OPEN CULTURE: DİGİTAL CULTURAL HERİTAGE AND OPEN ACCESS TO CULTURAL HERİTAGE

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 605 - 625, 08.01.2024

Orhan Alav

https://doi.org/10.21602/sduarte.1355137

Öz

With the study, converting the tangible and intangible cultural heritage values of the nations which are oral literature, folk songs, folk tales, folkloric values, visual and written texts that are historical documents, books and museum objects, and other similar materials into digital forms, archiving, using and transferring the digital forms to the future generations as "digital cultural heritage" were evaluated. In the understanding of open culture, digital cultural heritage and open access structures to the cultural heritage were evaluated at the level of European Open Science Communication Open Access Information Platform OpenAIRE, other open access archive platforms and network articulation to big data. With open access to the digital cultural heritage, researchers can greatly contribute to speed/time, effort/money, diversity, data volume, data validation and the generation of new values. The study also deals with making digital information objects visible and accessible on digital form open access archive platforms and their benefits.

Anahtar Kelimeler

Open culture, cultural heritage, digital heritage, open science, open access

Açık Kültür: Dijital Kültürel Miras ve Kültürel Mirasa Açık Erişim

Öz

Tarihsel süreçte tekstil ve hazır giyim sektörü, sanat, tasarım, mühendislik, malzeme bilimi gibi farklı disiplinlerdeki gelişimlerin görünür olmasında aracı olmuştur. Moda, tekstil ve giyim, farklı, alışılmışın dışında olan malzemeler ile tekniklerin kullanımına en uygun alanların başında gelirken, yenilikçi gelişmelerin sonunda farklı alanlara hizmet etmeye başlamıştır. Bu araştırmada, tekstilde iplik tasarımının estetik ve işlevsel unsurlar sentezinde, moda ve tekstil tasarımına etkisi sorgulanmış, çağımızın gereksinimi yenilikçi ürün geliştirme çalışmalarında, öncelikli tasarımcı rolünün önemi ve bütünsel olarak konumlandırılma gerekliliği ele alınmıştır.
Çalışma içerisinde, iplik tasarımının yeniyi ortaya çıkarmada ki kavramsal önemi amaçlanarak inovasyon ele alınmıştır. Koleksiyon ve ürün tasarım süreci içerisinde, tasarım nesnesi ipliğin mevcut potansiyeli, kazanımları, dikkate alınarak katkı sağlamaya ilişkin tasarım örneklerine yer verilmiştir. Yenilik yaratımında, belirleyici unsur olarak görülebileceği ifade edilmiş, çalışmanın amacına yönelik tekstil ve moda ürün tasarımı görselleri ile literatür araştırmaları, günümüzün tasarım anlayışı ile tasarımcılara katkı sağlayacak, nitelikli, yenilikçi, tasarım çalışmaların ortaya konması amaçlanarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Açık kültür, kültürel miras, dijital mirasa, açık bilim, açık erişim

