TÜRKİYE’NİN ENERJİ MERKEZİ ÜLKE OLMA HEDEFİ AÇISINDAN BÖLGESEL RİSKLER ve BÖLGESEL FIRSATLAR

Yıl 2017, Sayı: 28, 431 - 450, 31.10.2017

Cemal Kakışım

Öz

Küresel enerji hareketliliği açısından önemli bir coğrafi konuma sahip
olan Türkiye, bölgesel anlamda enerji merkezi bir ülke olma hedefi ile hareket
etmektedir. Ancak coğrafi konumu, enerji merkezi ülke olabilmesi açısından
sadece fırsatları değil aynı zamanda riskleri de barındırmaktadır. Bu risklerin
temelinde ise güney sınırlarındaki istikrarsız ortam ve Doğu Akdeniz’de
potansiyel tedarikçi ülkelerle yaşanan sorunlar yatmaktadır. Özellikle
Suriye’deki iç savaş, Irak’taki istikrarsız ortam ve Doğu Akdeniz’de Münhasır
Ekonomik Bölge tartışmaları, Türkiye’nin enerji politikalarını etkilemektedir.
Bu kapsamda çalışmada, Türkiye açısından bölgesel fırsatlar ve bölgesel
riskler değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Enerji Merkezi, Doğal Gaz, Doğu Akdeniz

