Ankara’daki Suriyeli Mülteci Kadınların Fiziksel Aktivite Deneyimlerinin Sosyo-Ekolojik Model ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Analizi

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 3, 121 - 139, 12.11.2020

Beyza Canbaz , Canan Koca Arıtan

https://doi.org/10.17644/sbd.722755

Öz

Türkiye’deki Suriyeli mülteci kadınlar fiziksel olarak aktif olmayan risk grubundadır. Son yıllarda göç ve fiziksel aktivite ile ilgili politikaların oluşturulmasında ve fiziksel aktiviteye katılımı etkileyen faktörlerin ortaya çıkarılmasında sosyo-ekolojik modelin (SEM) kullanıldığı görülmektedir. Bu araştırmada Ankara’da yaşayan Suriyeli mülteci kadınların göç öncesi ve göç sonrası fiziksel aktivite deneyimlerini etkileyen faktörleri SEM ve toplumsal cinsiyet perspektifiyle ortaya çıkarmayı amaçladık. Yaşları 19-62 aralığında olan 16 Suriyeli kadın ile Altındağ ilçesinin Önder ve Ulubey mahallelerinde bireysel görüşmeler yürüttük ve verileri içerik analizi yöntemi ile analiz ettik. Analiz sonucunda mülteci kadınların fiziksel aktivite deneyimlerini etkileyen bireysel, sosyal, kültürel, çevresel ve politik faktörler olduğu ortaya çıktı. Kadınların fiziksel aktiviteye katılımlarını etkileyen bireysel faktörler fiziksel aktivite bilgisi ve göç edilen ülkeden alınan spor kültürü ilişkili. Sosyal faktörler bağlamında, toplumsal çevrenin ve bu yolla ailenin kadınların fiziksel aktiviteye katılımını kısıtladığı ancak Türkiye’de karşılaşılan rol modellerin bu durumu değiştirdiği görülüyor. Suriye’de yerleşik bir fiziksel aktivite ve spor kültürünün olmamasıyla birlikte özellikle kadınlar için toplumsal cinsiyet rolleri ile kültürel ve dini inançların etkisinin fiziksel aktiviteye katılımla ilişkisi kültürel faktörler olarak ortaya çıktı. Çevresel faktörler temasında Türkiye’deki rekreatif spor alanlarının fiziksel aktiviteye katılımı kolaylaştırdığı görülürken yaşanılan bölgenin güvenliği engelleyici unsur olabiliyor. Politik faktörler temasında eğitim politikaları ve beden eğitimi derslerinin niteliğinin mülteci kadınların fiziksel aktiviteye katılımını etkilediği görülüyor. Sonuç olarak fiziksel aktivite düzeyi düşük olan Suriyeli kadınlar Türkiye’ye göç ettikten sonra fiziksel anlamda kendilerini daha aktif hissetmektedir ve mülteci kadınların fiziksel aktivite deneyimini etkileyen bireysel, sosyal, kültürel, çevresel ve politik olmak üzere çok boyutlu ve birbiri ile ilişkili faktörler bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Suriyeli mülteci kadınlar, Toplumsal cinsiyet, Fiziksel aktivite, Sosyo-ekolojik model

The Analysis of Physical Activity Experiences of Syrian Refugee Women in Ankara With Socio-Ecological Model and Gender Perspective

Öz

Syrian refugee women in Turkey are in physically inactive risk group. Currently, it is seen that socio-ecological model (SEM) has been used to formulate policies related to migration and physical activity and to reveal factors affecting physical activity participation. The aim of this study is to reveal factors that affect pre-migration and post migration physical activity experiences of Syrian refugee women in Ankara from gender perspective and SEM. We conducted individual interviews with 16 Syrian women aged between 19-62 in Önder and Ulubey neighborhoods of Altındağ. We analyzed the data through content analysis method. There are individual, social, cultural, environmental and political factors that affecting physical activity experiences of refugee women. Individual factors are related to knowledge of physical activity/sport culture of original culture. In social factors theme, social environment, family restricts women's physical activity participation but role models in Turkey seems to change this situation. The lack of physical activity/sports culture in Syria, especially for women, the relationship between gender roles, influence of cultural and religious beliefs and physical activity participation, is discussed in cultural factors. In environmental factors theme, recreational sport areas in Turkey can be seen facilitator factor but security problems in neighbourhood can be barrier for physical activity participation. In political factors theme, quality of education policies and physical education classes affect physical activity experiences of refugee women. Consequently, Syrian refugee women felt more physically active after migration and there are multi-dimensional factors as individual, social, cultural, environmental and political which affect the physical activity experiences.

