TÜRKİYE’DE KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARININ DÖNGÜSEL EKONOMİK YAKLAŞIM ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ: ANTALYA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 40, 210 - 234, 31.08.2021

Özkan Yalçın , Nilüfer Negiz

Öz

Günümüzde kentler bir yandan tarihsel süreç içerisinde toplumsal ve ekonomik yapıdaki değişime bağlı olarak sermayenin üretim mekânı haline gelirken, diğer yandan kapitalizmin ve doğrusal ekonomik modelin yarattığı kaynak kullanımına ve atık sorunu ile karşı karşıya kalmışlardır. Çevreyi ve doğal kaynakları dikkate almayan bu yapının sürdürülebilir olmadığı, 1970’li yıllar itibariyle ortaya çıkan çevresel ve ekolojik sorunlarla anlaşılmıştır. Her şeyi atık olarak gören ‘al-yap-at’ şeklinde işleyen doğrusal ekonomik model yerine ‘al-yap-geri kazan’ şeklinde tasarlanan döngüsel ekonomik model geliştirilmiştir. Bu bağlamıyla çalışma, Türkiye’de kentsel dönüşüm uygulamaları ile oluşan hafriyat, inşaat ve yıkıntı atığının döngüsel ekonomik yaklaşım çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlamıştır. Bu değerlendirme de kentsel dönüşüm çalışmalarının yoğun olduğu Antalya ili üzerinden yapılmıştır. Antalya’da kentsel dönüşüm sonucunda oluşan hafriyat, inşaat ve yıkıntı atığının nasıl yönetildiği/yönetilemediği döngüsel ekonomik yaklaşım kapsamında irdelenerek mevcut durum ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğrusal Ekonomi, Döngüsel Ekonomi, Kentsel Dönüşüm, Hafriyat-İnşaat ve Yıkıntı Atıkları, Antalya

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi BAP

Proje Numarası

SDK-2019-7381

EVALUATION OF URBAN TRANSFORMATION PRACTICES WITHIN THE FRAMEWORK OF A CIRCULAR ECONOMIC APPROACH: THE CASE OF ANTALYA

Öz

Today, while the cities have become the production place of capital due to the change in the social and economic structure in the historical process, on the other hand, they have faced the problem of resource use and waste caused by capitalism and the linear economic model. It has been understood that this structure, which does not take into consideration the environment and natural resources, is not sustainable, and the environmental and ecological problems that emerged in the 1970s. The circular economic model designed as 'take-make- recycle' was developed instead of the linear economic model that functions as 'take-made-dispose', which sees everything as waste. Working with this context, the excavation, construction and demolition waste generated by urban transformation projects in Turkey aimed to assess the cyclical economic framework approach. In this evaluation, it was made over the province of Antalya, where urban transformation studies are intense. How is the excavation, construction and demolition waste generated as a result of urban transformation in Antalya managed/not managed it has been tried to reveal the current situation by examining it within the scope of circular economic approach.

Anahtar Kelimeler

Lineer Economy, Circular Economy, Urban Transformation, Excavation-Construction and Demolition Waste, Antalya