Kaynakça

• Acer, Yücel, vd., “Kritik Enerji Altyapı Güvenliği Projesi Sonuç Raporu”, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK), No:4, 2011, s. 14.
• Amerikanın Sesi, Türkiye’nin Bir Sonraki Hedefi Rakka Mı Münbiç Mi, http://www.amerikaninsesi.com/a/turkiyenin-bir-sonraki-hedefirakka-mi-munbic-mi/3737244.html, 09 Temmuz 2017. Anadolu Ajansı, Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bu Karar Açıkçası Ülkemize İhanettir, http://aa.com.tr/tr/gunun-basliklari/cumhurbaskanierdogan-bu-karar-acikcasi-ulkemize-ihanettir/919644, 11 Ekim 2017
• Ayat, Karen, “A Look at Eastern Mediterranean Gas in Light of The Leviathan Deal, Natural Gas World, 2015, https://www.naturalgasworld.com/non-binding-agreement-exportgas-leviathan-egypt-26731, 02 Temmuz 2017. BasNews, PKK Won’t Allow KRG to Export Natural Gas to Turkey: KCK Official, http://www.basnews.com/index.php/en/news/kurdistan/259615 , 14 Temmuz 2017.
• BBC News, Syria Crisis: Russian Air Strikes Against Assad Enemies, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-34399164, 02 Ağustos 2017. Demiryol, Tolga, “Doğal Gaz ve Kıbrıs Sorunu”, Türkiye Politika ve Araştırma Merkezi Londra: Research Turkey, Mart 2015, C. IV, S. 3, s.79-91.
• Demiryol, Tolga, Kıbrıs’ta Enerji Diplomasisi ve Güvenlik, (Derleme) Hasret Çomak vd., Enerji Diplomasisi, Beta Yayınları, İstanbul, 2015, s. 269. Dombey, Daniel, vd., Egypt an Cyprus Freeze Out Turkey in Possible Gas Deal, Financial Times, http://www.ft.com/cms/s/0/90dcafea-74bb11e4-8321-00144feabdc0.html#axzz4HO4PGqWu, 25 Temmuz 2017.
• Erdin, Murat, “Fırat’ın Batısı Neden Önemli”, Sputniknews, https://tr.sputniknews.com/burasi_turkiye/20160825/1024553462/fir at-bati.html, 25 Temmuz 2017.
• Georgakis, Anastasios, Exclusive Economic Zones in Eastern Mediterranean And The Reasons For Disputes, Business College of Athens, s. 11. Grigoriadis, Loannis N., “Energy Discoveries in the Eastern mediterranean: Conflict or Coorperation?”, Middle East Policy, V. 21, I. 3, Fall 2014, s. 126.
• Haaretz, Israel, Turkey Discuss Energy Cooperation, Possible Natural Gas Pipeline, http://www.haaretz.com/israel-news/business/1.747306, 15 Ağustos 2017. Haaretz, Israel and Turkey Officially Announce Approchement Deal, Ending Diplomatic Crisis, http://www.haaretz.com/israel-news/1.727369, 15 Ağustos 2017.
• Hazou, Elias, Plan B for Gas Pipeline, http://cyprusmail.com/2015/10/19/plan-b-for-gas-pipeline/, Holodny, Elena, Russia Reportedly Getting Military Bases in an EU State Russia Insider, http://www.businessinsider.com/russia-militaryagreement-in-cyprus-2015-2#ixzz3RDt71vfu, 28 Temmuz 2017. Hürriyet Daily News, Turkish Frigate Watches Greek Cyprus Exploration Activities in Eastern Mediterranean, http://www.hurriyetdailynews.com/turkish-frigate-watches-greekcyprus-exploration-activities-in-easternmediterranean.aspx?PageID=238&NID=115470&NewsCatID=341, 15 Ağustos 2017.
• Hürriyet, “ABD’den YPG’ye Silah Desteği 900 Tır’ı Geçti, http://www.hurriyet.com.tr/abdden-ypgye-silah-destegi-900-tirigecti-40536539, 13 Eylül 2017. Murat Erdin, “Fırat’ın Batısı Neden Önemli”, Sputniknews, https://tr.sputniknews.com/burasi_turkiye/20160825/1024553462/fir at-bati.html, 25 Temmuz 2017.
• Milliyet, Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattına Saldırı, http://www.milliyet.com.tr/kerkuk-yumurtalik-petrolboru/ekonomi/detay/2094304/default.htm , 16 Ağustos 2017. Natural Gas World, Explosion Halts Flow of Shah Deniz Gas in Turkey, https://www.naturalgasworld.com/bte-gas-pipeline-explosionturkey-25154, 03 Ağustos 2017. The Wall Street Journal, Russia Expands Military Presence in Syria, Statllite Photos Show, https://www.wsj.com/articles/russia-expands-militaryits-presence-in-syria-satellite-photos-show-1442937150, 22 Temmuz 2017.
• Özdemir, Volkan, “Rusya Suriye’de Ne Yapmak İstiyor? Enerjipolitik Bir Analiz”, Enerji Piyasaları ve Politikaları Enstitüsü, 2015, http://www.eppen.org/index.php?sayfa=Yorumlar&link=&makale=2 02.
• Pamir, Necdet, “Doğu Akdeniz, Kıbrıs ve Doğal Gaz”, Bütün Dünya, Başkent Üniversitesi Kültür Yayını, Mart 2017, s. 55. Reuters, Turkey Starts Repairs on Iraqi Kurdish Oil Pipeline as Violence Flares, http://www.reuters.com/article/us-turkey-iraq-kurds-oilidUSKCN0W00EU, 22 Temmuz 2017.
• Samoylov, Yaroslav, “Rusya’nın PYD/YPG Politikası”, Sahipkıran Stratejik Araştırmalar Merkezi, http://sahipkiran.org/2017/03/20/rusyaninpyd-politikasi/. T.C Dış İşleri Bakanlığı, NO:18 - 30 Ocak 2007, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi´nin Doğu Akdeniz´deki Ülkelerle Deniz Yetki Alanlarını İlgilendiren İkili Anlaşmalar Yapma Gayretlerini hk., http://www.mfa.gov.tr/no_18---30-ocak-2007_-guney-kibris-rumyonetimi_nin-dogu-akdeniz_deki-ulkelerle-deniz-yetki-alanlariniilgilendiren-ikili-anlasmalar-yapma-gayretlerini-hk_-.tr.mfa, 11 Ağustos 2017.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, No: 297, 25 Eylül 2017 IKBY Referandumu Hk., http://www.mfa.gov.tr/no_-297_-ikby-referandumu-hk.tr.mfa, 11 Ekim 2017.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, No:181, 9 Haziran 2017, IKBY’de 25 Eylül 2017 Tarihinde Bağımsızlık Konusunda Bir Referandum Düzenlenmesi Yönündeki Karar Hk., http://www.mfa.gov.tr/no_181_-ikby_de-25- eylul-2017-tarihinde-bagimsizlik-konusunda-bir-referandumduzenlenmesi-yonundeki-karar-hk_.tr.mfa, 16 Ağustos 2017. The Telegraph, Attack Halts Flow in Natural Gas Pipeline From Iran to Turkey, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/1176809 0/Attack-halts-flow-in-natural-gas-pipeline-from-Iran-toTurkey.html , 13 Ağustos 2017.
• The Washington Post, Israel and Turkey Announce Deal to Repair Relations Afrter Six-year Split, https://www.washingtonpost.com/world/israelturkey-announce-deal-to-repair-relations-after-six-yearsplit/2016/06/27/aa2399ae-3bd5-11e6-9e16- 4cf01a41decb_story.html, 15 Ağustos 2017. TRT Haber, TSK:EL Bab Kontrol Altına Alındı, http://www.trthaber.com/haber/gundem/tsk-el-bab-kontrol-altinaalindi-300761.html, 13 Temmuz 2017. Tsafos, Nikos, “Egypt: A Market for Natural Gas from Cyprus and Israel?” The German Marshall Fund of The United States, 2015, s. 13.
• U.S. Chamber of Commerce, “International Index of Energy Security Risk”, Instute for 21st Century Energy, 2013 Edition, s. 9. Varol, Tuğçe, “İsrail-Türkiye Boru hattı 2020’ye Hazır Olacak Mı?”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, 2015, http://www.21yyte.org/tr/arastirma/enerji-ve-enerji-guvenligiarastirmalari-merkezi/2015/01/23/7997/israil-turkiye-boru-hatti2020ye-hazir-olacak-mi, 17 Ağustos 2017.