Yoğun Bakım Hemşirelerinin Tıbbi Hataya Eğilimlerinin Kendini Sabotaj ile İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 123 - 128, 16.08.2023

Gülçin Bozkurt , Selma Tepehan Eraslan

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.1219198

Cited By: 1

Öz

Giriş: Hemşirelerin zor koşullarda çalışması, uygulamaları sırasında hata yapma olasılığını artırmaktadır.
Amaç: Çalışmanın amacı yoğun bakım hemşirelerinin tıbbi hataya eğilimlerinin kendini sabotaj ile ilişkisini incelemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmanın örneklemini, Türkiye’nin iki ilinde bulunan beş kamu hastanesinde görev yapan 289 hemşire oluşturdu. Çalışma Nisan-Temmuz 2018 tarihleri arasında yürütüldü. Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği” ve “Kendini Sabotaj Ölçeği” ile toplandı.
Bulgular: Cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve haftalık çalışma saati açısından hemşirelerin tıbbi hataya eğilim puanları arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu saptandı (p < 0,05). Hemşirelerin tıbbi hataya eğilim ölçeği ile kendini sabotaj ölçeği toplam puanları arasında negatif yönde çok zayıf bir ilişki olduğu bulundu (r = -0,22; p < 0,05). Hemşirelerin yaş (r = 0,15; p < 0,05), meslekte (r = 0,19; p < 0,05) ve yoğun bakımda çalışma süresi (r = 0,19; p < 0,05) ile tıbbi hataya eğilim puanları arasında pozitif yönde, meslekte çalışma süresi ile kendini sabotaj puanı arasında ise negatif yönde çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (r = -0,12; p < 0,05).
Sonuç: Erkek ve bekar hemşirelerin tıbbi hataya eğilimleri daha azdır. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimi arttıkça, kendini sabotaj eğilimi artmaktadır. Yaş, meslekte ve yoğun bakımda çalışma süresi arttıkça tıbbi hata yapma eğilimi düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, tıbbi hata, yoğun bakım

Investigation of the Relationship between Intensive Care Nurses’ Tendency to Malpractice and Self-Handicapping

Öz

Introduction: Nurses’ working in difficult conditions increases the possibility of making mistakes during their practices.
Aim: To examine the relationship between intensive care nurses’ tendency to malpractice and self-handicapping.
Method: The sample of the descriptive and cross-sectional study consisted of 289 nurses working in five public hospitals in two provinces of Turkey. The study was carried out between April and July 2018. Data were collected by the Personal Information Form, the Malpractice Trend Scale in Nursing, and the Self-Handicapping Scale.
Results: A statistically significant difference was found between the nurses’ Malpractice Trend Scale scores in terms of gender, marital status, education status, and weekly working hours (p < 0.05). There was a very weak negative correlation between the total scores of the Malpractice Trend Scale in Nursing Scale and the Self-Handicapping Scale (r = -0.22; p < 0.05). There was a positive correlation between age (r = 0.15; p < 0.05), working time in the profession (r = 0,19; p < 0.05) and intensive care unit (r = 0.19; p < 0.05) with Malpractice Trend Scale in Nursing scores, and a very weak significant negative correlation between the duration of working in the profession, and Self-Handicapping Scale scores (r = -0.12; p < 0.05).
Conclusion: Nurses who are male and single are less tendency to malpractice. As the nurses’ tendency to malpractice increases, their tendency to self-handicapping increases. Their tendency to malpractice decreases as nurses’ age, working time in the profession and intensive care units increase.