Proje Numarası

SDK-2019-7381

Kaynakça

• Adams, K. T., Osmani, M., Thorpe, T. ve Thornback, J. (2017). Circular economy in construction: Current awareness, challenges and enablers. Waste and Resource Management, 170, 15-24. https://www.icevirtuallibrary.com/doi/pdf/10.1680/jwarm.16.00011
• Anadolu Ajansı (2018). Kentsel dönüşüme 6,6 milyar harcandı. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/kentsel-donusume-6-6-milyar-harcandi/1196332, (09 Mayıs 2020).
• Avusturya Hükümeti (2011). Construction and demolition waste guide-recycling and re-use across the supply chain. Erişim adresi: http://www.environment.gov.au/system/files/resources/b0ac5ce4-4253-4d2b-b001-0becf84b52b8/files/case-studies.pdf, (09 Mayıs 2020).
• Balaban, O. (2017). İnşaat sektörü neyin lokomotifi?. T. Bora (Der.), İnşaat ya Resulullah (ss. 17-32), İletişim Yayınları.
• Baş, T. (2013). Anket: Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir?. Seçkin Yayıncılık.
• Chuang, L. (2010). Growth mode of circular economy. International Conference on Challenges in Environmental Science and Computer Engineering, 36-39. https://ieeexplore.ieee.org/document/5493219
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2018). Kentsel dönüşümde 50 soru 50 cevap. Erişim adresi: http://kastamonu.csb.gov.tr/kentsel-donusumde-50-soru-50-cevap-i-5086, (09 Mayıs 2020).
• Dorn, T., Nelles, M., ve Flamme, S. (2010). Circular economy in China. Erişim adresi: https://www.iswa.org/uploads/tx_iswaknowledgebase/Dorn.pdf, (09 Mayıs 2020).
• EEA. (2015). The European Envıronment State And Outlook 2015 Synthesıs Report, Erişim adresi: https://www.kowi.de/Portaldata/2/Resources/horizon2020/coop/SOER-Synthesis-2015-EN.pdf, (09. Mayıs 2020)
• EEA. (2020). Improving circular economy practices in the construction sector key to increasing material reuse, high quality recycling. Erişim adresi: https://www.eea.europa.eu/highlights/improving-circular-economy-practices-in, (09. Mayıs 2020)
• European Commission (2015). Closing the loop-an EU action plan for the circular economy. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:8a8ef5e8-99a0-11e5-b3b7-01aa75ed71a1.0012.02/DOC_1&format=PDF, (09 Mayıs 2020).
• European Commission. (2020). A new circular economy action plan for a cleaner and more competitive Europe. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:9903b325-6388-11ea-b735-01aa75ed71a1.0017.02/DOC_1&format=PDF, (09 Mayıs 2020).
• European Commission (2020a). Construction and demolition waste (CDW). Erişim adresi: https://ec.europa.eu/growth/content/eu-construction-and-demolition-waste-protocol-0_en, (09 Mayıs 2020).
• Eurostat (2020). Recovery rate of construction and demolition waste. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/graph.do?tab=graph&plugin=1&language=en&pcode=cei_wm040, (09 Mayıs 2020).
• Kılıç, N. (2012). Kentsel dönüşümde geri dönüşüm atağı. Erişim adresi: http://www.izto.org.tr/portals/0/argebulten/6kentseldonusumatagi.pdf, (09 Mayıs 2020).
• Maçin, K. E. (2017). Kentsel dönüşüm sürecinde enkaz atıkları yönetimi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology: İntegrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. SAGE Publications.
• Montaigne, I. (2016). The circular economy: Reconciling economic growth with the environment. Institut Montaigne.
• Önder, H. (2018). Döngüsel ekonomi ve avrupa ülkeleri üzerine bir analiz. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Özsoy, T. (2018). Döngüsel ekonomi (sürdürülebilir üretim ve tüketim perspektifinden. Nisan Kitabevi.
• PACE. (2020). The circularıty gap report. Erişim adresi: https://assets.website-files.com/5e185aa4d27bcf348400ed82/5e26ead616b6d1d157ff4293_20200120%20-%20CGR%20Global%20-%20Report%20web%20single%20page%20-%20210x297mm%20-%20compressed.pdf, (24 Nisans 2020).
• Roberts, P. (2000). The evolution, definition and purpose of urban regeneration. P. Roberts ve H. Sykes (Eds.), Urban regeneration a handbook (ss. 9-36), SAGE Publications.
• Sauvé, S., Bernard, S., ve Sloan, P. (2016). Environmental sciences, sustainable development and circular economy: Alternative concepts for trans-disciplinary research. Environmental Development, 17, 48-56. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2211464515300099
• Schaffartzik, A., Mayer, A., Gingrich, S., Eisenmenger, N., Loy, C., ve Krausmann, F. (2014). The global metabolic transition: Regional patterns and trends of global material flows, 1950–2010. Global Environmental Change, 26, 87-97. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095937801400065X#:~:text=Global%20average%20material%20use%20increased,in%20the%20Western%20Industrial%20grouping.&text=We%20find%20that%20at%20a,the%20world%20regions%20have%20changed.
• Sweezy, P. M. ve Magdoff, H. (1989). Capitalism and the environment. Monthly Review, 41/2, 1-10. https://monthlyreview.org/2004/10/01/capitalism-and-the-environment/
• Şenol, P., Yalçın, Ö. ve Kemeç, A (2018). Ekolojik maliyet ve geri dönüşüm ekseninden kentsel dönüşüm pratiği: Isparta örneği. Uluslararası Yeşil Başkentler Kongresi, 8-11 Mayıs 2018, Konya, 245-256.
• Veral, E. S. (2018). Atık sorunsalı bağlamında Avrupa Birliği’nin yeni ekonomi modeli olarak döngüsel ekonominin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• World Bank (2018). What a waste 2.0. Word Bank.
• World Bank (2020). Urban population. Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.in.zs, (09 Mayıs 2020).
• WorlDynamics (2020). WorlDynamics circular. Erişim adresi: https://www.worldynamics.com/, (09. Mayıs 2020).
• WWF. (2007). Ecological footprint of British city residents. Erişim adresi: http://assets.wwf.org.uk/downloads/city_footprint2.pdf, (09 Mayıs 2020).
• WWF. (2019). July 29: Earth overshoot day 2019 is the earliest ever. Erişim adresi: https://wwf.panda.org/?350491/Earth-Overshoot-Day-2019, (09 Mayıs 2020).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.