FRANSA MİLLİ KÜTÜPHANESİ TURC 288 NO.LU MECMUADA YER ALAN GAZELLER ÜZERİNE

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 24, 337 - 349, 29.12.2022

Oğuzhan Gündüz

Öz

sayılmaktadır. XV. yüzyılda, çağdaşlarının pek çoğunun aksine Türkçe kafiye ve rediflere, mahalli unsurlara, halk arasındaki konuşma kalıplarına ve deyimlere şiirinde geniş ölçüde yer vermiştir. Lâtîfî (ö.990/1588) ve Âşık Çelebi’nin (ö.979/1572) “melikü’ş-şu‘ara” diye nitelendirdiği Necâti Beg’in şiirlerinde şüphesiz Türkçenin inceliklerini ve zenginliklerini görmek mümkündür. Necâtî Beg, aynı zamanda kendisinden sonraki Fuzûlî (ö.963/1556), Zâtî (ö. 954/1547) ve Bâkî (ö. 1008/1600) gibi büyük şairlerin üzerinde oldukça etkili olmuştur.

Bu çalışmada, Fransız Millet Kütüphanesi’nde bulunan Turc 288 no’lu mecmuanın tavsifi yapıldıktan sonra bulunan Necâtî Beg’in neşredilmiş dîvânında bulunmayan bir gazeli tarafımızca yapılan diliçi çevirisi ve açıklamasıyla beraber yayımlanacaktır. Ayrıca mecmuada yayımlanmış Bâkî dîvânına girmeyen Bâkî mahlaslı verilen gazelin Meşâirü’ş-şuarâ, Künhü’l-Ahbâr ve Tezkiretü’ş-şu’arâ’dan hareketle Bâkî’ye aidiyetliği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, XV. yüzyıl, Necâtî, Bâkî, Dîvân, mecmua, şiir, gazel.

Teşekkür

Makalemde desteklerini gördüğüm Arş. Gör. Dr. Ömer Arslan'a, Dr. Öğr. Üyesi Bilal Alpaydın'a ve Prof. Dr. Mücahit Kaçar'a teşekkür ederim.

ON THE GHAZALS IN THE POEM COLLECTION TURC NO. 288 OF THE NATIONAL LIBRARY OF FRANCE

Öz

Necâtî Beg (d. 914/1509), one of the poets of classical Turkish literature, is considered one of the founders of our classical poetry. XV. In the 19th century, unlike many of his contemporaries, Turkish rhymes and redifs, local elements, public speaking patterns and idioms were widely included in his poetry. Undoubtedly, it is possible to see the subtleties and richness of Turkish in the poems of Necâti Beg, whom Lâtîfî (d.990/1588) and Âşık Çelebi (d.979/1572) describe as "melikü'ş-şu'ara". Necâtî Beg also had a great influence on the great poets who followed him, such as Fuzûlî (d. 963/1556), Zâtî (d. 954/1547) and Bâkî (d. 1008/1600).

In this study, a ghazal that is not found in the published divan of Necâtî Beg, which was found after the description of the magazine numbered Turc 288 in the French National Library, will be published with its intralingual translation and explanation. In addition, the belonging of the ghazal, which was published in the journal and given the pseudonym Bâkî (d. 1008/1600), which was not included in Bâkî's divan, to Bâkî will be discussed based on Meşâirü'ş-şuarâ, Künhü'l-Ahbâr and Tezkiretü'ş-şu'arâ.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish language, XV. 19th century, XVI. century, Necâtî, Bâkî, Dîvân, journal, poetry, ghazal.

Kaynakça

• ARSLAN, M. (2018). Mihrî Hâtun Dîvânı, Ankara: TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi.
• BAHADIR, S. C. (2013). “Bâkî’nin Pervane Bey Mecmuası’nda Yer Alan Yayımlanmamış Gazelleri”, Turkish Studies, (S. 8/1), 187-213.
• CANIM, R. (2018). Tezkiretü’ş-şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, Ankara: .C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi.
• DEVELLİOĞLU, F. (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitapevi.
• ERGİN, M. (1989). Dede Korkut Kitabı I, Ankara: TDK Yayınları.
• İSEN, M. (2017). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi.
• KAPLAN, H. (2018). “Bâkî’nin Basılı Divanlarında Yer Almayan Şiirleri ve Divanının Bir Nüshası Üzerine Bazı Notlar”, İnternational Journal of Language Academy, (S. 6/2), 223-253.
• KARAVELİOĞLU, M. A. (2009). “Necâtî Beğ’in Yayımlanmamış Bir Kasidesi”, I. Uluslar arası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 281-309.
• KESİK, B. (2016). “Bâkî’nin Yayımlanmamış Bazı Şiirleri (Üç Gazel Bir Matla’)”, Aydın Türklük Bilgisi Dergisi, (S.2), 79-85.
• KILIÇ, F. (2018). Meşâ’irü’ş-şu ‘arâ, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi.
• KÖKSAL, F. (2013). “Bâkî’nin Bilinmeyen Veda Gazeli ve Dîvânında Bulunmayan Bazı Şiirleri”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (S. 10), 319-330.
• KÖKSAL, M. F. (2012). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Küçük, S. (2019). Bâkî Dîvânı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• MERMER, A. & KOÇ KESKİN, N. (2005). Eski Türk Edebiyatı Terimler Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÖZTÜRK-FİDAN, G. G. (2010). “Konya Mevlana Müzesi 2095 Numarada Kayıtlı Mevlevilikle İlgili Bir Mecmuadan Hareketle Bâkî’nin Yayımlanmamış Bir Şiiri”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (S.2), 95-108.
• SUNGURHAN, A. (2017). Tezkiretü’ş-şu’arâ, Ankara: TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Eserleri Dizisi.
• ŞANLI, İ. (2017). “Necâtî Bey’in Yayımlanmamış Gazelleri”, Journal of Turkish Language and Literature, (S. 3), 267-281.
• TARLAN, A. N. (1992). Hayâlî Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TARLAN, A. N. (1963). Necâtî Bey Dîvânı, İstanbul: MEB Yayınları.
• YILMAZ, O. (2015). Necâtî Bey Dîvânı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayını.