TÜRKÇE EĞİTİMİNDE ÖĞRENCİ GELİŞİM DURUMUNUN BELİRLENMESİNDE SÜREÇ TEMELLİ TAMAMLAYICI ÖLÇME DEĞERLENDİRME YÖNTEM ve ARAÇLARI

Yıl 2017, Sayı: 28, 263 - 292, 31.10.2017

Ali Göçer , Sevtap Arslan , Ceyda Çaylı

Öz

Türkçe eğitimini sürdüren uygulayıcıların süreç değerlendirme
yaklaşımı çerçevesinde kullanılması gereken tamamlayıcı/bütünleyici ölçme
araçları ve bunların kullanılması hakkında ön bilgi sahibi olmaları büyük önem
taşımaktadır. Bu açıdan çalışmanın amacı, Türkçe eğitiminde süreç
değerlendirme yaklaşımı çerçevesinde işlev gören tamamlayıcı/bütünleyici
değerlendirme araçlarına ve bunların kullanım yollarına işaret etmektir.
Araştırmada literatür taraması yapılarak elde edilen kuramsal bilgilere ek
olarak uygulama alanına taşınması, kullanımı ve elde edilen sonuçların
öğrenenlerin öğrenmesine katkı verecek biçimde kullanılması amacıyla
gerekli açıklama ve ipuçları verilmiştir.
Bu çerçevede tamamlayıcı/bütünleyici değerlendirme araçlarının
uygulamalara taşınması ve kullanımının yaygınlaşması için birtakım
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, ölçme ve değerlendirme, süreç değerlendirme, tamamlayıcı değerlendirme araçları

