Günümüzde Afyonkarahisar’da Üretilen Tepme Keçelerde Derinin Kullanımı

Yıl 2022, , 1430 - 1445, 31.12.2022

Ülkü Küçükkurt , Remziye Gülenay Yalçınkaya

https://doi.org/10.21602/sduarte.1169980

Öz

İnsan ilk önceleri toplayıcılık ve avcılıkla hayatını sürdürmüştür. Hayvanların bir kısmının evcilleştirilmesiyle küçük ve büyük baş sürüleri oluşturulmuştur. Koyun, keçi, manda gibi hayvanların derisi çeşitli eşyaların yapımında kullanılmıştır. Afyonkarahisar’da geleneksel tepme keçe üretimi yaygındır. Bazı ürünlerde deri ve keçe birlikte kullanılmıştır. Kapı perde keçesi, keçe patiklerin tabanları, eyer altı ter keçeleri, köpeklerin boynuna takılan hıltar, çeşitli kayışlar bu birlikte kullanıma örnektir. Günümüzde Afyonkarahisar’da deri koşum takımı yapan az sayıda usta kalmıştır. Keçe ve deri ustalarının ürünleriyle ortaya çıkan bu eşyalar yerini sentetik keçe ve suni deriye bırakmaya başlamıştır. Bu ürünlerin çeşitlerinin, kullanım alanlarının tespit edilmesi, ustalardan ürünlerle ilgili alınan bilgilerin yazılı kaynak haline getirilmesi önem taşımaktadır. makalenin başlığı “Afyonkarahisar Tepme Keçe Ürünlerinde Derinin Kullanımı” olarak belirlenmiştir. Araştırmada alan araştırması, literatür taraması yapılmıştır. Afyonkarahisar’da geleneksel tepme keçe ürünlerinde deri kullanılan ürünlerin tespiti, özellikleri, elde edilen bilgilerin yazılı kaynak haline getirilmesi makalenin amaçları arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Keçe, Deri, El Sanatı, Afyonkarahisar

Kaynakça

• Afyonkarahisar T. ve S. O. (1933). 10. Cumhuriyet Bayramı Münasebeti ile Çıkartılan Broşür, Afyonkarahisar: Doğan Matbaası Yayını.
• Akkoyun, T. (1997). Ömer Fevzi Atabek ve Afyon Vilayeti Tarihçesi, 1. Baskı, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Arıkan, K. H. ve Gök, M. O. (2021). “Kahramanmaraş Yemeni ve Çarıklarında Kullanılan Deri Malzemesinin Özelliklerinin İncelenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Sayı 9-1, s.64-76.
• Başar, Ergenekon, C. (1999). Tepme Keçelerin Tarihi Gelişimi Renk Desen Teknik ve Kullanım Özellikleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Boz, E. (2002). Afyon Merkez Ağzı, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını.
• Diyarbekirli, N. (1993). “Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı, İslamiyetten Önce Türk Sanatı”, Ankara: İş Bankası Yayınları.
• Ercilasun, A. B. ve Akkoyunlu, Z. (2015). Kâşgarlı Mahmud Dîvânu Lugâti’t Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kargı, K. (2018). Afyonkarahisar Merkez Kazası Nüfus Defteri (1838-1839), Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Belediyesi Yayınları.
• Kutlu, M. ve Kutlu, L. (2020). “Berel’deki 11. Kurgan ve Pazırık Kültürü”, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı 29-1, s.173-207.
• Küçükkurt, Ü. (2019). “Afyonkarahisar’ın Saraçlı Halı Heybeleri”, Uluslararası Ankara Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 04-06 Ekim, Ankara: İksad Yayınları, s.591-600.
• Özpınar, H. (2019) Tarih Boyunca Seyyahların Gözünden Afyonkarahisar, Afyonkarahisar: Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Sami, Ş. (2019). Kamus-ı Türkî, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Topbaş A. ve Seyirci M. (1987). “Keçe Sanatı ve Afyon’da Keçecilik”, Beldemiz Dergisi, Sayı 9, s. 10-12.
• Tozun, H. ve Çınar, N. (2020) “Kültürel Miras Bağlamında Derilerin Fiziksel Özellikleri ve Ham Derinin İşlenmesi”, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı 29-2, s.371-397.
• Yalçınkaya, R. G. (2009) “Keçeye Ter Düştü, Halk Plastik Sanatlarından Keçecilik ve Afyonkarahisar’da Yansıması”, Uşak: Elik Yayınları.
• Yalçınkaya, R. G. (2011) “Afyonkarahisar'da Keçecelik” Turkish Studies, Sayı 6, s. 1931-1939.
• Yalçınkaya, R. G. (2018). “Afyonkarahisar Keçeciliğinde Uygulanan Üç Boyutlu Üretim Teknikleri ve Çağdaş Tasarımlarda Uygulanabilirliği”, VIII. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu, 5-7 Nisan, Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Belediyesi yayınları, s. 1126-1128.
• Kaynak Kişiler İşkur E., (2022). Erol İşkur ile atölyesinde yapılan görüşme, Afyonkarahisar: 26 Ocak.
• Koç İ., (2022). İdris Koç ile atölyesinde yapılan görüşme, Afyonkarahisar: 12 Şubat.