Anahtar Kelimeler

Migration, Syrian Refugee Women, Gender, Physical Activity, Socio-ecological Model

Kaynakça

• 1. AFAD. (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yaşam koşulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• 2. Al-Hazzaa HM, Abahussain NA, Al-Sobayel HI, Qahwaji DM, Musaiger AO. (2011). Physical activity, sedentary behaviors and dietary habits among Saudi adolescents relative to age, gender and region. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8(1), 140.
• 3. AlQuaiz AM, Tayel SA. (2009). Barriers to a healthy lifestyle among patients attending primary care clinics at a university hospital in Riyadh. Annals of Saudi Medicine. 29(1), 30–35.
• 4. Balcılar M. (2016). Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin sağlık durumu araştırması: Türkiye'de yaşayan Suriyeli mültecilerde bulaşıcı olmayan hastalık risk faktörleri sıklığı. T.C. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), T.C. Sağlık Bakanlığı, World Health Organization.
• 5. Barın H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli kadınların toplumsal bağlamda yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi. 2, 10-56.
• 6. Bakioğlu A, Artar F, İzmir H. (2018). Ankara’daki Suriyelilerin mültecilik deneyimleri. Ankara: Sosyoloji Derneği.
• 7. Benjamin K, Donnelly TT. (2013). Barriers and facilitators influencing the physical activity of Arabic adults: A literature review. Avicenna, 1, 8.
• 8. Boccagni P, Schrooten M. (2019). Göç çalışmalarında katılımcı gözlem: genel bir bakış ve yeni beliren bazı meseleler. (R Zapata-Barrero, E Yalaz, Ed.) Avrupa Göç Çalışmalarında Nitel Araştırmalar. s. 245-265. İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği.
• 9. Cankurtaran Ö, Albayrak H. (2019). Suriye’den Türkiye’ye kadın olmak. (ÜŞ Bahar-Özvarış, T Erdost, Ed.) Ankara: Avrupa Birliği Sivil Koruma ve İnsani Yardım, Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (HÜKSAM), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA).
• 10. Caperchione, CM, Kolt, GS, Tennent R, Mummery WK. (2011). Physical activity behaviours of Culturally and Linguistically Diverse (CALD) women living in Australia: a qualitative study of socio-cultural influences. BMC public health, 11(1), 26.
• 11. Charmaz K. (2015). Gömülü (Grounded) teori yapılandırma: Nitel analiz uygulama rehberi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 12. Coşkun İ. (2018). Suriye’de eğitimin geleceği ve Fırat Kalkanı bölgesinde eğitim faaliyetleri. İstanbul: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• 13. Çevik K, Alioğlu AS, Yücel A, Utas C, Luchsinger G, Kavlak İV, ve diğ. (2018). Needs Assessment Of Syrıan Women And Gırls Under Temporary Protectıon Status In Turkey. Ankara: UN Women & ASAM. Erişim: http://sgdd.org.tr/wp-content/uploads/2018/08/The_Needs_Assessment_ENG_WEB.pdf
• 14. Elmas S, Hacısoftaoğlu İ, Aşçı FH. (2016). Kadınlara Özgü Mekânlarda Egzersiz Yapmak: Sosyal-Ekolojik Model. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 8(2), 76-86.
• 15. Garrido Á, Checa Olmos JC, García-Arjona N, Pardo R. (2012). Immigration, school, physical activity and sport. Analysis of sport acculturation in Spain. Kinesiology: International journal of fundamental and applied kinesiology, 44(1), 83-93
• 16. Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. (2008). Health behavior and health education: theory, research, and practice. San Francisco: John Wiley & Sons.
• 17. GİGM. (14 Nisan 2020). Geçici Koruma, Erişim: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• 18. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması Suriyeli göçmen örneklemi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, TÜBİTAK.
• 19. Haith-Cooper M, Waskett C, Montague J, Horne M. (2018). Exercise and physical activity in asylum seekers in Northern England; using the theoretical domains framework to identify barriers and facilitators. BMC public health, 18(1), 762.
• 20. Iosifides T. (2019). Nitel Göç Araştırmalarında Epistemolojik Meseleler: Özdüşünümsellik, Nesnellik ve Öznellik. (R Zapata-Barrero, E Yalaz, Ed.) Avrupa Göç Çalışmalarında Nitel Araştırmalar. s. 112-133. İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği.
• 21. Jönsson LS, Palmér K, Ohlsson H, Sundquist J, Sundquist K. (2012). Is acculturation associated with physical activity among female immigrants in Sweden?. Journal of Public Health, 35(2), 270-277.
