İSTANBUL’UN FETHİ VE AKŞEMSEDDİN

Yıl 2017, Sayı: 26, 185 - 200, 30.04.2017

Mehmet Yavuz

Öz

İstanbul’un fethi dendiğinde Fatih Sultan Mehmet ile birlikte anılan
isimlerin başında Akşemseddin gelmektedir. Fethi konu edinen eserler
incelendiğinde, Akşemseddin’e ilişkin birbirinden farklı iki anlatımı ayırt
etmek mümkündür. İlk anlatım, dini içerikli olup bu anlatımda Akşemseddin
doğaüstü bir konuma yerleştirilmekte ve fethe ilişkin rolünün akılla
kavranamayacağına ilişkin göndermede bulunulmaktadır. Dolayısıyla, bu
anlatım bilimsel olmaktan ziyade metafizik içeriğiyle ön plana çıkmaktadır.
İstanbul’un fethini tarih biliminin inceleme nesnesi olarak ele alan diğer
anlatımda Akşemseddin, fetihle sonuçlanan süreçte yaşanan askeri, siyasi ve
yönetsel nitelikli çekişmelerde aktif bir aktör olarak konumlandırmaktadır.
Çalışmada da Akşemseddin’in İstanbul’un fethindeki rolünün bu yönü
itibarıyla incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akşemseddin, Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un Fethi, Siyaset

Kaynakça

• AYVERDİ, İLHAN (2005), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul. AYVERDİ, SAMİHA (2006), Abide Şahsiyetler, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul. BARDAKÇI, NECMEDDİN (1997), “Akşemseddin’in Tasavvuf ve Devlet Anlayışı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.4, s.149-158. BARKAN, ÖMER LÜTFİ (2002), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Kolonizatör Türk Dervişleri”, Türkler (Cilt-9) (Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca ed.) içinde, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.33-53. CEBECİOĞLU, ETHEM (1989), Hacı Bayram Veli ve Tasavvuf Felsefesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara. CEBECİOĞLU, ETHEM (2013), Hacı Bayram Veli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara. ÇAKAN, İSMAİL LÜTFİ (1991), “Fetih Hadisi ve Akşemseddin’in Fetihteki Yeri”, Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri, Akşemseddin Hazretleri Vakfı Yayınları, Ankara. DANİŞMEND, İSMAİL HAMİ (1953), Fatih’in Hayatı ve Fetih Takvimi, İstanbul Fetih Derneği Yayınları, İstanbul. EMECEN, FERİDUN M. (2007), “Dönemin Türk Kaynaklarında Fetih Olayının Algılanışı ve İdeolojik Yaklaşım, 550. Yılında Fetih ve İstanbul Bildiriler Kitabı içinde, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. İNALCIK, HALİL (1987), Fatih Devri Üzerinde Tetkik ve Vesikalar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. İNALCIK, HALİL (2006), Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. İNALCIK, HALİL (2009), Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. İNALCIK, HALİL (2010) “Bizans’a ve Ulemaya Karşı Tek Başına”, NTV Tarih Dergisi, S.17, s.51-58. İNALCIK, HALİL (2014), Fatih Devri Üzerinde Tetkik ve Vesikalar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. İNALCIK, HALİL (2016), “Otman Baba ve Fatih Sultan Mehmed”, Doğu Batı Makaleler-1 içinde, Doğu Batı Yayınları, Ankara. KÖPRÜLÜ, MEHMET FUAD (2015), Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Alfa Yayınları, İstanbul. KÖPRÜLÜ, ORHAN VE UZUN, MUSTAFA (1989), Akşemseddin Maddesi, İslam Ansiklopedisi Cilt 2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara. OCAK, AHMET YAŞAR (2007), “İstanbul’un Fethinin İdeolojik Arka Planı (Bir Analiz Denemesi), 550. Yılında Fetih ve İstanbul Bildiriler Kitabı içinde, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. TANSEL, SELAHATTİN (1971), Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmet’in Askeri ve Siyasi Faaliyeti, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul. TÜRK DİL KURUMU, Güncel Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr, 20.01.2017. UZUNÇARŞILI, İSMAİL HAKKI (2015), Osmanlı Tarihi I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. YARDIM, ALİ (?), “Fetih Hadisi Üzerine Bir Araştırma”, Diyanet Dergisi, C.XXIII, S.2, s.116-123 YURD, ALİ İHSAN VE KAÇALİN, MUSTAFA (1994), Akşemseddin Hayatı ve Eserleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.