Kaynakça

• Akdağ, Hakan ve Çoklar Ahmet Naci (2009). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Proje ve Performans Görevlerini Hazırlarken Yararlandıkları Kaynaklar, Internet’in Yeri ve Karşılaştıkları Güçlükler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 1-16.
• Alıcı, Devrim (2010). Öğrenci Performansının Değerlendirilmesinde Kullanılan Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri (ss. 127-168), Eğitimde Ölçme Değerlendirme (Ed. Satılmış Tekindal, 2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Arslan, Derya ve Ilgın, Havva (2011). Türkçe Dersinde Öğrenci Günlüklerinin Değerlendirme Aracı Olarak Kullanılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 225- 238.
• Atasoy, Şengül ve Akdeniz, Ali Rıza (2006). Yapılandırmacı Öğrenme Kuramına Uygun Geliştirilen Çalışma Yapraklarının Uygulama Sürecinin Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 170, 157-175. Aydın, Fatih ve Kocalar, Ali Osman (2014). Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Portfolyo Değerlendirmeye İlişkin Görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 30, 69-85.
• Aydına, Şule (2015). Çalışma Yapraklarıyla Kesirler Konusunun Öğretiminin 6. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Ayyıldız, Nezir (2010). 6. Sınıf Matematik Dersi Geometriye Merhaba Ünitesine İlişkin Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Öğrenme Günlüklerinin Etkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Bahar, Mehmet; Nartgün, Zekeriya; Durmuş, Soner ve Bıçak, Bayram (2015). Geleneksel-Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Öğretmen El Kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Bahar, Mehmet; Öztürk, Emel ve Ateş, Salih (2002). Yapılandırılmış Grid Metodu ile Lise Öğrencilerinin Newton’un Hareket Yasası, İş, Güç ve Enerji Konusundaki Anlama Düzeyleri ve Hatalı Kavramlarının Tespiti, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı, ODTÜ, Ankara.
• http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek5/b_kitabi/PDF/Fizik/Poster/t9 7. pdf Erişim tarihi: 29 Mart 2016. Bahçeci, Dilber ve Kuru, Mustafa (2008). Portfolyo Değerlendirmenin Üniversite Öğrencilerinin Öz-Yeterlik Algısı ve Yaşam Becerileri Üzerine Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 97-111.
• Baki, Adnan ve Bütüner, Suphi Önder (2009). Kırsal Kesimdeki Bir İlköğretim Okulunda Proje Yürütme Sürecinden Yansımalar. İlköğretim Online, 8(1), 146-158. Başol, Gülşah (2015). Eğitimde Ölçme Değerlendirme (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Baştürk, Ramazan (2005). Ölçme Araçları (ss. 235-265), Öğretimde Planlama ve Değerlendirme (Ed. Melek Öztürk). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Bayram, Hüseyin (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Alternatif Ölçme Değerlendirme Yöntemi Olarak Portfolyo (Öğrenci Ürün) Dosyası, Performans ve Proje Görevi Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis. Bedir, Adil; Polat, Merve ve Sakacı, Tansel (2009). İlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersine Ait Bir Uygulama Çalışması: Portfolyo. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi 5(1), 45-58.
• Benzer, Ahmet ve Eldem, Esma (2013). Türkçe ve Edebiyat Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Araçları Hakkında Bilgi Düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 649-664.
• Biri, Hasan (2014). Akran Değerlendirme Yönteminin Öğretmen Eğitimine Katkısı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Bozdoğan, Ayşegül (2007). Fen Bilgisi Öğretiminde Çalışma Yaprakları ile Öğretimin Öğrencilerin Fen Bilgisi Tutumuna ve Mantıksal Düşünme Becerilerine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Coştu, Bayram ve Ünal, Suat (2005). Le-Chatelier Prensibinin Çalışma Yaprakları ile Öğretimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1), 1-22. Çakmaklı, Aysun (2008). Yapılandırılmış İletişim Gridi Tekniğinin Öğrenci Performansını Ölçme Süreci Açısından Etkililiğinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Çelik, Embiya (2015). Akran Değerlendirme Yönteminin İnternet Üzerinden Herkese Açık Kurslarda Kullanımı: Bir Durum Çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çelikkaya, Tekin (2014). Tanılayıcı Dallanmış Ağaç (ss. 175-194), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Ed. Savaş Baştürk). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Çelikkaya, Tekin (2014). Yapılandırılmış Grid (ss. 195-214), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Ed. Savaş Baştürk). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Çınkı, Ayşe (2007). Fen Bilgisi Deneylerinde V-Diyagramları ve Çalışma Yaprakları Kullanımının İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Başarıları Üzerine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir. Çifti, Sabahattin (2010). İlköğretim Birinci Kademe 4. ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Performans Görevlerine İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 9(3), 934-951.
• Demircioğlu, Hülya ve Atasoy, Şengül (2006). Çalışma Yapraklarının Geliştirilmesine Yönelik Bir Model Önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 19, 71-79. Demircioğlu, Hülya; Demircioğlu, Gökhan ve Yadigaroğlu, Mustafa (2014). Çalışma Yapraklarının Öğrencilerin Yükseltgenme ve İndirgenme Kavramlarını Anlamaları Üzerine Etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 243-256.
• Dilekmen, Mücahit ve Aydoğdu, Fatih (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Performans Görevlerine İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi VIII(I), 51-62 Herdman, Elizabeth Anne (2006). Derleme Makale Yazımında Konferans ve Bildiri Sunumu Hazırlamada Pratik Bilgiler (Zeynep Dörtbudak, Çev). Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3 (1), 2-4.
