Personel Hizmeti Sunan Belediye Şirketleri

Year 2019, Issue: 113, 181 - 205, 01.06.2019

Ahmet A Cilavdaroğlu

Abstract

Belediyelerin alt işverenleri taşeron tarafından işçi olarak çalıştırılanların önemli bir kısmı 2018 yılının ikinci çeyreğinden itibaren belediye şirketleri bünyesine geçiş yapmıştır. Ayrıca bu tarihten sonra personel çalıştırmaya dayalı ihale yapılması yasaklanmıştır. Böylece belediye örgütü dışında ancak belediyenin kontrolü altındaki şirketlerde belediye personelinin çoğunluğu çalışır hale gelmiştir. Taşeron işçilerin kadroya geçişi için şirket şeklinde örgütlenmede başlıca iki unsurun etkili olduğu görülmektedir. İlki personel giderlerini sınırlama amacıdır. Belediyenin kadrolu işçileri arasında sendikalaşma oranı yüksektir ve toplu iş sözleşmeleriyle işçi ücretleri ve diğer özlük hakları tespit edilmektedir. Şayet taşeron işçiler belediyenin kadrolu işçileriyle aynı haklardan yararlansaydı belediyelere önemli bir mali külfet doğacaktı. Şirket biçimindeki örgütlenmenin ikinci amacı belediye hizmetleri için işçi alımını kolaylaştırmaktır. Mevcut mevzuata göre belediyeye memur ve işçi alımı için Kamu Personeli Seçme Sınavı şartı bulunmaktadır. Belediye şirketleri ise bu yükümlülüğe tabi değildir. Dolayısıyla esnek ücret ve istihdam politikası için belediye şirketi şeklinde bir örgütlenme tercih edilmiştir.Fakat belediye şirketlerine ilişkin güncel mevzuat bunların siyasal denetimlerinin yapılması bağlamında yeterli değildir. Belediyelerin seçilmiş karar organları olan belediye meclisleri, belediye şirketlerinin mali durumunu ve performansını aktif bir şekilde denetleme araçlarından yoksundur. Bu açıdan mevzuat değişiklikleriyle belediye meclisinin siyasal denetim yetkisi ve araçları güçlendirilmelidir

Keywords

Taşeron İşçi, Kadro, Personel Hizmeti, Belediye Şirketi

MUNICIPAL CORPORATIONS PROVIDING PERSONNEL SERVICES

Abstract

A significant number of the subcontracted workers of the municipalities have been transferred to the municipal corporations as of the second quarter of 2018. In addition, tenders for the personnel services have been prohibited starting from this date. As a consequence, the majority of the municipality personnel are currently employed by the municipal corporations, which are outside the municipal organization but are under the control of it. There are two main factors affecting the organisation as a corporation in this process of transferring subcontracted workers to permanent cadres. The first one is the aim of reducing costs related to the personnel. The unionization rate is high among the regular workers in the municipal organization; their wages and other benefits are regulated by collective labour agreements. If the subcontracted workers had benefited from the same rights as the regular workers of the municipality, this would put a heavy financial burden on the municipalities. The second factor is concerned with the aim of facilitating the recruitment of workers for municipal services. According to the legislation in force, taking the Public Personnel Selection Examination is prerequisite for the recruitment of civil servants and workers who will work at the municipality. Municipal corporations are not subject to this regulation. Therefore, an organization in the form of municipal corporation has been preferred for flexible wage and employment policy.However, the legislation in force on municipal corporations is not sufficient in terms of their political scrutiny. Municipal council, which is the elected decision-making organs of the municipality, lacks the mechanism to actively scrutinize the financial condition and performance of municipal corporations. Hence, the political scrutiny mandate and mechanisms of the municipal council should be reinforced by legislative amendments