Anahtar Kelimeler

Intensive care, malpractice, nurse

Kaynakça

• Abacı, R., ve Akın, A. (2011). Kendini sabotaj. Ankara: Pegem Yayıncılık. Akin Korhan, E., Dilemek, H., Mercan, S., & Uzelli Yilmaz, D. (2017). Determination of attitudes of nurses in medical errors and related factors. International Journal of Caring Sciences, 10(2), 794-801.
• Akın, A. (2012). Self-handicapping Scale: A study of validity and reliability. Education and Science, 37(164), 176-187.
• Akın, A., Abacı, R., ve Akın, Ü. (2011). Self-handicapping: A conceptual analysis. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1155-1168.
• Anlı, G., Akın, A., Şar, A., ve Eker, H. (2015). Kendini sabotaj ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 14(54), 160-172. doi: 10.17755/ esosder.84791
• Aştı, T., ve Acaroğlu, R. (2000). Hemşirelikte sık karşılaşılan hatalı uygulamalar. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 22-27.
• Bae, S.H., & Fabry, D. (2014). Assessing the relationships between nurse work hours/overtime and nurse and patient outcomes: Systematic literature review. Nursing Outlook, 62(2), 138-156. doi: 10.1016/j.outlook.2013.10.009
• Balas, M.C., Scott, L.D., & Rogers, A.E. (2004). The prevalence and nature of errors and near errors reported by hospital staff nurses. Applied Nursing Research, 17(4), 224-230. doi: 10.1016/j.apnr.2004.09.002
• Björkstén, K.S., Bergqvist, M., Andersén-Karlsson, E., Benson, L., & Ulfvarson, J. (2016). Medication errors as malpractice-a qualitative content analysis of 585 medication errors by nurses in Sweden. BMC Health Services Research, 16(1), 431. doi: 10.1186/s12913-016-1695-9
• Bolandianbafghi, S., Salimi, T., Rassouli, M., Faraji, R., & Sarebanhassanabadi, M. (2017). Correlation between medication errors with job satisfaction and fatigue of nurses. Electronic Physician, 9(8), 5142-5148. doi:10.19082/5142
• Büyükgöze, H., ve Gün, F. (2015). Araştırma görevlilerinin kendini sabotaj eğilimlerinin incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 689-704. doi: 10.17218/husbed.11352
• Cheragi, M.A., Manoocheri, H., Mohammadnejad, E., & Ehsani, S.R. (2013). Types and causes of medication errors from nurse’s viewpoint. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 18(3), 228–231.
• Er, F., ve Altuntaş, S. (2016). Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(3), 132-139. doi: 10.5222/SHYD.2016.132
• Ertem, G., Oksel, E., ve Akbıyık, A. (2009). Hatalı tıbbi uygulamalar (Malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84(1), 1-10.
• Geiger-Brown, J., Trinkoff, A., & Rogers, V.E. (2011). The impact of work schedules, home, and work demands on self-reported sleep in registered nurses. Journal of Occupational & Environmental Medicine, 53(3), 303-307. doi: 10.1097/JOM.0b013e31820c3f87
• Gümüştekin, G.E., ve Öztemiz, A.B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,14(1), 271-288.
• Hajibabaee, F., Salehi Kamboo, M., Faghanipour, S., Ashrafizadeh, H., & Haghighi Zadeh, M.H. (2019). The relationship between medication errors with job satisfaction of nurses in pediatric ward. International Journal of Pediatrics, 7(9), 10141-10153. doi: 10.22038/ijp.2019.40926.3450
• Holdsworth, M.T., Fichtl, R.E., Behta, M., Raisch, D.W., Mendez-Rico, E., Adams, A., … Greenwald, B.M. (2003). Incidence and impact of adverse drug events in pediatric inpatients. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 157(1), 60-65. doi: 10.1001/archpedi.157.1.60
• Işık Andsoy, I., Kar, G., ve Öztürk, Ö. (2014). Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerine yönelik bir çalışma. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi,1(1), 17-27. doi: 10.17681/hsp.06267
• Jones, E.E., & Rhodewalt, F. (1982). The Self-Handicapping Scale. New Jersey: Princeton University Press.
• Karabıyık, L. (2012). Yoğun bakımda sık yapılan tıbbi hatalar. Yoğun Bakım Dergisi, 10(1), 40-49.
• Kunaviktikul, W., Wichaikhum, O., Nantsupawat, A., Nantsupawat, R., Chontawan, R., Klunklin, A., … Sirakamon, S. (2015). Nurses’ extended work hours: Patient, nurse, and organizational outcomes. International Nursing Review, 62, 386–393. doi: 10.1111/inr.12195
