Karbon vergisi karbon emisyonunu azaltabilir mi? Bir panel ARDL analizi bulguları

Year 2025, Issue: 53, 39 - 59, 01.12.2025

Emine Örs , Dilek Sürekçi Yamaçlı

https://doi.org/10.61904/sbe.1731791

Abstract

Amaç – Bu çalışmanın amacı, küresel iklim değişikliğiyle mücadele politikalarından biri olan karbon vergisinin, karbon emisyonları üzerindeki etkisini ampirik olarak incelemektir. Bu bağlamda, 1995-2021 döneminde karbon vergisi uygulayan 21 ülkenin verileri kullanılarak verginin çevresel etkinliği analiz edilmiştir.
Metodoloji – Çalışmada, dinamik panel veri analiz yöntemlerinden Panel ARDL (Otoregresif Dağıtılmış Gecikme) modeli kullanılmıştır. Analiz, kişi başına karbon emisyonunu bağımlı değişken olarak ele alırken, açıklayıcı değişkenler olarak çevresel vergi gelirleri, kişi başına GSYH, yenilenebilir enerji tüketimi, kişi başına enerji kullanımı ve ekolojik ayak izini içermektedir. Bu yöntem, değişkenler arasındaki hem kısa hem de uzun dönemli ilişkileri modellemeye olanak tanımıştır.
Bulgular – Panel ARDL analizine göre, karbon vergisinin uzun dönemde emisyonlar üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Ancak enerji tüketimi, emisyonları artıran en önemli faktör olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan, ekolojik ayak izi, emisyonları anlamlı ve negatif yönde etkileyerek sürdürülebilir kaynak kullanımının önemine işaret etmektedir. Kısa dönem bulguları ise, enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve gecikmeli karbon emisyonlarının emisyonları pozitif ve anlamlı yönde etkilediğini göstermektedir.
Özgünlük – Bu çalışma, karbon vergisi uygulayan geniş bir ülke grubu ve güncel bir veri setini kullanarak literatüre katkı sağlamaktadır. Analiz bulguları, karbon vergisi politikalarının etkinliğinin tek başına yeterli olmadığını, bu politikaların daha iyi tasarlanması ve yenilenebilir enerji yatırımları gibi tamamlayıcı araçlarla desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu yönüyle çalışma, gelecekteki politika yapım süreçlerine yönelik somut öneriler sunmaktadır.

Keywords

karbon vergisi , karbon emisyonu , panel ardl

Ethical Statement

Bu çalışma etik kurul onayı gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir fon sağlayıcı kuruluş tarafından desteklenmemiştir.

Thanks

Teşekkür edilecek herhangi bir kişi veya kurum bulunmamaktadır.

Can carbon tax reduce carbon emission? Findings of a panel ARDL analysis

Abstract

Purpose – The purpose of this study is to empirically analyze the effect of carbon tax, a key policy tool in the fight against global climate change, on carbon emissions. In this context, the environmental effectiveness of the tax was examined using a panel dataset of 21 countries that implemented a carbon tax between 1995 and 2021.
Methodology– The study utilizes the Panel ARDL (Autoregressive Distributed Lag) model, a dynamic panel data analysis method. The analysis treats per capita carbon emissions as the dependent variable, while including environmental tax revenues, per capita GDP, renewable energy consumption, per capita energy use, and ecological footprint as explanatory variables. This methodology allows for the modeling of both short-term and long-term relationships between the variables.
Findings – According to the Panel ARDL analysis, the carbon tax does not have a statistically significant long-term effect on emissions. However, energy consumption emerges as a significant factor that increases emissions. On the other hand, the ecological footprint shows a significant negative effect on emissions, highlighting the importance of sustainable resource use. The short-term findings indicate that energy consumption, economic growth, and the lagged value of carbon emissions also have significant and positive effects on emissions.
Originality/value – This study contributes to the literature by using a broad group of countries and an up-to-date dataset to analyze the relationship between carbon tax and carbon emissions. The analysis findings emphasize that carbon tax policies alone are not sufficient, and that they need to be better designed and supported by complementary tools such as renewable energy investments. This provides a concrete basis for future policymaking processes.

Keywords

carbon tax , carbon emission , panel ardl

Ethical Statement

Ethics committee approval was not required for this research.

Supporting Institution

There was no funding to report for this submission.

Thanks

There are no acknowledgements.