• Duban, Nil ve Küçükyılmaz, E. Aysın (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Alternatif Ölçme-Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerinin Uygulama Okullarında Kullanımına İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 7(3), 769-784. Er Nas, Sibel; Çepni, Salih; Yıldırım, Nagihan ve Şenel, Tülay (2007). Çalışma Yapraklarının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi: Asit Baz Örneği. Edu 7, 2(2), Sayfa Sayısı Belirtilmemiş. Gelbal, Salahattin ve Kelecioğlu, Hülya (2007). Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Hakkındaki Yeterlik Algıları ve Karşılaştıkları Sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Girgin, Yüksel (2012). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerde Kavram Haritası Kullanımının Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Göçer, Ali (2009). Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme (ss. 375- 416), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Editörler: Ahmet Kırkkılıç ve Hayati Akyol, 2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Göçer, Ali (2014a). Performans Görevi Kalkmalı mı? 28.04.2014 tarihli Raikal İnternet: Yeni Söz Sayfası. http://www.radikal.com.tr/yenisoz/performans-gorevi-kalkmali-mi1189111/ Erişim Tarihi: 12.05.2016 Göçer, Ali (2014b). Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akdemi. Göçer, Ali ve Çavuş, Sevtap (2016). Türkçe Eğitiminde Alternatif/Tamamlayıcı Değerlendirme Aracı Olarak Tanılayıcı Dallanmış Ağaç ve Yapılandırılmış Grid Kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 24-36.
• Grace, Cathy (1992). The Portfolio and Its Use: Developmentally Appropriate Assessment of Young Children. http://202.116.45.198/xxjsjy/webcourse/course/ztyx/read/05/18/01.p df Erişim Tarihi: 11.05.2016 Güven, Gökhan (2013). Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamalarında Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yansıtıcı Günlük Yazım ve Epistemolojik İnançlarının İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla. Kalaycı, Nurdan ve Çakmak, Melek (2000). Kavram Haritalarının Öğretim Sürecinde Kullanılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 571-580.
• Kan, Adnan (2007). Portfolyo Değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 133-144. Kan, Adnan. (2009). Ödev ve Projeler (ss. 269-292), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Ed. Hakan Atılgan, 4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. Kanatlı, Fikriye (2008). Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Konusunda Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Kandır, Adalet ve Türkoğlu Didem (2015). MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı’nın Müzikal Becerilerin Gelişimi Yönünden Değerlendirilmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1, No Suppl2, 339-350. Kaptan, Fitnat (1998). Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 95- 99.
• Karadağ, Engin ve Öney, Ahmet (2006). İlköğretim Birinci Kademede Portfolyo Dosyalarının Değerlendirme Aracı Olarak Kullanılabilirliği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 235-246. Kaya, Türkan (2011). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Proje Görevi Başarı Puanları İle Akademik Başarı ve Derse Yönelik Tutum Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kaymakcı, Selahattin (2006). Tarih Öğretmenlerinin Çalışma Yaprakları Hakkındaki Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Kılınç, Ahmet (2007). Bir Öğretim Stratejisi Olarak Kavram Haritalarının Kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 21-48. Korkmaz, Hünkar ve Kaptan, Fitnat (2002). Fen Eğitiminde Öğrencilerin Gelişimini Değerlendirmek İçin Portfolyo Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 167- 176. Kutlu, Ömer; Doğan, C. Deha ve Karakaya, İsmail (2010). Öğrenci Başarısının Belirlenmesinde Performans ve Portfolyoya Dayalı Durum Belirleme (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Nartgün, Zekeriya (2008). Duyuşsal Nitelikler ve Ölçülmesi (ss. 143-196), Eğitimde Ölçme Değerlendirme (Editörler: Serdar Erkan ve Müfit Gömleksiz, X. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık. Oğuz Çuhadaroğlu, Ebru ve Yılmaz, Kürşad (2007). Sınıf İçi Gözlem Araç ve Teknikleri: Kavramsal Bir Çözümleme. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 77-97.
• Orhan, Ahmet Turan (2007). Fen Eğitiminde Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerinin İlköğretim Öğretmen Adayı, Öğretmen ve Öğrenci Boyutu Dikkate Alınarak İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Oscarson, Mats (2013). The Challenge of Student Self-assessment in Language Education. Voices in Asia Journal, 1(1), 1-14.
• Öncü, Hüseyin (2009). Ölçme ve Değerlendirmede Yeni Bir Yaklaşım: Portfolyo Değerlendirme. TSA, 13(1), 103-130. Özdemir, Özben (2006). İlköğretim 8. Sınıf Türün Devamlılığını Sağlayan Canlılık Olayı (Üreme) Konusunun Çalışma Yaprakları İle Öğretiminin Öğrenci Erişisine ve Kalıcılığa Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Paulson, F. Leon; Paulson, Pearl R. ve Meyer, Carol A. (1991). What Makes a Portfolio a Portfolio? Educational Leadership, 48(5), 60-63. Tabak, Gürkan ve Göçer, Ali (2014). Dinleme Becerisine Yönelik Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Araçları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 250 – 272. TDK. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime& guid=TDK.GTS.5885cc0ea32451.30970879 Erişim Tarihi: 18.09.2016
• Temizkan, Mehmet (2009). Akran Değerlendirmenin Konuşma Becerisinin Geliştirilmesi Üzerindeki Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (12), 90-112. Turan, Nurcan (2010). Alternatif Değerlendirme Tekniklerinden Kavram Haritası ve Dallanmış Ağaç ile Klasik Değerlendirme Tekniklerinin Öğrenci Başarışı Açısından Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uysal, Kazım (2008). Öğrencilerin Ölçme Değerlendirme Sürecine Katılması: Akran Değerlendirme ve Öz Değerlendirme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yanpar, Tuğba (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık. Yiğit, Fadime ve Kırımlı, Bilal (2014). Türkçe Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Yöntemlerini Uygulama Biçimleri ve Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar. Turkish Studies, 9(3), 1621- 1639.
• YÖK. (1998). Fakülte Okul İşbirliği Kılavuzu, Öğretmen Eğitimi Dizisi, YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitim Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara. http://docplayer.biz.tr/6857859-Fakulteokul-isbirligi.html Erişim tarihi: 27.04.2016 Zehir, Halil (2010). Çalışma Yaprakları ile Lineer Dönüşümler ve Lineer Dönüşümlere Karşılık Gelen Matrislerin Öğretimi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.