Afyonkarahisar’da Yayılış Gösteren Stachys byzantina (Lamiaceae)’nın Morfolojik, Anatomik ve Ekolojik Özellikleri

Year 2015, Volume: 10 Issue: 2, 35 - 47, 22.11.2015

Mehmet Temel Mustafa Kargıoğlu Süleyman Arı

Abstract

Özet
Bu çalışmada, Afyonkarahisar ve çevresinde doğal yayılış gösteren Stachys byzantina C. Koch' nın morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri tespit edildi. Bitkinin kökleri odunsu ve çok yıllık; dışı kahverengi kabukla çevrilidir. Gövdesinde lanat-villos(yünsü) tipte tüyler bulunur. Yaprakları obovat, kenarları krenat dişlidir. Çiçekleri zigomorf simetrili, infloresens tipi bileşik rasem yani panikuladır. Meyvede 4 adet küçük fındıksı tohum bulunur. Kök enine kesitlerinde dıştan içe doğru parçalanmış periderm, korteks, endodermis, floem, yassı dikdörtgenimsi hücreli kambiyum ve ksilem bulunmakta olup, öz bölgesi tamamen ksilem elemanları ile kaplıdır. Gövde 4 köşeli, peridermsiz ve öz geniş bir alanı kaplar. Yaprak bifasiyal, amfistomatik, iletim demetinin etrafı sklerankimatik hücrelerle çevrilidir. Stoma indeks oranı 0.927'dir. Stachys byzantina’nın yetiştiği topraklar tınlı, killi-tın ve kil; tuzsuz; pH orta asitli ve hafif alkali; CaCO3 bakımından az kireçli ve pek çok kireçli; azot miktarı bakımından düşük ve çok iyi; çok fakir ve zengin dereceli fosforlu; eksik ve yeterli potasyumlu; yeterli ve yetersiz demirli; yeterli ve yetersiz bakırlı, orta ve yeterli çinkolu; magnezyum açısından yeterli topraklarda yayılış göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Stachys byzantina C. Koch, Morfoloji, Anatomi, Ekoloji, Afyonkarahisar

The Morphological, Anatomical and Ecological Features of Stachys byzantina (Lamiaceae) Naturally Distributed in Afyonkarahisar
Abstract

In this study, the morphological, anatomical and ecological features of Stachys byzantina C. Koch (Lamiaceae) naturally distributed in Afyonkarahisar were determined. The roots are perennial, woody and surrounded with brown barks. The stem has tomentose and lanate-villose hairs. Leaves are obovate and their edges are crenata. Flowers have zygomorphic symmetry and panicle inflorence type. Four nutlet type seeds are present in the fruit. In root cross-section, from the outside to inward, fragmented periderm, cortex, endodermis, phloem, flattened rectangular cambium and xylem cells is located. Pith is completely covered with the xylem elements. Stem is four cornered, no periderm, and has large pith. Bifacial leaves are amphistomatic and scleranchymatous cells surround vascular bundles. The ratio of stomata index is 0.927. Physical properties of soil of Stachys byzantina is loamy, clayey-loamy and clayey, also chemical properties of it are salt-free, medium acidic and slightly alkaline pH; little by little, and much more CaCO3; in terms of the amount of nitrogen is low and very good; phosphorus grade is very poor and rich; sufficent and insufficient potassium; sufficent and insufficient iron; sufficent and insufficient copper; medium and enough zinc; sufficient quantities of magnesium minerals.

Key Words: Stachys byzantina C. Koch, Morphology, Anatomy, Ecology, Afyonkarahisar

Keywords

Stachys byzantina C. Koch, Morfoloji, Anatomi, Ekoloji, Afyonkarahisar

References

• Watson L. and Dallwitz M.T., 1978. The Families of Flowering Plants. Oxford University Press, London.
• Başer K.H.C., 1994. Essential Oil of Labiatae from Turkey-Recent, Lamiales, Newsletter, 3: 6-11.
• Erdoğan E., Akçiçek E., Selvi S., Tümen G., 2011. Comparative morphological and ecological studies of two Stachys species (sect. Eriostomum, subsect. Germanicae) grown in Turkey, African Journal of Biotechnology, 10(78):17990-17996.
• Garnier G., Bezanger-Beauquesne L., Debraux G.,1961. Ressources Medicinales de la Flore Fransais. Vol. 2, Uigot Frerer Ed, Paris.
• Hayashi K., Nagamatsu T., Ito M., Hattori T., Suzuki Y.,1994. Acotoside, a component of Stachys sieboldii MIQ, may be a promising antinephritic agent. Effects of acetoside on crescentic-type anti-GBM nephritis in rats, Japanese Journal of Pharmacology, 65(2): 143–151.
• Takeda Y., Zhang H., Masuda T., Honda G., Otsuka H., Sezik E., Yeşilada E., Sun H., 1996. Megastigmane glucosides from Stachys byzantina, Phytochemistry, 44 (7): 1335-1337.
• Maleki N., Garjani A., Nazemiyah H., Nilfouroushan N., Eftekhar Sadat A.T., Allameh Z., Hasannia N., 2001. Potent anti-inflammatory activities of hydroalcoholic extract from aerial arts of Stachys inflata on rats, Journal of Ethnopharmacology, 75(2): 213–218.
• Gecibeşler İ.H., Demirtas İ., Sahin A., 2009. Stachys byzanthina C. Koch bitkisinin antiproliferatif etkisinin incelenmesi ve aktif bilesenlerinin karakterizasyonu, 23. Ulusal Kimya Kongresi, Sivas, 16-20.
• Uysal İ., 2002. Stachys cretica L. subsp. smyrnaea Rech Fil.endemik taksonunun morfolojisi, anatomisi ve ekolojisi üzerinde araştırmalar, Ekoloji Dergisi, 11 (42): 16-20.
• Erkara P.İ., Koyuncu O., 2007. A study of the anatomy and pollen morphology of two economically important species of Stachys L. (Lamiaceae) in Turkey. Journal of Applied Biological Sciences, 1(3): 49 56.
• Dönmez M., Kargıoğlu M., Temel M., 2011. Stachys palustris L.’in morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri, AKÜ Fen Bilimleri Dergisi, 11: 1-9.
• Davis P.H.,1982. Flora of Turkey and the East Aegaen Islands, Vol.7, Edinburgh University. Press. Edinburgh.
• Caner M., 1999. Balıkesir yöresinde yetişen Stachys L. türleri üzerinde anatomik, morfolojik ve korolojik araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Metcalfe C.R., Chalk L., 1950. Anatomy of the dicotyledons 2, Oxford University Press, London.
• Temel M., Kargıoğlu M., Arı S., 2015. Stachys iberica M. Bieb. subsp. iberica var. iberica ve S. iberica subsp. stenostachya (Boiss.) Rech. f. (Lamiaceae)’nın morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri, Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 6(2):58-69.
• Diğer yazarlar e-postaları:
• Süleyman Arı: [e-mail]
• Mustafa Kargıoğlu:[e-mail]