References

• Alton, T., Arndt, C., Davies, R., Hartley, F., Makrelov, K., Thurlow, J., & Ubogu, D. (2014). Introducing carbon taxes in South Africa. Applied Energy, 116, 344–354. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2013.11.034
• Anderson, R., Qian, H., & Rasche, H. R. (2006). Analysis of panel vector error correction models using maximum likelihood, the bootstrap, and canonical-correlation estimators (Research Paper No. 47). Federal Reserve Bank of St. Louis, Research Division.
• Balı, S., & Yaylı, G. (2019). Karbon vergisinin Türkiye’de uygulanabilirliği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 302–319. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal ekonomi.19.03.1104
• Baranzini, A., Goldemberg, J., & Speck, S. (2000). A future for carbon taxes. Ecological Economics, 32(3), 395–412. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(99)00122-6
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239–253. https://doi.org/10.2307/2297111
• Callan, T., Lyons, S., Scott, S., & Tol, R. S. (2009). The distributional implications of a carbon tax in Ireland. Energy Policy, 37(2), 407–412. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.08.034
• Carattini, S., Carvalho, M., & Fankhauser, S. (2018). Overcoming public resistance to carbon taxes. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 9(2), https://doi.org/10.1002/wcc.531
• Çelikkaya, A. (2024). Türkiye’nin karbon fiyatlandırma politikasının yeniden gözden geçirilmesi. Maliye Çalışmaları Dergisi (71), 15-27. https://doi.org/10.26650/mcd2023-1453538
• Ekins, P., & Barker, T. (2001). Carbon taxes and carbon emissions trading. Journal of Economic Surveys, 15(3), 325–376. https://doi.org/10.1111/1467-6419.00142
• Ercoşkun, S., & Kovancılar, B. (2023). Nordik ülkelerinde karbon vergisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30(3), 611–631. https://doi.org/10.18657/yonveek.628802
• Fremstad, A., & Paul, M. (2019). The impact of a carbon tax on inequality. Ecological Economics, 166, 88–97. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2019.04.016
• Gujarati, D. N. (2015). Econometrics by example (2nd ed.). Palgrave Macmillan.
• Hayrullahoğlu, B. (2012). Çevresel sorunlarla mücadelede karbon vergisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 1–11.
• Jia, Z., & Lin, B. (2020). Rethinking the choice of carbon tax and carbon trading in China. Technological Forecasting and Social Change, 159, 120187. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2020.120187
• Meng, S., Siriwardana, M., & McNeill, J. (2012). The environmental and economic impact of the carbon tax in Australia. Environmental and Resource Economics, 54, 313–332. https://doi.org/10.1007/s10640-012-9600-4
• Montgomery, D. C., Peck, E. A., & Vining, G. G. (2012). Introduction to linear regression analysis (5th ed.). Wiley. OECD. (2023). Effective carbon rates 2023: Pricing carbon emissions through taxes and emissions trading. OECD Publishing.
• Orkunoğlu Şahin, I. F., & Çiftçi, T. E. (2021). İklim değişikliği ile mücadelede Türkiye için karbon vergisi önerisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(2), 254–269. https://doi.org/10.48145/gopsbad.100507
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. P. (1999). Pooled mean group estimation of dynamic heterogeneous panels. Journal of the American Statistical Association, 94(446), 621–634. https://doi.org/10.2307/2670182
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross-section dependence in panels (IZA Discussion Paper No. 1240). Institute of Labor Economics (IZA). https://docs.iza.org/dp1240.pdf
• Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265–312. https://doi.org/10.1002/jae.951
• Pretis, F. (2022). Does a carbon tax reduce CO₂ emissions? Evidence from british columbia. Environmental and Resource Economics, 83, 115–144. https://doi.org/10.1007/s10640-022-00679
• Ritchie, H., & Rosado, P. (2022). Which countries have put a price on carbon? OurWorldinData.org. https://ourworldindata.org/carbon-pricing
• Sapmaz, H. (2022). Karbon vergisinin Türkiye'de uygulanabilirliği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(3), 1–10.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel veri ekonometrisi. Beta Yayıncılık.
• Timilsina, G. R. (2022). Carbon taxes. Journal of Economic Literature, 60(4), 1456–1502.
• Yerlikaya, G. K. (2003). Karbon vergisi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(2), 685–700.
• Yusuf, A. A., & Resosudarmo, B. P. (2014). On the distributional impact of a carbon tax in developing countries: The case of Indonesia. Environmental Economics and Policy Studies, 17, 131–156. https://doi.org/10.1007/s10018-014-0093
• Wald, A. (1943). Tests of statistical hypotheses concerning several parameters when the number of observations is large. Transactions of the American Mathematical Society, 54(3), 426–482. https://doi.org/10.2307/1990256
• World Bank. (2023). State and trends of carbon pricing dashboard. https://carbonpricingdashboard.worldbank.org/about.