FATIMA BINT QAIS AND HER NARRATIONS (THE ISSUE of NAFAQAH and SUKNA)

Yıl 2022, Sayı: 42, 249 - 262, 30.04.2022

Hakan Tahtacı

Öz

In this study, Fatima bint Qais (d. 54/674), who prominent among ladies of companions of the prophet and subject to some importants issues will be described. An important reason why this study, a great majority of the hadith on “ Nafaqah and Sukna” and “Cassasa”, it is transmitted by Fatima bint Qais. Although these narrations are included in the sources saheeh and sturdy, it is necessary to examine this subject negative comments have been made and continue to be made. “Nafaqah and sukna” will be examined together with the narrations. Although these narrations are included in authentic and reliable sources, the fact that there are many different interpretations on them has made it necessary to examine this subject in detail. The hadith of "nafaqah and sukna" has been evaluated together with all its tariqs, and the views of the companions and the imams of the next sect are included.

Anahtar Kelimeler

Fatima bint Qais, Hadith, Narration, Nafaqah and Sukna

FÂTIMA BİNTİ KAYS ve RİVÂYETLERİ (NAFAKA ve SÜKNÂ MESELESİ)

Öz

Bu çalışmada hanım sahâbiler arasında öne çıkan ve önemli bazı meselelere konu olan Fâtıma bt. Kays (ö. 54/674) ele alınacaktır. Temel hadis kaynaklarında geçen “nafaka ve süknâ” meselesi ve “Cessâse” ile ilgili rivâyetlerin büyük çoğunluğunun Fâtıma bt. Kays tarafından nakledilmiş olması, bizi bu çalışmaya sevk eden sebeplerden biri ve belki de en önemlisidir. Bu rivâyetler her ne kadar sahih ve muteber kaynaklarda yer alsa da üzerinde çok farklı yorumlar yapılmış olması bu konunun detaylı olarak incelenmesini gerekli kılmıştır. “Nafaka ve süknâ” hadisi tüm tarîkleriyle birlikte değerlendirilmiş sahabenin ve sonraki mezhep imamlarının görüşlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Rivâyet, Fâtıma bt. Kays, Nafaka ve Süknâ

Kaynakça

• Kur’ân-ı Kerîm, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
• Abdurrezzâk, Ebû Bekr, Musannef, I-XI, Thk. Habiburrahman el-A’zamî, el-Mektebü’l-İslâmî, Beyrut, 1982.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî, Müsned, I-L, thk. Şuayb Arnavut, II. Baskı, Müessesetür’r-Risâle, Beyrut, 1999.
• Ahmet Yücel, Hadis Usûlü, 18. Baskı, İstanbul, 2015.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn, es-Sünenü’l-Kübrâ, I-X, I. Baskı, Dâiretü’l-Maârif, Haydarabad, 1925.
• Buhârî, Abdülazîz b. Ahmed, Keşfu’l-Esrâr an Usûli’l-Fahri’l-İslâm el-Pezdevî, thk. Abdullah Mahmud Muhammed Ömer, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2009.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Mahmud Muhammed Nassâr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2017.
• Casim Avci, “Kureyş (Benî Kureyş)” DİA, XXVI, 442-444.
• Dârekutnî, Ali b. Ömer, Sünen, I-IV, thk. Seyyid Abdullah Haşim, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1966.
• Ebû Avâne, Yakub b. İshak el-İsfirâinî, Müsned, I-V, Thk. Eymen b. Arif ed-Dımeşkî, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1998.
• el-Haccâvî, Ebû’n-Necâ Şerefuddin, el-İknâ’ fî Fıkh’il-İmâm Ahmed b. Hanbel, I-IV, Thk. Abdullatif Muhammed es-Subkî, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1982.
• Hakki Dursun Yildiz, “Dahhâk b. Kays” DİA, VIII, 409-410.
• Ibn Asâkîr, Ebû’l-Kâsım Ali b. Hüseyn, Târîhu Medîneti Dımeşk, I-LXXX, thk. Amr b. Ğurâme el-Âmrî, Beyrut, 1995.
• Ibn Hayyât, Ebû Ömer, et-Tabakât, Thk. Ekrem Ziya el-Umeri , I. Baskı, Dâru Tayyibe, Riyad, 1982.
• Ibn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, I-VIII, Dâru’l- Hadis, Kahire, 1983.
• Ibn Hibbân, Muhammed bin Hibbân bin Ahmed Ebû Hâtim et-Temîmî, Sahih, I-XVIII, thk. Şuayb Arnavut, II. Baskı, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1984.
• Ibn Kudâme, Ebû Muhammed, el-Muğnî, I-X, I. Baskı, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1984.
• Ibn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünen, thk. Ahmed Şemseddin, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2015.
• Ibn Sa’d, Ebû Abdillah el-Basrî, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, I-VIII, Dâru Sâdir, Beyrut, 1957.
• Koçkuzu, Ali Osman, Rivâyet İlimlerinde Haber-i Vâhidlerin İtikat ve Teşri Yönlerinden Değeri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1988.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya, Şerhu’n-Nevevî alâ Sahîhi Müslim, II. Baskı, I-XVIII, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1972.
• Nevevî, Tehzîbu’l-Esmâ’ ve’l-Luğât, I-III, thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• Peşe, Ahmet Muhammet, İslâm Hukuk Biliminde Lafzın Delâleti ve Mantûk-Mefhûm Ayrımına İlişkin Tartışmalar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Sahnûn, Ebû Said, el-Müdevvenetü’l-Kübrâ, I-IV, Thk. Zekeriyya Umeyrât, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1994.
• Selman Başaran, “Fâtıma binti Kays” DİA, XII, 227.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-Eimme, el-Mebsût, I-XXXI, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1986.
• Suyûtî, Celaluddin Abdurrahman, Lubbu’l-Lubab fî Tahrîri’l-Ensâb, Mektebetü’l-Müsenna, Bağdat, ts.
• Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed, Mu’cemu’l-Evsat, I-X, thk. Ebû Muaz- Ebû’l-Fadl, Dâru’l-Harameyn, Mısır, 1995.
• Taberânî, Mu’cemu’l-Kebîr, I-XXV, Thk. Hamdi b. Abdilmecid, Mektebetü, İbn Teymiyye, Kahire, 1983.
• Tahâvî, Ahmed b. Muhammed, Şerhu Meâni’l-Âsâr, I-IV, Thk. Muhammed Zühri en-Neccâr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1399/ 1979.
• Takiyuddîn, Ebû Bekr, Kifâyetü’l-Ahyâr fî Halli Ğâyeti’l-İhtisâr, Thk. Ali Abdülhamid Baltacı-Mehmed Vehbi Süleyman, Dâru’l-Hayr, Dımeşk, 1994.
• Tunahan, Erdoğan, Imam Mâturîdî’nin Düşüncesinde Hadis, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Abdullah, Nasbu’r-Râye li Ehâdîsi’l-Hidâye, I-IV, thk. Muhammed Avvame, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1917.
• Ziriklî, Hayruddîn, el-A’lâm, I-VII, 15. Baskı, Dâru’l-İlmi’l-Melâyîn, Beyrut, 2002.