Hemşirelerin Palyatif Bakım ve Ölüme İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 69 - 76, 12.08.2022

Gamze Alıncak , Gamze Acavut , Bilge Dilek Soyaslan , Hilal Zengin

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.1125775

Cited By: 1

Öz

Giriş: Palyatif bakım yaşam kalitesini yükseltmeyi hedefleyen, çok boyutlu bir bakım yaklaşımıdır. Palyatif bakım sürecinde aktif rol alan hemşireler, bakım sürecinde pek çok güçlükle karşılaşmaktadır.

Amaç: Bu araştırma ile, palyatif bakım kliniğinde çalışmakta olan hemşirelerin mesleki yaşam deneyimlerinin, palyatif bakım hemşirelik uygulamalarının ve ölüme bakış açılarının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Nitel çalışma deseninde yürütülen çalışmanın evrenini, bir eğitim araştırma hastanesinin palyatif bakım kliniğinde çalışmakta olan 13 hemşire oluşturmaktadır. Çalışma grubu seçilmemiş olup evrenin tamamına ulaşılmıştır. Çalışmanın verileri 15.01.2022- 15.02.2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilip tematik kodlama yapılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların hepsinin kadın olduğu, yaş ortalamalarının 33,30±7,45 (min:23, max:47) olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin, meslekte çalışma yılı ortalamaları 10,92±7,80 (min:2, max:25), palyatif bakım kliniğinde çalışma süreleri 2,15±1,21 (min:1, max:5) yıl olarak belirlenmiştir. Verilerin betimleyici ve yorumlayıcı analizleri sonucunda 5 ana tema, 19 alt tema oluşturulmuştur. Belirlenen 5 ana tema başlıkları şu şekildedir: Palyatif bakım hemşirelik yaklaşımları, palyatif bakım veren hemşirelerin duygu ve düşünceleri, hemşirelerin ölüm algısı, ölmek üzere olan hastaya bakım veren hemşirelerin duygu ve düşünceleri ve hemşirelerin kişisel motivasyon kaynaklarıdır.

Sonuç: Çalışmamızda hemşirelerin palyatif bakımda en çok hastaların yaşam kalitesini arttırmaya, öz bakım uygulamalarına ve semptom yönetimine odaklandıkları belirlenmiştir. Ayrıca hemşirelerin terminal dönemdeki hastaya bakım verme konusunda zorluk yaşadıkları belirlenmiştir. Bu kapsamda yaşamın son döneminde olan hastaya bakım verme ve sonrasında yas sürecinde aileye destek olma gibi konularda hemşirelere hizmet içi eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire deneyimleri, ölüm algısı, palyatif bakım

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Nurses' Views on Palliative Care and Death: A Qualitative Study

Öz

Introduction: Palliative care is a multidimensional care approach that aims to improve the quality of life. Nurses who take an active role in the palliative care process face many difficulties in the care process.

Objective: The aim of this study is to determine the professional life experiences, palliative care nursing practices and perspectives on death of nurses working in the palliative care clinic.

Method: The universe of the study, which was conducted in a qualitative study design, consists of 13 nurses working in the palliative care clinic of a training and research hospital. The study group was not selected and the entire universe was reached. The data of the study were collected between 15.01.2022 and 15.02.2022. The collected data were evaluated by content analysis method and thematic coding was done.

Results: It was determined that all of the participants were women and their mean age was 33.30±7.45 (min:23, max:47). The mean working years of the nurses were determined as 10.92±7.80 (min:2, max:25) and 2.15±1.21 (min:1, max:5) years in the palliative care clinic. As a result of the descriptive and interpretive analyzes of the data, 5 main themes and 19 sub-themes were formed. The 5 main themes identified are as follows: Palliative care nursing approaches, feelings and thoughts of nurses giving palliative care, nurses' perception of death, feelings and thoughts of nurses caring for dying patients, and personal motivation sources of nurses.

Conclusion: In our study, it was determined that nurses mostly focused on improving the quality of life of patients, self-care practices and symptom management in palliative care. In addition, it was determined that nurses had difficulties in providing care to terminal patients. In this context, it is recommended to provide in-service training to nurses on issues such as caring for the patient in the last period of life and supporting the family during the grieving process.

