Hemşirelerin Ameliyat Sonrası Ağrı Yönetiminde Nonfarmakolojik Yöntemleri Kullanma Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 76 - 83, 20.08.2019

Sema Mert , Sonay Göktaş

Öz

Giriş: Ameliyat sonrası ağrı, cerrahi travma sonucu nosiseptörlerin
uyarılmasıyla ortaya çıkan ve doku iyileşmesi ile sona eren akut bir durumdur. Ağrının kontrol altına alınması
bireyin rahatlaması, yaşam kalitesinin yükselmesi ve komplikasyonların azalması
açısından oldukça önemlidir.

Amaç: Araştırmanın amacı hemşirelerin ameliyat sonrası ağrı yönetiminde
nonfarmakolojik yöntemleri kullanma durumlarını belirlemektir.

Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırma,
Haziran- Eylül 2017 tarihleri arasında Kocaeli ilindeki üç kamu ve üç özel
hastanenin cerrahi kliniklerinde çalışan toplam 538 hemşire ile
gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından literatür
bilgisi doğrultusunda oluşturulan “Ağrıya Yönelik Nonfarmakolojik Hemşirelik
Girişimlerini Belirleme Formu” kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS
21.0 paket programı kullanıldı.

Bulgular: Hemşirelerin sık sık uyguladıkları nonfarmakolojik yöntemlerin pozisyon
verme (%51,3), düşleme (%46,8), rahatlatma (%45,7) ve sıcak-soğuk uygulama
(%43,5) olduğu saptandı. Ameliyat
sonrası nonfarmakolojik yöntemleri uygulamama nedenleri arasında ise en sık
hemşire sayısının yetersiz olması (%68,0) ve ağır iş yükü (%64,7) olduğu belirlendi.
Hemşirelerin eğitim durumu ve çalışma süresi ile kullanılan tüm nonfarmakolojik
yöntemler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu görüldü (p<0,05).

Sonuç: Hemşirelerin yarısına yakının bazen masaj,
yarısının sık sık pozison verme ve sıcak-soğuk uygulama, yarısından azının
bazen terapötik dokunma yöntemini kullandığı, büyük çoğunluğunun ise transkütan
elektriksel sinir uyarımı yöntemini hiçbir zaman kullanmadığı sonucu elde
edildi.  

Anahtar Kelimeler

ağrı yönetimi, cerrahi, hemşire, hemşirelik bakımı

Determination of the Use of Nonpharmacologic Methods by Nurses for Postoperative Pain Management

Öz

Introduction: Postoperative pain is an acute condition that arises from the stimulation of nociceptors as a result of surgical trauma and ends with tissue healing. Pain relief is very important for the relief of the individual, the increase in the quality of life and the reduction of complications.

Aim: The aim of the study was
to determine the use of nonpharmacological methods of the nurses in the
management of postoperative pain.

Method: This descriptive study
was conducted with 538 nurses working in surgical clinics of three public and
three private hospitals in Kocaeli between June and September 2017. The data
were collected by using “The Non-Pharmacological Nursing Interventions Form
for Pain” prepared by the
researchers in accordance with the literature. SPSS 21.0 package program was
used for data analysis.

Results: The nonpharmacological
methods frequently used by nurses were found to be positioning (51.3%),
imagination (46.8%), relief (45.7%) and hot-cold application (43.5%).
Insufficient number of nurses (68.0%) and heavy workload (64.7%) were found to
be the most common reasons for not applying non-pharmacological methods. There
was a statistically significant difference between all nonpharmacological
methods used according to education level and working time of nurses (p
<0,05).

Conclusion: It was found that
approximately half of the nurses sometimes used massage method, half of them
frequently used positioning and hot-cold application methods, less than half of
the nurses sometimes used the therapeutic touch method, the majority of nurses
never used transcutaneous electrical nerve stimulation management.

