal Seminar on Land Policy and Economic Development, Taiwan, January, Georgia, Atlanta http://siteresources.worldbank.org/INTDSRE/ Resources/3p.pdf,(03.02.2012)
• Boschmann, Nina, Local Governance & Decentralization, (2009), “Fiscal Decentralization and Options for Donor Harmonisation”, Development Partners Working Group on Local Governance and Decentralization Dpwg- Lgd,Paulstr . 2310557, December, Berlin, http://www.dpwg-lgd.org/cms/upload/pdf/Fiscal_ Decentralisation.pdf, (1.12.2012)
• Bumbakare P.Célestiri, Itdweb, (2009), “Local Taxes As Impedıment For Some, Formalization: What is Being Done’’, Internatıonal Tax Dıalogue, Commissioner for Domestic Taxes Rwanda Revenue Authority, Kıgalı-Rwanda, http://www.itdweb.org /Pages/Home.aspx, (11.02.2012)
• Decentralization & Subnational Regional Economics, Worldbank “Different Forms of Decentralization’’, http://worldbank.org/publicsector/decer, (23.01.2012).
• Fendoğlu, Hasan Tahsin, “Yeni Anayasada Üniter Devlet ve Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi” http://www.tbbd.org/index.php?option=com_ content&view=article &id=258:yen-anayasada-uenter-devlet-ve-yerelyoenetmlern-gueclendrlmes, (31.12.2011).
• Güler, A. Birgül, ,(2005), Genel- iş Emek Araştırma Dergisi “Avrupa ve Yerel Yönetimlerin Anayasal Konumu Avrupa Bölgesel ve Yerel Kongresinin Anayasa Değişikliği İstekleri’’,Sayı:1, Ankara.
• Güner, Ayşe, (2005), “Mali Özerklik Çerçevesinde Yerel Yönetimlerin Gelirleri Üzerine Bir Değerlendirme’’, 20. Türkiye Maliye Sempozyumu, Türkiye’de Yeniden Mali Yapılanma, 23 – 27, Pamukkale, Denizli.
• Güner, Ayşe, (2006), Yönetimler Arası Gelir Bölüşümü: Temel İlke ve Uygulamalar, Mali Yerelleşme Teori ve Uygulama Üzerine Yazılar, Güncel Yayıncılık, İstanbul.
• İçişleri Bakanlığı, (2011), “Türkiye ve Seçilen Bazı AB Ülkelerinde Belediye Gelir ve Giderleri: Karşılaştırmalı Değerlendirme ve Öneriler’’, Türkiye’de Yerel Yönetim Reformu Uygulamasının Devamına Destek Projesi, LAR II. Aşama, Ankara. http://www.lar.org.tr/uploaded/dosyalar/9ce38e3abc764ebd38625aaa6e6e2 cc3.pdf (1.12.2012)
• MB, (2011), Mahalli İdareler Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu, Ocak-Mart, Muhasebat Genel Müdürlüğü, www.muhasebat.gov.tr, (20.02.2012).
• Sevsay, Haktan, “İdari Vesayet Mali Özerklik İlişkisi ve Belediyeler’’Yerel Siyaset, http://www.yerelsiyaset.com/v4/sayfalar.php?goster=ayrinti&id=659, (2.12.2011).
• Sertesen Selçuk, (2011), “Yerel Yönetim Reformu Kapsamında Yerel Yönetimlerin İdari Özerkliği Nasıl Tartışılmalı?’’, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, http://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/2409, (03.01.2012).
• Şen, Zelal, (2004), “Türkiye’nin Avrupa Birliği Adaylığı ve Katılım Öncesi Stratejisi Çerçevesinde Bölgesel Politika Alanında Uyum Durumunun Değerlendirilmesi’’, Eonomik ve Mali Konular Dairesi Başkanlığı, Ankara
• http://www.abgs.gov.tr/files/Uzmanl%C4%B1k%20Tezleri/zelal_sen.pdf, (01.10.2012).
• Toksöz, Fikret, Özgür, Ali Ercan,vd. (2009) “Yerel Yönetim Sistemleri:Türkiye, Fransa, İspanya, İtalya, Polonya, Çek Cumhuriyeti”, TESEV YAYINLARI, Sena ofset,http://sabanciuniv.academia.edu/%C3%96yk%C3%BCUlu%C3%A7ay/ Papers/842201/Yerel_yonetim_sistemleri_Turkiye_Fransa_Ispanya_Italya_ Polonya_Cek_Cumhuriyeti http://www.yerelsiyaset.com/v4/sayfalar.php?goster=a yrinti&id=1187,(5.1.2012).
• Topal A.Kadir, (2004) ,“ Belediyelerin Öz Gelirlerinin Arttırılmasında Vergilendirme Yetkisi: Ülkelerarası Bir Karşılaştırma’’, Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı:3-4, Cilt:18.
• Tortop Nuri, (1996), “Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik’’ ,Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt :5, Sayı:5.
• Türkoğlu İrfan, “Yerel Yönetimlerin Mali Özerkliği’’,http://www.yerelsiyaset.