Gölbaşı (Ankara) Çömlekçiliğinin Korunması, Sorunları Ve Çözüm Önerileri

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 17, 278 - 296, 20.07.2016

Ayşegül Koyuncu Okca

Öz

Geleneksel çömlek üretimi günümüzde varlığını sürdürmekle beraber birçok sorunlar yaşamaktadır ve korunma altına alınması şarttır. Geleneksel çömlek üretiminde sorunlar genel olarak bir birine benzemektedir. Koruma düşüncesi, geleneksel üretimin devamlılığının korunması ile ilintilidir. Koruma düşüncesinin yaygınlaşıp, etkili olabilmesi için nitelikli bir eğitim gerekmektedir. Bu eğitim toplumun her kademesinde yaşayan insanlar için gereklidir. Bu çalışmada kısa vadede fayda sağlanmaya çalışılmıştır. Çünkü birçok yerde çömlek üretimine acilen müdahale edilmesi gerekmektedir.
Bu çalışma, Mogan Çömlek atölyesindeki bir senelik çalışmanın sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın gerçekleşmesi için yöntem anlayışımız ışığında amaca ulaşmada gerekli olan verileri elde etmek için alan araştırması yapılmış, gözlem ve söyleşi teknikleri kullanılarak gerekli bilgilere ulaşılmıştır. Alan araştırması sırasında çömlek ustalarının ihtiyaçları ve sorunları dinlenmiş ve bu sorunlara çözüm önerileri getirilmiştir. Bu çözüm önerileri kültürümüzün yapı taşlarından biri olan geleneksel çömlek üretiminin hayatın içinde varlığını devam ettirerek korunması amacı doğrultusunda şekillenmiştir. Şekillenen koruma önerileri bizzat denenmiş ve sonuçlar çömlek ustaları ile birlikte değerlendirilmiştir. Bulunan çözüm önerilerinin hayat içerisinde var olabilmeleri ve bu durumun uzunca bir zamana yayılabilmesi, bu araştırmaya yön veren koruma düşüncesinin ana fikrini oluşturmaktadır. Ayrıca literatür taraması yapılarak bu çalışmanın bilimsel bir tabana oturtulması sağlanmıştır. Yapılan bu çalışmaların çömlek ustaları tarafından kabul görerek kullanılmaya başlaması geleneksel çömlek üretimi alanında halen yapılacak bir takım çalışmalar olduğunun da bir kanıtı olmuştur. Çünkü bu tür geleneksel üretimlerin devamlılığının sağlanmasında her ne kadar devlet desteği gerekli ise de bir o kadar da bu alanda çalışma yapan kişilerin sorumluluğu olduğu da unutulmamalıdır. Bu yüzden öncelikle koruma kavramı üzerinde durulmuş ve Gölbaşı çömlekçiliğinin yaşamın içinde varlığını sürdürerek korunması için yapılması gereken adımlardan bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Koruma, Çömlekçilik, Çömlek, Gölbaşı

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2009), Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Asatekin, N. G. (2004), Kültür ve Doğa Varlıklarımız, Neyi, Niçin, Nasıl Korumalıyız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Bektaş, C. (2001), Koruma Onarım, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Fraser, H. (2010). Seramik Hataları ve Çözüm Yöntemleri, (Çeviren: Zeliha Mete, İlker Özkan), Karakalem Kitabevi Yayınları, İzmir.
• Genç, P, (2005), Velihimmetli Köyü’nde Toprağın Üç Kahramanı, Seramik Türkiye, Sayı: 9. İstanbul.
• Karaman, M. E. ve KİBİCİ, Y. (2013), Temel Jeoloji Prensipleri, Cem Web Ofset San. ve Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• Buner, Ö. P. (2015), Gölbaşı (Ankara) Çömlekçiliği ve Koruma Önerileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, F. ve Kaşkatepe, N. (1974), Gölbaşı, Gölbaşı, Ankara.
• Koyuncu Okca, A. ve Buner, Ö. P. (2015), Gölbaşı (Ankara) Çömlekçiliği ve Günümüzdeki Durumu, Asos Journal The Journal of Academic Social Science, Yıl: 3, Sayı: 9.
• Kuban, D. (2000), Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu, Kuram ve Uygulama, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Önem, Y. (2000), Sanayi Madenleri, Kozan Ofset Mat. San. Ve Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• Öztürk, İ. (2007), Koruma Kültürü ve Geleneksel Tekstillerin Korunması-Onarımı, Mor Fil Yayınları, Ankara.
• Peterson, S. ve Peterson, J. (2009), Seramik Yapıyoruz, (Çeviren: Sevim Çizer),Karakalem Kitabevi Yayınları, İzmir.
• Tapan, M. (2007), Soru ve Cevaplarla Koruma, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul.
• Türker, P. ve Erdoğan, B. Katnaş, F. Yeğinobalı, A. (2009), Türkiye’deki Uçucu Küllerin Sınıflandırılması ve Özellikleri, Fersa Matbaacılık, Ankara.
• Yağmur, Y. Z. (2002), Gölbaşı (Bir Şehir Anlatısı), Adım Ajans, Ankara.
• Yoleri, H. (2008), Pişmiş Kil İle İletişim, Seramik Üzerine Yazılar, Tibyan Yayıncılık Basım Yayım Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti., İzmir.