• McCrea, S.M., Hirt, E.R., Hendrix, K.L., Milner, B.J., & Steele, N.L. (2008). The Worker Scale: Developing a measure to explain gender differences in behavioral self-handicapping. Journal of Research in Personality, 42(4), 949-970. doi: 10.1016/j.jrp.2007.12.005
• Moore, P.J., Adler, N.E., & Robertson, P.A. (2000). Medical malpractice: The effect of doctor-patient relations on medical patient perceptions and malpractice intentions. Western Journal of Medicine, 173(4), 244- 250. doi: 10.1136/ewjm.173.4.244
• Özaltın, G., ve Nehir, S. (2007). Ankara ilindeki hastanelerin yoğun bakim ünitelerinde çalışan hemşirelerin iş ortamındaki stres etkenleri ve kullandıkları bahşetme yöntemlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,10(3), 60-68.
• Özata, M., ve Altunkan, H. (2010) Hemşirelerin tıbbi hataya eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve geçerlilik güvenirlilik analizinin yapılması. II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi. 28 Nisan-1 Mayıs 2010. Ankara.
• Özcanarslan, N. (2009). Hemşirelerin iş ortamındaki stresörlerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: http://libratez.cu.edu.tr/ tezler/8087.pdf
• Özel, F., Durmaz Akyol, A., ve Sağıt, B. (2011). Yoğun bakım hemşirelerinin rol ve sorumlulukları ile ilgili görüş ve düşüncelerinin incelenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 15(2), 51-60.
• Rothschild, J.M., Landrigan, C.P., Cronin, J.W., Kaushal, R., Lockley, S.W., Burdick, E., ... Bates, D.W. (2005). The critical care safety study: The incidence and nature of adverse events and serious medical errors in intensive care. Critical Care Medicine, 33(8), 1694-1700. doi: 10.1097/01. ccm.0000171609.91035.bd
• Safran, N. (2004). Hemşirelik ve ebelikte malpraktis. (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Sahranç, Ü. (2011). An investigation of the relationships between self-handicapping and depression, anxiety, and stress. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 526-540.
• Shahrokhi, A., Ebrahimpour, F., & Ghodousi, A. (2013). Factors effective on medication errors: A nursing view. Journal of Research in Pharmacy Practice, 2(1), 18–23. doi: 10.4103/2279-042X.114084
• Sheu, S.J., Wei, I.L., Chen, C.H., Yu, S., & Tang, F.I. (2009). Using snowball sampling method with nurses to understand medication administration errors. Journal of Clinical Nursing, 18(4), 559–69. doi:10.1111/j.1365- 2702.2007.02048.x
• Thompson, T. (2004). Re-examining the effects of noncontingent success on self-handicapping behaviour. British Journal of Educational Psychology,74(2), 239-260. doi: 10.1348/000709904773839860
• Trinkoff, A.M., Johantgen, M., Storr, C.L., Gurses, A.P., Liang, Y., & Han, K. (2011). Nurses’ work schedule characteristics, nurse staffing, and patient mortality. Nursing Research, 60(1), 1-8. doi: 10.1097/NNR. 0b013e3181fff15d
• Uğurlu, M., & Vural, G. (2020). Medical error status of nurses and midwives work in gynecology and obstetrics clinics and their opinions about the reasons. Bezmialem Science, 8(4), 403-410. doi: 10.14235/bas.galenos.2019.3411
• Wezyk, A. (2011). Relationships between competitive anxiety, social support and self-handicapping in youth sport. Biomedical Human Kinetics, 3, 72-77. doi: 10.2478/v10101-011-0016-3
• Yılmaz, A., ve Ekici, S. (2003). Örgütsel yaşamda stresin kamu çalışanlarının performansına etkileri üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 1-19.
• Yiğitbaş, Ç., Oğuzhan, H., Tercan, B., Bulut, A., ve Bulut, A. (2016). Hemşirelerin malpraktis ile ilgili algı, tutum ve davranışları. Anadolu Kliniği, 21(3), 207-214.
• Yüksel Koçak, D., ve Yaman, Ş. (2015). Kadın doğum kliniklerinde çalışan hemşirelerin yaptıkları ilaç hataları ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), 99-104. doi:10.5222/HEAD.2015.099
• Zarea, K., Mohammadi, A., Beiranvand, S., Hassani, F., & Baraz, S. (2018). Iranian nurses’ medication errors: A survey of the types, the causes, and the related factors. International Journal of Africa Nursing Sciences, 8, 112–116. doi: 10.1016/j.ijans.2018