Kaynakça

• A Global Network on Sharing Cultural Heritage-OpenGLAM/O-GLAM (2023). “Global Collective Cultural Heritage Access”, https://openglam.org/, Erişim tarihi: 17.04.2022.
• Aktulum, K. (2020). “Kültürel Mirasın Anlambilimi”, Milli Folklar Dergisi, Cilt 16, Sayı 126, ss. 5-17, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1194727, Erişim tarihi: 13.05.2023.
• Alav, O. (2022). “Açık Bilim ve Açık Erişim’in Araştırma Verileri Üretiminde Açık Erişim Elektronik Dergilere Katkısı”, Journal of Architectural Sciences and Applications, 7 (2), ss. 935-939. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2825588, Erişim tarihi: 22.06.2023.
• Alav. O., Altıngövde, S., Kaplan, A. (2008). Sanal Müzelerde Panoramik ve 3 Boyutlu Görüntü Teknikleri ve İçerik Sorgulama. ÜNAK Bilimsel İletişim ve Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 12-14 Ekim 2006, Gazi Üniversitesi, Ankara. Bilgi Dünyası Yayınları Sempozyum Kitabı, ss. 123-144. http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-12.pdf, Erişim tarihi: 22.06.2022.
• Altıngövde, İ. S. vd. (2006). “E-Müze: Müzeler için Web-Tabanlı Gezi ve Bilgi Sistemi”, Proceedings of the IEEE Signal Processing and Communications Applications - Sinyal İşleme ve Uygulamaları Kurultayı (SİU), Antalya, Turkey, April 2006, ss. 1-3.
• http://www.cs.bilkent.edu.tr/~gudukbay/publications/papers/conf_papers/siu2006_yalin_et_al.pdf, Erişim tarihi: 04.07.2022.
• Bayburtlu, A. S. (2017). “Kültür, Etnomüzikoloji ve Müzikoloji İlişkisi”, International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), June 2017:3(1), pp.77-87. https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/339653, Erişim tarihi: 07.11.2022.
• Budapeşte Açı Eişim Girişimi (BOAI), https://www.budapestopenaccessinitiative.org/read/ turkish-translation/, Erişim tarihi: 08.02.2023.
• CC-Creative Commons Türkiye, (2022). “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı gerçekleştirmek için açık kültür ve açık bilimin rolü nedir?”, https://creativecommons. org.tr/skalar/, Erişim tarihi: 28.04.2023.
• European Commission +Open Science Portal, (2023). “Research and Innovation”, https://research-and-innovation.ec.europa.eu/strategy/strategy-2020-2024/our-digital-future/open-science_en, Erişim tarihi: 20.06.2023.
• Eppich, R. and Grinda, J. L. G. (2019). "Sustainable financial management of tangible cultural heritage sites", Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, Vol 9 No 3, pp.282-299. https://doi.org/10.1108/JCHMSD-11-2018-0081, Erişim tarihi: 02.02.2023.
• Fair Data: Findability, Accessibility, Interoperability, Reusability. https://www.datafairport.org/, Erişim tarihi: 09.07.2021.
• Galatanu, O. (2008). “La Cconstruction Discursive de la Dimension Temporelle des Entités Lexicales”, In Les Actes du XXVIIIe Colloque International d’Albi Langages et Signification, P. Marillaud, R. Gauthier, (éds.), Langage, temps et temporalité, CALS/CPST: Université de Toulouse, pp.15-25.
• Gireesh, Kumar T. K. and Raman Nair, N. (2022). "Conserving Knowledge Heritage: Opportunities and Challenges in Conceptualizing Cultural Heritage Information System (CHIS) in the Indian Context", Global Knowledge, Memory and Communication, Vol 71, No 6/7, pp.564-583, https://doi.org/10.1108/GKMC-02-2021-0020, Erişim tarihi: 17.04.2023.
• Girgin, E. (2021). “Nitel Araştırma”, s.1-2, https://www.iienstitu.com/blog/nitel-arastirma-nedir?, Erişim tarihi: 02.05.2021.
• Güneş, Ş. (2013), “Türkiye’de Kur Rejimi Uygulaması ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Bir Analiz”, AİBÜ İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), ss. 65–78.
• Gürdal, G. (2023). “Açık Bilim’de Neler Oluyor ve Kurumsal Altyapılar”, ANKOS Sunum, 3 Haziran 2023, ss.1-43, https://gcris.iyte.edu.tr/handle/11147/13491, Erişim tarihi: 24.05.2023.
• Holt, İ., Bulut, B. ve Gürdal, G. (2022-a). “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı Gerçekleştirmek İçin Açık Kültür ve Açık Bilimin Rolü Nedir?”, Creative Commons Türkiye&ÜNAK Webinar Metni, 7 Kasım 2022, https://creativecommons.org.tr/skalar/#more-1133, Erişim tarihi:10.04.2023.