Keywords

Subcontracted Workers, Cadre, Personnel Service, Municipal

References

• Anadolu Ajansı (22.3.2016), “Taşeron İşçilerin Kamuda İstihdamında Detaylar Belli Oldu”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/taseron-iscilerin-kamuda- istihdaminda-detaylar-belli-oldu/542129 (Erişim Tarihi: 25.11.2018).
• Anadolu Ajansı (25.12.2017), “Bir Milyondan Fazla Çalışana Müjde”, https:// www.aa.com.tr/tr/gunun-basliklari/bir-milyondan-fazla-calisana- mujde/1014641 (Erişim Tarihi: 5.12.2018).
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2018), “2017 Faaliyet Raporu”, https://www. ankara.bel.tr/files/5115/2404/0333/Faaliyet_2017.pdf (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• Antalya Büyükşehir Belediyesi (2018), “2017 Faaliyet Raporu”, https://www.antalya. bel.tr/Content/UserFiles/Files/Raporlar%2FFaaliyetRaporlari%2F2017_ Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• Arıkan, Yeşeren Eliçin (2004), “Bütünleşen Avrupa’da Yerel Yönetimler”, Görüş, Mart 2004, s. 38-51.
• Bakır, Onur (2016), “Kronik: Bir Yılan Hikâyesi ve Kadro Masalında Sona Doğru: Bir Truva Atı Olarak Özel Sözleşmeli Personel”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 71, Sayı: 3, s. 999-1023.
• Basın İlan Kurumu (3.4.2018), “Kaç Taşeron İşçi Kadroya Geçti? Bakan Açıkladı”, http://www.bik.gov.tr/kac-taseron-isci-kadroya-gecti-bakan-acikladi/ (Erişim Tarihi: 24.11.2018).
• Bektaş, Mücahit ve İbrahim Olgun (2017), “Belediye Şirketleri ve İştirakler”, Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler, Hamza Ateş ve Mücahit Bıyıkoğlu (editör), İstanbul: Der Kitabevi, s. 225-264.
• Bursa Büyükşehir Belediyesi (2018), “2017 Faaliyet Raporu”, https://www.bursa. bel.tr/dosyalar/yayinlar/faaliyet_2017.pdf (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• Çiner, Can Umut (2017), “Yeniden Kamu Yönetimi Temel Kanunu: Yerel Yönetimler Alanındaki Bilanço”, Memleket Siyaset Yönetim, Cilt: 12, Sayı: 28 (Aralık), s. 27-52.
• Çöpoğlu, Mustafa (2015), “Belediyelerde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkileri”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1, s. 163-182.
• Devlet Personel Başkanlığı (2018), Kamu Personeli İstatistikleri-Kamu Personelinin Statülerine ve İstihdam Edildikleri Kurum Türlerine Göre Dağılımı, http:// www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/kamu-personeli-istatistikleri (Erişim Tarihi: 5.12.2018).
• DİSK-AR (Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü) (2017), Sendikalaşma ve Toplu İş Sözleşmesi Raporu (2013-2017), 10 Ağustos 2017.
• Erkuş, Hakan ve Kadir Karagöz (2009), “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Kaybının Tahmini”, Maliye Dergisi, Sayı 156 (Ocak-Haziran), s. 126-140.
• Gençay, Fatma Didem Sevgili (2018), “Belediye Şirketlerinin Hukuki Statüsü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 134 (Ocak-Şubat), s. 153-176.
• Geo, W. Richard (1991), “The Growth of Producer Services Industries: Sorting Through The Externalization Debate”, Growth & Change, Cilt: 22, Sayı: 4, s. 118-141.
• Gökbayrak, Şenay (2003), “Belediyelerce Sunulan Kentsel Hizmetlerin Özelleştirilmesi Çerçevesinde Taşeronluk ve Çalışma İlişkileri Üzerine Etkileri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Sayı: 16 (Ekim-Kasım-Aralık), s. 30-37.
• Güngör, Hayrettin (2014), Belediye Teşkilatı ve Personel İstihdamı, Ankara.
• Hizmet-İş (2018), “Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Toplandı”, Hizmet-İş Sendikası (Tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası) Yayın Organı, Sayı: 153 (2018/I-II).
• İlhan, İlhami (2013), “Türkiye’de Belediyeler ve Şirketleri Arasındaki İhale İlişkileri Üzerine Bir Araştırma”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 88 (Ocak-Mart), s. 5-25.
• İller ve Belediyeler Dergisi (2018), Türkiye Belediyeler Birliği Dergisi, Sayı: 844- 845 (Ağustos-Eylül).
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2018), “2017 Faaliyet Raporu”, https://www.ibb. istanbul/Uploads/2018/4/2017-iBB-Faaliyet-Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• İzmir Büyükşehir Belediyesi (2018), “2017 Faaliyet Raporu”, https://www.izmir. bel.tr/tr/Dokumanlar/23/43 (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• Kamu İşçileri (12.2.2018), “Belediye Şirketlerine Geçirilecek Taşeron İşçi Sayısı Belli Oldu”, https://www.kamuiscileri.net/belediye-sirketlerine-gecirilecek- taseron-isci-sayisi-belli-oldu-1676.html (Erişim Tarihi: 5.12.2018).
• Kavruk, Hikmet (2005), “Yerel Yönetim Şirketleri”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar: I, Hüseyin Özgür ve Muhammet Kösecik (editör), Ankara: Nobel Yayın, s. 421-448.
• Küçük, Hülya (2015), “Türkiye’de Belediye Şirketlerinin Denetimi Üzerine Bir Değerlendirme”, Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 39-52.
• MİGM (2018), 2017 Yılı Mahallî İdareler Genel Faaliyet Raporu, Ankara: İçişleri Bakanlığı Mahallî İdareler Genel Müdürlüğü.
• OECD (2006), Cutting Red Tape: National Strategies For Administrative Simplification, Paris: OECD Publishing.
• ÖİK (2014), Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara: Kalkınma Bakanlığı.
• Özkanan, Arzu ve Ramazan Erdem (2014), “Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2014/2, Sayı: 20, s. 179-206.
• Polat, H. İbrahim (1999), “Türkiye’de Toplu İş Sözleşmelerinin Ücretler Üzerindeki Etkisi ve Ekonomik Analizi (1980-1997)”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 2 (Haziran), s. 111-118.
• Sayan, İpek Özkal (2016), “Türkiye’de Kamu Personel Sisteminde Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 71, Sayı: 3, s. 669-691.
• Sayan, İpek Özkal ve Murat Kışlalı (2008), “Belediyelerde Şirketleşmenin Yararı Var mı? Hurafeler ve Gerçekler”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt:17, Sayı:1 (Ocak), s. 59-74.
• Taşyürek, Abubekir (2011), “Yerel Yönetimlerde Oluşturulan Denetim Komisyonu ve Bu Komisyonun Hazırladığı Denetim Raporları”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 103 (Ocak-Şubat), s. 181-190.
• Tezel, Şevket (13.4.2016), “Taşeron İşçileri ile 5620 Mağdurlarının Haklı Beklentileri”, https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8321 (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• Tiyek, Ramazan (2014), “Devletin Endüstri İlişkilerindeki Rolü ve Taşeron Çalışma”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 7, s. 8-31.
• Tozlu, Ahmet ve Mehmet Tarık Eraslan (2012), “Türkiye’de Alt İşverenlik Uygulaması”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 84 (Ocak-Mart), s. 45-62.
• Turan, Güngör (2001), “Sendikaların Ücretler ve İstihdam Üzerine Etkileri”, Çimento İşveren Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1 (Ocak), s. 3-17.
• Yol-İş (2015), Türkiye Yol, Yapı, İnşaat İşçileri Sendikası 10. Olağan Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara.