Grafik Tasarımda Sürdürülebilir Seçimler: Kâğıt Mı? Dijital Mi?

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 30, 989 - 1016, 31.12.2022

Mustafa Kınık

https://doi.org/10.21602/sduarte.1171633

Öz

Sürdürülebilir dünya için neler yapılması gerektiğine dair ortaya atılan fikirler neticesinde her disiplin kendi pratiğini geliştirmiştir. Grafik tasarımda en yaygın pratik, ürün çıktılarının kâğıttan dijital ortama yönlendirilmesidir. Elektronik medyanın kullanımı; kâğıt ihtiyacının azaltılmasını, baskı sürecinde ve sonrasında kâğıt yüzeylerde kullanılan petrol türevli malzemelerin doğaya olan zararının engellenmesini sağlamaktadır. Bu da kullanım ömrünü dolduran elektronik birimlerin geri dönüşümü sorununu ortaya çıkarmaktadır. Henüz tanışılan bir kavram olan “e-atık”, sürdürülebilirliğin bir diğer boyutu ve sorunudur. Eko-tasarım konusunda ilk endüstriyel tasarım akla gelse de grafik tasarım alanında sürdürülebilirlik ilkelerine uygun tasarımlar yapmayı savunan ve uygulamaya çalışan tasarımcılar çoğunluktadır. Bu fikri sorumluluk ve zorunluluk haline getirebilmek için yapılanlar ve yapılması gerekenleri tartışmak bu araştırmanın amacıdır. Çalışmada, elde edilen veriler yardımıyla kâğıt ve dijital malzemelerin tüketim, geri dönüşüm ve sürdürülebilirliği konusunda sonuçlara ulaşılmıştır. Tasarımcıların kullandığı kâğıt ve dijital ürün gruplarının birbirine tercih edilemeyecekleri, bu nedenle çevreye duyarlı tüketici sorumluluğuyla tasarım çözümleri üretmeleri gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Ekolojik Farkındalık, Yeşil Tasarım, Sürdürülebilir Tasarım, E-Atık

