BLOKZİNCİR VE KRİPTO SANATIN (NFT) İÇMİMARİ TASARIMA ETKİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, , 108 - 127, 30.06.2022

Özlem Kurt Çavuş

https://doi.org/10.21602/sduarte.1058104

Cited By: 2

Öz

Son yılların yeni teknolojik gelişmelerinden biri olan blokzincirin sunduğu, merkeziyetsiz ve güvenilir bilgi yönetimi altyapısında gelişen NFT (Non-Fungable Token), “kripto sanat” kavramı önermesiyle sanat-tasarım alanı dahil olmak üzere dünyada pek çok konu bağlamında tartışmaya açılmıştır. İçmimari tasarım ürünlerinin diğer sanat eserleri gibi farklı formatlarda NFT olarak tasarım haklarının korunabilmesi, sergilenebilmesi ve satılabilmesi gibi olanaklar doğmuştur. Tasarım özgünlüğünün korunmasının, içmimarlığın sektör ve eğitim ayağındaki önemi nedeniyle, tasarım hakları dahil olmak üzere NFT ile oluşabilecek olumlu ve olumsuz yönler, bu konu başlığı için çok yeni yapılanmakta olan alanyazın taranarak, nitel veri analizi yöntemlerinden “doküman analizi” yöntemiyle ortaya konulması amaçlanmıştır. Sanal tasarım dergilerindeki ve hakemli dergilerdeki makalelerden oluşan dokümanların analizi sonucunda ulaşılan tema ve alt temalar bulgulandırılmıştır. Çalışma sonucunda, tasarımların lisanslanarak fikri haklarının korunması, yeni bir sergileme ve güvenilir bir satış ortamı yaratılması, kullanıcı için deneyselliği gibi olumlu olasılıkları tespit edilirken, başta blokzincir teknolojisinin getirdiği çevresel kaygılar olmak üzere olumsuz potansiyeller belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

NFT, Blokzincir, İçmimarlık, Tasarım Ürünü, Fikri Haklar, Kripto Sanat

Kaynakça

• Bezci, İ. ve Elibol, G. C. (2021). İç Mekan Tasarımlarının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Korunmasına Yönelik Bir Analiz, Sanat Yazıları, Cilt 45.
• Chen, Y. ve Peng, L. (2017). Research on the Copyright Protection Technology of Digital Clothing Effect Diagram," International Conference of Pioneering Computer Scientists, Engineers and Educators (ICPCSEE), Singapore, s. 741-750.
• Elibol, G. C. (2011). Assessment of Novelty and Distinctive Character in Industrial Design Protection in Turkey, Doktora Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Er A., Er, Ö. ve Manzakoğlu, B. (2010). Tasarım Yönetimi: Tanım, Kapsam ve Uygulama. İstanbul: TÜSİAD Raporu. Gorb, P. ve Dumas, A. (1987). Silent Design. Design Studies, Cilt 8, Sayı 3, s. 150-156.
• Grover, P., Kar, A. K. ve Ilavarasan, P. V. (2018). Blockchain for businesses: A Systematic Literature Review. In Conference on e-Business, e-Services and e-Society, Springer, s. 325-336.
• Holden, E. Linnerud, K. ve Banister, D., (2017). The Imperatives of Sustainable Development. Sustainable Development, Cilt 25, Sayı 3, s. 213-226.
• Jing, N., Liu, Q. ve Sugumaran, V. (2021). A Blockchain-based Code Copyright Management System. Information Processing & Management, Cilt 58, Sayı 3.
• Kaptan, B. B. (2013). Kültür ve İçmimarlık, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8, Sayı 15, s. 170-189.
• Kurt, Ö. ve Kaptan, B. B. (2019). Bilgi Türleri Bağlamında Tasarım Bilgisi ve Türkiye’de Akademik Alandaki Yeri, Online Journal of Art and Design. Cilt 7, Sayı, 1.
• Lu, Z., Shi, Y., Tao, R. ve Zhang, Z. (2019). Blockchain for Digital Rights Management of Design Works. 10th International Conference on Software Engineering and Service Science (ICSESS) s. 596-603.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-peer Electronic Cash System. Decentralized Business Review.
• Özrili, Y. (2021). Olmayan Müze: Kripto Sanat. Turizm Çalışmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s. 1-14.
• Savelyev, A. (2018). Copyright in the Blockchain era: Promises and Challenges. Computer Law & Security Review, Cilt 34, Sayı 3, s. 550-561.
• Suluk, C. (2018). 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Getirdiği Yenilikler. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 91-109.
• Şenkardeş, G. Ç. (2021). Blockchain Technology and NFT’s: A Review in Music Industry. Journal of Management, Marketing and Logistics, Cilt 8, Sayı 3, s. 154-163.
• Taylor, J. ve Sloane, K. (2021). Art Markets without Art, Art without Objects. The Garage Journal: Studies in Art, Museums & Culture, Cilt 2, s. 152-175.
• Tunç Yücel, Müjgan. (2015). Mimarlık Projeleri ile Mimarlık Eserleri ve Bunlar Üzerinde Değişiklik Yapılması. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, s. 183-200.
• Yıldırım, Ali. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. Eğitim ve Bilim, Cilt 23, Sayı 112, s. 7-17.