Anahtar Kelimeler

Nurse experiences, palliative care, perception of death

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Andersson, E., Salickiene, Z., & Rosengren, K. (2016). To be involved, A qualitative study of nurses’experiences of caring for dying patients. Nurse Education Today, (38), 144-149. doi: 10.1016/j.nedt.2015.11.026
• Asthana, S., Bhatia, S., Dhoundiyal, R., Labani, SP., Garg, R., & Bhatnagar, S. (2019). Quality of life and needs of the Indian advanced cancer patients receiving palliative care assessment of the quality of life, problems, and needs of the advanced cancer patient receiving palliative care. Cancer Research, Statistics and Treatment, 2(2), 138. doi: 10.4103/CRST.CRST_61_19
• Avcı, K.K. (2012). Yoğun bakım ve palyatif bakım hemşirelerinin hemşirelik hizmetlerinin iyileştirilmesi ve çalışan motivasyonunun artırılmasına yönelik önerileri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 16(2), 49-56.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. doi: 10.31592/aeusbed.598299
• Benli, A.R., & Sunay, D. (2017). A model of collaboration between palliative care unit and home health care services: Karabük. Ankara Medical Journal, 17(3), 147-150. doi: 10.17098/amj.339333
• Öztürk Çopur, E., Can, Z., Çam, H., ve Karasu, F. (2020). Hemşirelik araştırmalarında nitel çalışmaların önemi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4),396-401. doi: 10.37989/ gumussagbil.753700
• Karakaya, C., ve Işıkhan, V. (2020). Palyatif bakım hastalarına bakım veren aile üyelerinde yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1437-1458. doi: 10.33417/tsh.737324
• Kızıltepe, S. K., ve Kurtgöz, A. (2022). Hemşirelerin ölüme ilişkin algı, tutum ve kaygılarına yönelik Türkiye’de yapılmış çalışmaların incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 12(1), 244-253.
• Koku, F., ve Ateş, M. (2016). Terminal dönem hasta bakımının niteliğini geliştirmede hemşirelerin ölüme ilişkin deneyim ve tutumları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 99-104. doi: 10.5222/SHYD.2016.099
• Maciver, J., & Ross, H. J. (2018). A palliative approach for heart failure end-of-life care. Current Opinion in Cardiology, 33(2), 202. doi:10.1097/HCO.0000000000000484
• Menekli, T. (2014). Hemşirelerin ölüm algısının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(4), 222-229.
• Mercadante, S., Gregoretti, C., & Cortegiani, A. (2018). Palliative care in intensive care units: Why, where, what, who, when, how. BMC Anesthesiology, 18(1), 1-6. doi:10.1186/s12871-018-0574-9
• Okan, İ., Suren, M., Onder, Y., Citil, R., Akay, S., ve Demir, T. (2019). An evaluation of the mourning tradition, the “First Feast,” in the context of palliative care: The possibility of incorporating cultural rituals into palliative care, Palliative Support Care, 17(4):453-8. doi: 10.1017/S1478951518000767
• Okçin, F. (2019). Onkoloji palyatif bakım hemşirelerinin mesleki yaşam deneyimlerinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(4), 234-246. doi:10.34087/cbusbed.578767
• Özçelik, H., Fadıloğlu, Ç., Karabulut, B., Uyar, M., Elbi, H., Eyigör, S. …Kuzeyli Yıldırım,Y. (2014). Kanser hastasının palyatif bakımında vaka yönetimine dayalı multidispliner bakım protokolü. Ağrı Dergisi, 26(2),47-56. doi:10.5505/agri.2014.93585
• Saygılı, M., ve Çelik, Y. (2020). Kanser tanılı hastalarda palyatif bakım hizmetlerinin etkisinin değerlendirilmesi: Semptom düzeyi ve bakım memnuniyeti açısından bir karşılaştırma. Ağrı Dergisi, 32(2), 61-71.doi: 10.14744/agri.2019.95770
• Sucakli, M.H., ve Koşar, Y. (2016). Palyatif bakım ve yaşam kalitesi. Klinik Tıp Aile Hekimliği, 8(3), 34-39.
• Şen, S., Aygin, D., ve Sert, H. (2016). Palyatif onkolojik tedaviler ve bakım. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 21-35.
• Şimşek, H., ve Yıldırım, A. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tan, S. B., Lee, Y. L., Tan, S. N., Ng, T. Y., Teo, Y. T., Lim, P. K., ... Lam, C. L. (2020). The experiences of well-being of palliative care providers in Malaysia: a thematic analysis. Journal of Hospice & Palliative Nursing, 22(5), 407-414. doi: 10.1097/NJH.0000000000000678
• Temelli, G. (2018). Palyatif bakım veren hemşirelerin ölüme ilişkin algısı ve palyatif bakım uygulamaları. (Yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Tertemiz, O.F., & Tüylüoğlu, E. (2020). Are signs of burnout and stress in palliative care workers different from other clinic workers? Ağrı Dergisi, 32(2), 79-84. doi: 10.14744/agri.2019.14880
• Teskereci, G., Sümen, A., Esirgenler, A., ve Abdullah, Ş. (2015). Son ile başlangıç arasında kalmış bir durum: Ölüm algısı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 1-10. doi: 10.24289/ijsser.664596
• Turgut, A.Ş., ve Soylu, G. (2020). Palyatif bakım hasta yakınları ile nitel bir çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 460-476. doi: 10.33417/tsh.662982
• Uysal, N., Şenel, G., Karaca, Ş., Kadıoğulları, N., Koçak, N., ve Oğuz, G. (2015). Palyatif bakım kliniğinde yatan hastalarda görülen semptomlar ve palyatif bakımın semptom kontrolüne etkisi. Ağrı Dergisi, 27(2), 104-110. doi: 10.5505/agri.2015.26214
• Uzuner, Y. (2015). A critical examination of my qualitative research efforts in Turkey. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 44-54. doi:10.14689/issn.21482624.1.3c3s2m
• Üzen Cura, Ş., ve Ateş, E. (2020). Palyatif bakım kliniğinde çalışan hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermede yaşadıkları zorluklar. Journal of Academic Research in Nursing, 6(3), 483-490. doi: 10.5222/jaren.2020.43760
• Yılmaz, E., ve Vermişli, S. (2015). Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 41-46.