DAVRANIŞ EKONOMİSİ VE TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI AÇISINDAN BİR UYGULAMA

Year 2020, Issue: 1, 23 - 40, 17.05.2020

Alper Gedik

https://doi.org/10.35375/sayod.731799

Abstract

Davranışsal iktisat son yıllarda giderek popülaritesini artırmaktadır. İnsan davranışlarını inceleyen bilim olan psikoloji, insanların ekonomik davranışlarını incelemede ekonomi bilimiyle bütünleşme durumuna gelmiştir. Böylelikle insanların ekonomik davranışlarını inceleyen davranışsal iktisat ortaya çıkmıştır. Davranış bilimi ile ilişkili olarak nöro ekonomi ve nöropazarlanma kavramı da önemli hale gelmişlerdir. Nöro ekonomi insanların finansal kararlarında nörolojik tepkilerin çalışmalarını yapmaktadır. Tüketici davranışları açısından yeni bir yaklaşım olan nöropazarlamanın pazarlama alanında işletmeler için önemi artmaktadır. Yoğun rekabet ortamında bulunan işletmeler nöropazarlama teknikleriyle müşterileri anlamaya çalışmak istemekte ve memnun müşterilerle satışlarının artmasını istemektedirler.
Bu araştırmada ilk tüketici davranışlarını anlamaya yönelik kavramlar ve davranışlarını etkileyen faktörler incelenerek daha sonra davranış ekonomisi ve nöropazarlama birlikte incelenmiştir. Nöropazarlamanın nörometrik ölçüm tekniklerinden beyin görüntüleme sistemi olan EEG (Elektroansefalografi) tekniği kullanılarak sosyal sorumluluk reklamlarının tüketici de yarattığı tepkiler ölçümlenmek istenmiştir. Antalya Korkuteli Devlet Hastanesinde gerçekleştirilen deneysel çalışmada 6 kişilik gönüllü grubuyla çalışılmıştır. Kişiler EEG cihazında bağlı durumdayken toplam 3 dakikalık 3 reklam izletilmiştir ve tepkileri ölçümlemiştir.

Keywords

davranış ekonomisi, nöropazarlama, nöro iktisat, tüketici tercihleri

References

• Ariely, D., & Berns, G. S. (2010). Neuromarketing: the hope and hype of neuroimaging in business. Nature reviews neuroscience, 11(4), 284-292.
• Aydın, D. (2009). Marka konumlandırma ve sembolik tüketim ilişkisi üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 21, 55-70
• Aytekin, P ve Kahraman, A (2014). Pazarlamada yeni bir yaklaşım: Nöropazarlama. Journal of Management, Marketing& Logistics, 1(1), 133-149.
• Başev, E. S. (2017). Nörobilim ve Pazarlama Entegrasyonunda Teorik Yaklaşımlar ve Uygulama Örnekleri (1.Baskı). İstanbul: Artikel.
• Cemalcılar, İlhan. (1996). Pazarlama Kavramlar- Kararlar. İstanbul: Beta.
• Çiftçi, H. (2017). İktisadın Farklı Bir Çehresi; Nöro İktisat. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-15.
• Çubuk, F. (2012). Pazarlamada Uygulamaya Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Nöropazarlama, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Erdemir, K. O. (2015). Nöropazarlama Araştırmalarını Anlama Kılavuzu. E-Makale, Analiz, Bir Brandmap Okuması.
• Fisher, CE, Chin, L. ve Klitzman, R. (2010). Nöropazarlamanın Tanımlanması: Uygulamalar Ve Mesleki Zorluklar. Harvard psikiyatri incelemesi, 18 (4), 230-237.
• Javor, A., Koller, M., Lee, N., Chamberlain, L., & Ransmayr, G. (2013). Neuromarketing And Consumer Neuroscience: Contributions To Neurology. BMC neurology, 13(1), 13.
• Kurtoğlu R. (2014). Davranış Ekonomisi Ve Nöro-Finans, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, Cilt: 16 Sayı: 2 (1-25)
• Lindstrom, M. (2017). Buy.ology. (Çev: Ümit Şenşoy), İstanbul: Optimist.
• Michael L. Rothschild, Yong J. Hyun (1990) “Predicting Memory for Components of TV Commercials from EEG” Journal Of Consumer Research. Vol. 16. March 1990, 472-478.
• Morin, C. (2011). Neuromarketing: the new science of consumer behavior. Society, 48(2), 131-135.
• Mucuk, İ. (1998). Pazarlama İlkeleri (9.Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Murphy, E. R., Illes, J., & Reiner, P. B. (2008). Neuroethics of neuromarketing. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 7(4‐5), 293-302.
• Odabaşı, Y ve Barış, G (2007). Tüketici Davranışı (7.Baskı). İstanbul: Mediacat.
• Örücü, Edip ve Tavşancı, Savaş (2001). Gıda ürünlerinde tüketicinin satın alma eğilimini etkileyen faktörler ve ambalajlama. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, (3), 1-13.
• Özcan, Murat (1996). Kobi’lerde Pazarlama (1.Baskı). Bursa: Ekin Kitapevi.
• Özkara, Y. L. (2017). Nöropazarlamada Elektroensefalografi (EEG) Kullanımı. İstanbul: Ekin.
• Özmen, Müjdat ve Torlak, Ömer (2013). Pazarlama İlkeleri (1.Baskı). Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Rabin M., (1998). Phsycology and Economics, Journal Of Economic Literature, Volume 36, s. 15.
• Soydal, H., Mızrak, Z., & Yorgancılar, F. N. (2010). Nöro Ekonomi Kavrami’nin İktisat Bilimi İçindeki Yeri, Önemi Ve Bilimselliği. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 214-240.
• Şengül, Tarık H (2001). Tüketim Toplumu, Tüketim Kültürü Ve Tüketim Merkezleri. Ege Mimerlık Dergisi, 4 (40), 40-41
• Tapıklama, A. (2017). Pazarlamada yeni bir yaklaşım: Nöropazarlama (Master's thesis, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Üner, Mithat M (2009), Pazarlama karması paradigmasında pazarlama tanımı. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 3, 4-16.
• Wilson, R. M., Gaines, J., & Hill, R. P. (2008). Neuromarketing and consumer free will. Journal of consumer affairs, 42(3), 389-410.
• Yücel, A ve Çubuk, F (2013). Nöropazarlama ve bilinçaltı reklamcılık yaklaşımlarının karşılaştırılması. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 172-183.
• Yücel, A ve Çubuk, F (2014). Bir nöropazarlama araştırmasının deneysel yolculuğu ve araştırmanın ilk ipuçları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (2), 133-149.
• http://www.neurodiscover.com/noro-pazarlamanin-6-temel-teknigi/, 4.01.2018).
• http://webnaturel.com/urunbilgi/id/731/katid/38/ustkatid/4/beyni-okuyan-cihaz.html, Erişim Tarihi: 8.01.2018.
• http://www.neurodiscover.com/bilimsel-ve-teknolojik-altyapi/neuro-marketing-noro-pazarlama-nedir/, Erişim Tarihi: 4.01.2018.
• http://www.neuro-mar.com/noropazarlama-nedir/, Erişim Tarihi: 2.01.2018.
• https://pazarlamaturkiye.com/pazarlama/noro-pazarlama-nedir/, Erişim Tarihi: 4.01.2018.
• http://www.drkoray.com/goruntuleme-yontemleri/pet, Erişim Tarihi: 08.01.2018.
• http://notoku.com/tuketim-ve-tuketici/#ixzz52fzVE52m , Erişim Tarihi: 29.12.2017.