Kaynakça

• Akyüz, K. C. & Yıldırım, İ. (2006). Avrupa Birliği Sürecinde Kâğıt ve Karton Endüstrisi. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 7(2), 159-171.
• Baldé, C. P., Forti, V., Gray, V., Kuehr, R., & Stegmann, P. (2017). The Global E-Waste Monitor 2017. International Solid Waste Association (ISWA): Bonn/Geneva/Vienna.
• Baumann, H. & Boons, F. & Bragd, A. (2002). Mapping The Green Product Development Field: Engineering, Policy and Business Perspectives. Journal of Cleaner Production, 10, 409-425.
• Bayrak, H., Bayrak, C., & Güvendikler, M. E. (2020). Doğu Marmara Bölgesi Kâğıt Sektörü Raporu. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı.
• Berman, D., (2013). Do Good Design How Design Can Change The World. Aiga Design P.
• Clarke, A. & Gershenson, J. K. (2007). Design for The Life-Cycle. In Myer Kutz, Environmentally Conscious Mechanical Design, 68-115.
• Çabuk, S., & Nakıboğlu, M. A. B. (2003). Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri ile İlgili Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(12), 39-54.
• Çiftlik, S., Handırı,İ., Beyhan, M., Akçil, A.U., Ilgar, M., & Gönüllü, M.T. (2009). Elektrikli ve Elektronik Atıkların (E-Atık) Yönetimi, Ekonomisi ve Metal Geri Kazanım Potansiyeli Bakımından Değerlendirilmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi, TÜRYAP 2009.
• Dereli, A. & Mert, H. (1987). Genel Matbaa. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Electrical Waste. (2007). The Gadget Scrap Heap. Waste Electrical and Electronic Equipment Study. Chemistry World.
• Electrical Waste. (2008). Review of Directive 2002/96. Waste Electrical and Electronic Equipment Study. No.07010401/2006/442493/ETU/G4.
• Fabio, G., La Rosa, G. & Risitano, A. (2006). Product Design For Environment: A Life Cycle Approach. Taylor & Francis Group.
• Gönlügür, M. (2007). Son Parşömen. İzmir: Bergama Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Hart, S. (2001). Yeşillenmenin Ötesinde Sürdürülebilir Bir Dünya İçin Stratejiler. (Çev.: Ahmet Kardam), İş ve Çevre. Harward Business Review, MESS Yayınları.
• Hodul, Y. (2010). Atık Kâğıttan Kâğıt Üretimi Sanayi Profili. Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Jones, P., Clarke-Hıll, C., Comfort, D. & Hıllıer, D. (2007). Marketing and Sustainability. Marketing Intelligence & Planning, 26(2), 123-130.
• Kalafatis, P. Stavros Pollard M., East R. & Tsagos M.H. (1999). Green Marketing and Ajzen’s Theory of Planned Behaviour: A Cross – Market Examination. Journal of Consumer Marketing, 16(5), 441-460.
• Kasap, G.C. & Peker, D. (2011). Çevreci Bir Yaklaşım: Yeşil Tasarım. Business and Economics Research Journal, 2(2), 101-116.
• Kocataş, A. (2008). Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Küçükali, R. & Taşğın, Z. (2017). Bilim Tarihine Katkısı Yönüyle “Parşömen Kâğıdı”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 58, 131-140.
• Lewinsohn, T. M., Attayde, J. L., Fonseca, C. R., Ganade, G., Jorge, L. R., Kollmann, J., & Rocha, P. L. (2015). Ecological literacy and Beyond. Problem-Based Learning for Future Professionals. Ambio, 44(2), 154-162.
• Lundgren, K. (2012). The Global Impact of E-Waste: Addressing The Challenge. Geneva: International Labour Organization.
• Mirvis, P. H. (1994). Environmentalism in Progressive Businesses. Journal of Organizational Change Management, 7(4), 82-100.
• Okyay, Ö. Demir, Z.G., Sayın, A. & Özdemir, K. (2021). Ekolojik Okuryazarlık Eğitiminin Okul Öncesi Öğretmenlerinin Ekolojik Farkındalığı ve Çevreye Yönelik Motivasyonlarına Etkisi. Başkent University Journal Of Education, 8(1), 129-146.
• Özçuhadar, T. (2011). Eko-Tasarım. Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Yayınları-IV. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Sandalcılar, A.R. (2012). Türkiye’de Kâğıt Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 1-15.
• Scalin, N., & Taute, M., (2012). The Design Activist’s Handbook. Ohio: How Books Publication.
• Selamet, S. (2012). Sürdürülebilirlik ve Grafik Tasarım, ZKU Journal of Social Sciences, 8(15), 125-148.
• Semiz, G. K. (2017). TÜBİSAD E-Atık Eğitim Kitapçığı İlköğretim Seviyesi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Sun, J., Han, B., Ekwaro-Osire, S. & Zhang, H. (2003). Design for The Environment: Methodologies, Tools and Implementation. Journal of Integrated Design and Process Science, 7(1), 59-75.
• Tekin, Ş. (1993). Eski Türklerde Yazı, Kâğıt, Kitap ve Kâğıt Damgaları. İstanbul: Eren Yayınları.
• Yaren, M. F., Taşkın, M. F., Uygun, Ö., & Alp, A. (2014). Atık Ekonomisi ve Elektronik Atıkların Değerlendirilmesinin Önemi. Sakarya Üniversitesi, Akademik Platform, 630-642.
• Yavuz, A. (2010). Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 7(14), 63-86.
• Yorulmaz, H. (2014). Doğu Marmara Bölgesi Kâğıt Sanayi Sektör Raporu. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı.
• _______ (1983), Çevre Kanunu (Kanun no: 2872) T.C. Resmî Gazete (18132, 11 Ağustos 1983).
• _______ (2008), Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik, T.C. Resmî Gazete (26891, 30 Mayıs 2008).