THE EFFECT OF SAFETY MANAGEMENT SYSTEM PROCESSES ON CORPORATE REPUTATION IN AVIATION TRAINING ORGANIZATIONS: THE MEDIATION ROLE OF JOB SATISFACTION

Yıl 2021, Sayı: 39, 353 - 379, 30.04.2021

Nusret Erceylan , Gaye Atilla

Öz

The purpose of this study is to investigate the effect of safety management system (SMS) process on corporate reputation and the mediation role of job satisfaction in this relationship. The hypothesises of research are tested on 164 individuals who are currently being trained at aviation training organizations located at İstanbul, Antalya and Isparta provinces in Turkey. As a result of the research, it is found that safety management system requirements and safety management processes directly effect organizations’ perceived corporate reputation while job satisfaction has proximate mediator role in between the main variables. It is considered that this study will contribute to the literature in terms of revealing the relationship between the concept of corporate reputation and the safety management process, which has a direct impact on all activities of aviation organizations, and questioning the mediation effect of the job satisfaction levels perceived by employees in this relationship.

Anahtar Kelimeler

Safety Management System (SMS), Aviation, Job Satisfaction, Corporate Reputation

HAVACILIK EĞİTİM ORGANİZASYONLARINDA EMNİYET YÖNETİM SİSTEMİ SÜREÇLERİNİN KURUMSAL İTİBAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: İŞ DOYUMUNUN ARACI ROLÜ

Öz

Bu çalışmanın amacı; havacılık örgütlerinde uygulanan emniyet yönetim sistemi (EYS) süreçlerinin bu örgütlerin kurumsal itibarları üzerindeki etkisi ve bu ilişkide çalışan iş doyumunun aracı etkisinin sorgulanmasıdır. Araştırmanın hipotezleri İstanbul, Antalya ve Isparta illerinde yerleşik havacılık eğitim kuruluşlarında uygulamalı olarak eğitim alan toplam 164 kişi üzerinde test edilmiştir. Araştırma sonucunda emniyet yönetim sistemi gereklilikleri ve emniyet yönetimi süreçlerinin örgütlerin algılanan kurumsal itibarlarını doğrudan etkilediği, iş doyumu düzeylerinin ise bu ilişkide kısmi aracılık rolü üstlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Yürütülen bu çalışmanın, havacılık örgütlerinin tüm faaliyetleri üzerinde doğrudan etkisi olan emniyet yönetimi sürecinin kurumsal itibar kavramı ile ilişkisini ortaya koyması ve bu ilişkide çalışanların algıladıkları iş doyumu düzeylerinin aracılık etkisini sorgulaması yönünden literatüre katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Emniyet Yönetim Sistemi (EYS), Havacılık, Emniyet Yönetimi, İş Doyumu, Kurumsal İtibar