• Holt, İ., Bulut, B. ve Gürdal G. (2022-b). “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve Açık Bilim” Sunum Videosu, https://www.youtube.com/watch?v=WcTtcTbO6b8, Erişim tarihi:10.04.2023.
• Kaptan, A. (1995). Sosyal Bilimler Araştırma ve İstatistik Teknikleri, 1. Baskı, Ankara: Rehber Yayınevi.
• Karabaşa, S. (2009). ”Somut Olmayan Kültürel Miras Envanteri”, RÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 7, ss.179-182, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1356079, Erişim tarihi: 02.05.2023.
• Keş, Y., Başer A. (2018). “Teknoloji İle Büyüyen Yeni Nesil için İnteraktif Müzeler”, Medeniyet Sanat - İMÜ Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, ss. 95-110, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/637693, Erişim tarihi: 07.02.2023.
• Manola. N. (2019). “Open Science infrastructure in the EUOpenAIRE/ European Open Science Cloud”, Towards Global Open Science: Core Enabler of the UN 2030 Agenda | UNHQ | New York | 19 Nov 2019 United Nations Open Science Conference, pp.1-17.
• Open Cultuure Data–OPD, (2023). https://www.opencultuurdata.nl/, Erişim tarihi: 08.04.2023.
• Öztemiz, S. ve Özel N. (2019). “Dijital Küratörlük: Kavramsal Bir Değerlendirme”, DTCF Dergisi, Cilt 59, Sayı 2, ss.1208-1226. DOI: 10.33171/dtcfjournal.2019.59.2.22 Selçuklu Çini, (2023). “Çini Vazo”, http://www.selcuklucini.com/urun/cini-vazo/, Erişim tarihi: 02.06.2023.
• Settembre Blundo, D., Maramotti Politi, A. L., Fernández del Hoyo, A. P. and García Muiña, F. E. (2019). “The Gadamerian hermeneutics for a mesoeconomic analysis of Cultural Heritage”, Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, Vol 9, No 3, pp. 300-333, https://doi.org/10.1108/JCHMSD-09-2017-0060, Erişim tarihi: 02.05.2022.
• Terras, M. (2015), "Opening Access to Collections: The Making and Using of Oopen Digitised Cultural Content", Online Information Review, Vol 39, No 5, pp. 733-752. https://doi.org/10.1108/OIR-06-2015-0193, Erişim tarihi: 09.06.2023.
• Thekkum Kara, G. K. (2021). "Developing a Sustainable Cultural Heritage Information System", Library Hi Tech News, Vol 38, No 6, pp. 17-20. https://doi.org/10.1108/LHTN-08-2021-0053, Erişim tarihi: 07.07.2022.
• Tonta, Y. (2015). “Açık Bilim ve Açık Erişim Ekosistemi”, 4.Ulusal Açık Erişim Haftası, 19-21 Ekim 2015, TÜBİTAK, Ankara, ss.1-44, (Sunuş slaytları-PDF). https://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-acik-bilim-ve-acik-erisim-ekosistemi-v2.pdf, Erişim tarihi: 13.05.2023.
• UNESCO, (2023-a). “UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitesi”, https://www.unesco.org.tr/Pages/168/19, Erişim tarihi: 12.06.2023.
• UNESCO Concept of Digital Heritage, (2023-b). https://en.unesco.org/themes/information-preservation/digital-heritage/concept-digital-heritage, Erişim tarihi: 12.06.2023.
• UNESCO Digital Heritage Preservation, (2023-c). Charter on the Preservation of the Digital Heritage, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000179529.page=2, Erişim tarihi: 13.06.2023.
• Vardar, B. vd. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınevi. Waffle Henley Co. (2023). Waffle Henley Giyim, https://www.lightinthebox.com/en/p/men-s-waffle-henley-shirt-graphic-color-block-henley-clothing-apparel-3d-print-outdoor-daily-short-sleeve-button-fashion-designer basic_p9567903.html?category_id=35211&prm=1.2.1.2, Erişim tarihi: 02.05.2023.
• Yüksek, G. & Sökmen, S. (2021). “Digital Cultural Heritage: Some Critical Reflections”, Journal of Leisure and Hospitality, Vol 3, Issue 2, pp.138-142. https://dergipark.org.tr/en/download /article-file/1830073, Erişim tarihi: 09.11.2022.
• Zhitomirsky-Geffet, M., Kizhner, I. and Minster, S. (2023). "What do They Make Us See: A Comparative Study of Cultural Bbias in Online Databases of Two Large Museums", Journal of Documentation, Vol 79 No 2, pp. 320-340, https://doi.org/10.1108/JD-02-2022-0047, Erişim tarihi: 12.06.2023.