• 22. Kallas N. (2017). Understanding the perspectives of Syrian refugee women toward their health and physical activity needs as they become integrated into Canadian society. Doctoral dissertation. University of British Columbia, Canada.
• 23. Karfoul NE. (2011). Women and sport in Syria. (T Benn, G Pfister, H Jawad, Ed). Muslim Women and Sport. s. 138-153. New York; London: Routledge.
• 24. Koca C, Hacısoftaoğlu İ. (2011). Struggling for empowerment: sport participation of women and girls in Turkey. (T Benn, G Pfister, H Jawad, Ed). Muslim Women and Sport. s. 154-166. New York; London: Routledge.
• 25. Koca C, Yerlisu-Lapa T. (2014). Analysis of physical activity and acculturation among Turkish migrants in Germany and England. Perceptual and motor skills, 119(3), 698-716.
• 26. Kümbetoğlu B. (2016). Göç çalışmalarında “Nasıl” sorusu. Küreselleşme Çağında Göç. s. 49-85. İstanbul: İletişim Yayınları.
• 27. Lenneis V, Pfister G. (2017). When girls have no opportunities and women have neither time nor energy: the participation of Muslim female cleaners in recreational physical activity. Sport in Society, 20(9), 1203-1222.
• 28. Lincoln YS, Guba EG. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• 29. McGannon KR, Smith B, Kendellen K, Gonsalves CA. (2019). Qualitative research in six sport and exercise psychology journals between 2010 and 2017: An updated and expanded review of trends and interpretations. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 1-21.
• 30. Mohammadi S. (2019). Social inclusion of newly arrived female asylum seekers and refugees through a community sport initiative: the case of Bike Bridge. Sport in Society, 22(6).
• 31. Musaiger AO, Kalam F. (2014). Dietary habits and lifestyle among adolescents in Damascus, Syria. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 21(2).
• 32. Noble H, Smith J. (2015). Issues of validity and reliability in qualitative research. Evidence-based nursing, 18(2), 34-35.
• 33. Öztürk P, Koca C. (2017). Sporcu ergen kızların spora katılımının sosyo-ekolojik model ve toplumsal cinsiyet yaklaşımı bağlamında analizi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 139-148.
• 34. Patton MQ. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• 35. Pfister G. (2011). Muslim women and sport in diasporas. Theories, discourses and practises – analysing the case of Denmark. (T Benn, G Pfister, H Jawad, Eds.) Muslim Women and Sport. s. 41–76. London: Routledge.
• 36. Remacha MS, García-González L, Serrano JS, Lanaspa EG, Solana AA. (2019). Barriers to physical activity in disadvantaged population: A qualitative comparison between Roma and Non-Roma women, Research Quarterly for Exercise and Sport, 90(4), 567-577.
• 37. Saeed KMI. (2013). Prevalence of risk factors for non-communicable diseases in the adult population of urban areas in Kabul City, Afghanistan. Central Asian Journal of Global Health, 2(2):69.
• 38. Sallis J, Floyd MF, Rodríguez DA, Saelens BE. (2012). Role of built environments in physical activity, obesity, and cardiovascular disease. Circulation, 125(5), 729-737.
• 39. Thul CM, LaVoi NM. (2011) Reducing physical inactivity and promoting active living: from the voices of East African immigrant adolescent girls. Qualitative Research in Sport, Exercise and Health, 3(2), 211-237.
• 40. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. (2019). İstanbul’da Suriyeliler ve savaş sonrası Suriye gettoları final raporu-Mart 2019. Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• 41. Tracy SJ. (2010). Qualitative quality: Eight ‘big-tent’ criteria for excellent qualitative research. Qualitative Inquiry, 16, 837–851.
• 42. UNESCO. (10 Nisan 2020). Syrian Arab Republic Education System. Erişim: http://uis.unesco.org/en/country/sy#slideoutmenu
• 43. WHO. (2014). Promoting physical activity in the Eastern Mediterranean Region through a life-course approach. World Health Organization Regional Office for the Eastern Mediterranean.
• 44. Yan Z, Cardinal BJ. (2013). Perception of physical activity participation of Chinese female graduate students: A case study. Research quarterly for exercise and sport, 84(3), 384-396.
• 45. Zapata-Barrero R, Yalaz E. (2019). Göç çalışmalarında nitel araştırmalara giden yolu açmak. (R Zapata-Barrero, E Yalaz, Ed.) Avrupa Göç Çalışmalarında Nitel Araştırmalar. s. 1-9. İstanbul: Göç Araştırmaları Derneği.