Kaynakça

• Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 99-120.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 1173-1182.
• Basım, H. N., & Şeşen, H. (2009). Örgütsel Adalet Algısı-Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Baysal Berkup, S. (2015). Fombrun İtibar Katsayı Ölçeği Çerçevesinde Bir İtibar Vaka Çalışması: Arçelik. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 859-886.
• Boyd, B. K., Bergh, D. D., & Ketchen Jr., D. J. (2010). Reconsidering the Reputation–Performance Relationship: A Resource-Based View. Journal of Management, 588-609.
• Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951). An Index of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 307-311.
• Chatzi, A. V. (2019). Safety management systems: an opportunity and a challenge for military aviation organisations. Aircraft Engineering and Aerospace Technology, 190-196.
• Chen, C. F., & Chen, S. C. (2012). Scale development of Safety Management System evaluation for the airline industry. Accident Analysis and Prevention, 177-181.
• Chen, C.-F., & Chen, S.-C. (2014). Measuring the effects of Safety Management System practices, morality leadership and self-efficacy on pilots’ safety behaviors: Safety motivationas a mediator. Safety Science, 376-385.
• Dayanç Kıyat, G. B. (2012). Kurumsal İtibar Katsayısı ve Marka Sadakati İlişkisi: Telekomünikasyon Sektöründe Faaliyet Gösteren Kurumlar Üzerine Bir Araştırma. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• FAA. (2019). Annual Report. Washington DC.: Federal Aviation Administation. Fisher, B. (2006). Safety Management Systems 101. ICAO Journal, 17-18.
• Fombrun, C. J. (1996). Reputation. Realizing Value from the Corporate Image. New York: Harvard Business Review Press.
• Fombrun, C. J., Gardberg, N. A., & Sever, J. M. (2000). The Reputation Quotient: A Multi-stakeholder measure of corporate reputation. The Journal of Brand Management, 241-255.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 159-170.
• Hair, J. F., Black, W. C., Bahin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multiveriate Data Analysis. England: Pearson Education Limited.
• IATA. (2020, 04 15). ICAO Annual Report-2019. The World of Air Transport in 2019: https://www.icao.int/annual-report-2018/Pages/the-world-of-air-transport-in-2018.aspx
• ICAO. (2018). Safety Management Manual Doc 9859 4th Edition. Montreal: International Civil Aviation Organization.
• International Civil Aviation Organization. (2019). State of Global Aviation Safety. Montreal: ICAO.
• Knoop, R. (1995). Relationships Among Job Involvement, Job Satisfaction and Organizational Commitment for Nurses. Journal of Psychology, 641-666.
• Kurnaz, S. (2020). Havacılıkta Teknoloji Kullanımı ve Aşırı Yorgunluk Yönetimi, Karabulut, A. ve Arğın, E. (Ed.), Dijital Yaşam, Yeni İnsan ve Sonrası (s.263-292), Konya, Literatürk Academia Yayınları.
• Kurt, Y., & Gerede, E. (2018). An Assessment Of Avıatıon Safety Management System Applıcatıons From The New Instıtutıonal Theory Perspectıve. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 97-121.
• Lloyd, S., & Hamner, W. C. (1979). Individiual Versus Systems Rewards: Who’s Dissatisfied Why and What’s Their Likely Response. Academy of Management Journal, 781-802.
• Locke, E. A. (1969). What is Job Satisfaction. Organizational Behavior and Human Performance, 309-336.
• Luthans, F. (2011). Organizational Behavior: An evidence-based approach. New York: McGraw-Hill.
• Organization, I. C. (1971). Annual Report Of The Council To The Assembly For 1970 Doc 8918. Montreal: International Civil Aviation Organization.
• Özpehlivan, M. (2018). İş Tatmini: Kavramsal Gelişimi, Bireysel ve Örgütsel Etkileri, Yararları ve Sonuçları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43-70.
• Ponzi, L. J., Fombrun, C. J., & Gardberg, N. A. (2011). RepTrak Pulse: Conceptualizing and Validating a Short-Form Measure of Corporate Reputation. Corporate Reputation Review, 15-35.
• Remawi, H., Bates, P., & Dix, I. (2011). The relationship between the implementation of a Safety Management System and the attitudes of employees towards unsafe acts in aviation. Safety Science, 625-632.
• Roberts, P. W., & Dowling, G. R. (2002). Corporate Reputation and Sustained Superior Financial Performance. Strategic Management Journal, 1077-1093.
• Schwaiger, M. (2004). Components and Parameters of Corporate Reputation-An Emprical Study. Schmalenbach Business Review, 46-71.
• Shamma, H. M. (2012). Toward a Comprehensıve Understanding of Corporate Reputation: Concept, Measurement and Implications. International Journal of Business and Management, 151-169.
• SHGM. (2012). Emniyet Yönetimi Temel Esasları. Ankara: Pegem Yayıncılık. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Teke, A., & Şimşek, H. (2020). Emniyet Yönetim Sistemi Uygulamalarının Kurumsal İmaj Üzerindeki Etkileri: Uçuş Eğitim Organizasyonlarında Bir Araştırma. Journal of Aviation, 45-60.
• Tolkin, J. (2010). Airline Bankruptcy: The Determining Factors Leading to an Airline's Decline. CMC Senior Thesis.
• Uyar, T. (2019). Havacılık Emniyet Yönetim Sistemlerinde Risk Kavramı Ve Risk Değerlendirmede Çerçeveleme Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Weiss, H. M. (2002). Deconstructing job satisfaction Separating evaluations, beliefs and affective experiences. Human Resource Management Review, 173-194.
• Wikipedia. (2020, 04 25). Aviation Safety. Wikipedia, The Free Encylopedia: https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aviation_safety&oldid=951655541
• Yılmaz, N. H. (2019). Havacılıkta Emniyet Yönetim Sistemi ve Emniyet Kültürü, Havacılık Çalışanlarında Emniyet Kültürü Ölçümü. Kocaeli: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.