Anahtar Kelimeler

nurse, nursing care, pain management, surgery

Kaynakça

• Akbaş, M. (2003). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin ağrısı olan hastaların bakımına ilişkin bilgileri ve hemşirelik girişimlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek lisans Tezi, Adana.
• Akdemir, N., Akyar, İ., ve Görgülü, Ü. (2008). Hemşirelerin fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde yatan ya da polikliniğe başvuran hastaların ağrı sorununa yönelik yaklaşımları. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 54, 157-163. Ay, F., ve Alpar, Ş.E. (2010). Postoperatif ağrı ve hemşirelik uygulamaları. Ağrı, 22, 21-29.
• Aygin, D., ve Var, G. (2012). Travmalı hastanın ağrı yönetimi ve hemşirelik yaklaşımları. Sakarya Medical Journal, 2, 61-70.
• Ayhan, F. (2015). Abdominal cerrahi girişim geçiren hastaların ağrı deneyimleri ve ağrı kontrolüne yönelik hemşirelik girişimleri. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Beytut, D., Muslu, G.K., Başbakkal, Z., ve Yılmaz, H.B. (2009). Pediatri hemşirelerinin ağrıya ilişkin geleneksel inanç ve uygulamaları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, 17.
• Çetinkaya, F., ve Karabulut, N. (2010). Batın ameliyatı olacak yetişkin hastalara ameliyat öncesi verilen eğitimin kaygı ve ağrı düzeyine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13,2.
• Çöçekli, L.P., Bacaksız, B.R., ve Ovayolu, N. (2008). Ağrı tedavisinde hemşirenin rolü. Gaziantep Tıp Dergisi, 14, 53-58.
• Dolgun, E., ve Dönmez, Y.C. (2010). Hastaların ameliyat öncesi döneme ait bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi, 3, 10-15.
• Erden, S., ve Çelik, S.Ş. (2013). Torakotomi sonrası ağrı ve analjezi yöntemlerinin kullanılmasında hemşirenin rolü. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 11-24.
• Erden, S., ve Çelik, S.Ş. (2015). Bir elektro analjezi yöntemi: transkütan elektriksel sınır stimülasyonu ve hemşirenin rolleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 50-60.
• Erdine, S. (2007). Ağrı Mekanizmaları ve Ağrıya Genel Yaklaşım. Ağrı. İstanbul: Nobel Kitapevi.
• Eti Aslan, F. (2006). (Ed). Ağrıda Kullanılan Nonfarmakolojik Yöntemler. Ağrı: Doğası ve Kontrolü. İstanbul: Avrupa Tıp Kitapçılık Mart Matbaacılık Sanatları; 135-147.
• Green, C.A. (1998). Reflection of a therapeutic touch experience: case study 2. Complementary Therapies in Nursing and Midwifery, 4, 17-21.
• Güldoğuş, F. (2005). Ağrı algılama ve iletimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi, 22, 15-18.
• İzveren, A.Ö., ve Dal, Ü. (2001). Abdominal cerrahi girişim uygulanan hastalarda görülen erken dönem sorunları ve bu sorunlara yönelik hemşirelik uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi,18, 36-46.
• Karadağ Arlı, Ş. (2017). Cerrahi bakımda ağrı yönetimine ilişkin hemşirelik girişimleri. Manisa CBU Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4, 1013-1020.
• Karakoç, S. (2009). Açık kalp cerrahisi sonrası klasik metodlarla ağrı kontrolünün, alternatif (tens) yöntemle karşılaştırılarak, hemşire takip ve kontrolüne katkısının araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• Kwekkeboom, K.L. & Gretarsdottir, E. (2006). Systematic review of relaxation ınterventions for pain. Journal Of Nursing Scholarship, 38, 69-277.
• Midilli, T.S., Eşer, İ., ve Yücel, Ş. (2019). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin ağrı yönetiminde nonfarmakolojik yöntemleri kullanma durumları ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10, 60-66.
• Mollaoğlu, M. (2001). Yoğun bakım ünitelerinde dokunmanın önemi. Yoğun Bakım Hemşireleri Dergisi, 5, 34-40.
• Owens, M.K., Ehrenreich, D. (1991). Literature review of nonpharmacologic methods for the treatment of chronic pain. Holistic Nurse Practice, 4, 24-31.
• Özbayır, T. (2003). Ağrı Yönetimi ve Hemşirelik Bakımı. Ulusal Cerrahi Kongresi Cerrahi Hemşireliği Seksiyonu Panel ve Bildirileri Kongre Kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Özer, N., ve Bölükbaş, N. (2001). Postoperatif dönemdeki hastaların ağrıyı tanımlamaları ve hemşirelerin ağrılı hastalara yönelik girişimlerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4, 7-17.
• Özveren, H., ve Uçar, H. (2009). Öğrenci hemşirelerin ağrı kontrolünde kullanılan farmakolojik olmayan bazı yöntemlere ilişkin bilgileri. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 59-72.
• Özveren, H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Derleme. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 83-92.
• Sjöling, M., Nordahl, G., Olofsson, N., & Asplund, K. (2003). The impact of preoperative information on state anxiety, postoperative pain and satisfaction with pain management. Patient Education and Counseling, 51, 169-76.
• Tercan, B. (2015). Hemşirelerin ağrı yönetiminde ilaç dışı yöntemleri bilme ve uygulama durumları. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Yılmazer, T. (2011). Ameliyat sonrası hastaların ağrı kontrolüne yönelik hemşirelerden beklentileri ve hemşirelerin ağrılı hastaya yönelik girişimleri. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.