Ekim Zamanı ve Soguk Katlamanın Menengiç (Pistacia terebinthus L.) Tohumlarında Çimlenme Yüzdesine Etkisi

Year 2007, Volume: 11 Issue: 3, 225 - 231, 09.04.2009

Hazin Gültekin Ayşe Deligöz Dilek Yıldız Ümmühan Gültekin Musa Genç

Abstract

Bu arastırmada, menengiç (Pistacia terebinthus L.) türünde, ekim zamanı farklılıgının ve katlama islemlerinin, çimlenme
oranına etkileri çalısılmıstır. Bu amaçla, Egirdir fidanlıgında iki ayrı deneme gerçeklestirilmistir. Birinci denemede, 2004 ve 2005 yıllarında toplanan tohumlar 8 degisik sürede 6-8 °C sıcaklıkta soguk katlamaya tabi tutulmus ve 1 Mart tarihinde ekilmistir. İkinci denemede ise, 12 farklı zamanda (1 Ekim–15 Mart tarihleri arasında 15 günde bir) dogrudan tohum ekimi yapılmıstır. Denemeler tesadüfî parseller deneme desenine uygun olarak 4 yinelemeli kurulmustur. Çimlenme oranı verileri, varyans analizi ve Duncan testi uygulanarak degerlendirilmistir. Sonuç olarak, ekim zamanları ve katlama islemleri çimlenme oranları üzerinde anlamlı bir etkiye
sahiptir (p<0.001). 2004–2005 ve 2005–2006 yıllarında yüksek çimlenme oranları 6-8 °C sıcaklıkta 75 gün soguk katlama ve 6-8 °C sıcaklıkta 90 gün soguk katlamadan elde edilmis olup, saptanan çimlenme yüzdeleri % 94 ve daha fazladır. Katlama yapılmamıs kontrol islemindeki tohumlarla yapılan ekimlerde ve 6-8 °C sıcaklıkta 15 gün soguk katlamada herhangi bir çimlenme elde edilememistir. Ekim zamanı denemesinde, yüksek çimlenme yüzdeleri 1 Kasım - 15 Kasım tarihlerinde elde edilmistir. Bu tarihlerde
yapılan dogrudan tohum ekimlerinde % 94.3 ve üzerinde çimlenme yüzdeleri elde edilmistir. Egirdir Orman Fidanlıgı kosullarında dogrudan tohum ekimlerinde mart ayına kadar gecikilmemelidir. Aksi takdirde çimlenme elde edilemeyecektir.

Keywords

Menengiç, soğuk katlama, ekim zamanı, çimlenme yüzdesi

References

• Anonim, 1987. Ülkemizde Bazı Önemli Tali Ürünlerin Teşhis ve Tanıtım Kılavuzu. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, 2005. Eğirdir Orman Fidanlık Mühendisliği, 2005-2009 Yılı Rotasyon Planı, Isparta.
• Atli, H. S., Arpaci, S., Kaşka N., Ayanoglu, H. 1998. Wild Pistacia species in Turkey. Padulosi S. and Hadj-Hassan, A., editors. 1998, Towards a Comprehensive Documentation and Use of Pistacia Genetic Diversity in Central and West Asia, North Africa and Europe. Report of the IPGRI Workshop, 14-17 December 1998, Irbid, Jordan.
• Couladis, M., Özcan, M., Tzakou, O., Akgül, A. 2004. Menengiç (Pistacia terebinthus L.) Ağacının Değişik Organlarında Uçucu Yağ Bileşimi. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı (XIV. BİHAT), Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskişehir.
• Dirr, M., Heuser, CH. W. JR., 1987. The Reference Manual of Woody Plant Propagation: From Seed to Tissue Culture. Varsity Press, Inc., Athens, Georgia. 239 pp.
• Ellis, R. H., Hong, T. D., Roberts, E. H., 1985. Handbook of Seed Technology for Genebanks. Vol. 2. Compendium of Specific Germination Information and Test Recommendations, International Board for Plant Genetic Resources, Rome, 405 pp.
• Ghorbel, A., Ben Salem-Fnayou, A., Chatibi, A., Twey INRST, M., 1998. Genetic Esources of Pistacia in Tunisia. Padulosi S. and Hadj-Hassan, A., editors. 1998, Towards a Comprehensive Documentation and Use of Pistacia Genetic Diversity in Central and West Asia, North Africa and Europe. Report of the IPGRI Workshop, 14–17 December 1998, Irbid, Jordan.
• ISTA (International Rules For Seed Testing), 1985. Determination of Moistute Content. Seed Science and Technology, 13, 338–341.
• İsfendiyaroğlu, M., E. Özeker, 2001. The Relation Between Phenolic Compounds and Seed Dormancy in Pistacia spp. Options Méditterranéennes, Series Chaiers, 56, 227–232.
• Kalıpsız, A. 1994. İstatistik Yöntemler. İÜ. Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3835, Fakülte Yayın No: 427, İstanbul, 558 s.
• Kaşka N. 1995. Pistachio Nut Growing in Turkey. Acta Hort., 419, 161-164.
• Takos, I. A., Efthimiou, G. SP., 2003. Germination Results on Dormant Seeds of Fifteen Tree Species Autumn Sown in a Northern Greek Nursery. Silvae Genetica 52, 2.
• Yeşilada, E., Gisho, H., Sezik, E., Tubate, M., Fujite T, Tanaka, T., Takedu, Y., Takaishi, Y., 1995. Traditional Medicine in Turkey V. Folk Medicine in the inner Taurus Mountains. Journal of Ethnopharmacology 46, 133–152.
• Young, J. A., Young, CH. G. 1992. Seeds of Woody Plants in North America. Dioscorides Press, Portland, Oregon. 407 pp.
• Yücel, E., 2005. Ağaçlar ve Çalılar. Eskişehir, 301 s.
• Zakynthinos, G., Rouskas, D. 1998. Wild and Cultivated Pistacia Species in Greece. Padulosi S. and HadjHassan, A., editors. 1998, Towards a Comprehensive Documentation and Use of Pistacia Genetic Diversity in Central and West Asia, North Africa and Europe. Report of the IPGRI Workshop, 14-17 December 1998, Irbid, Jordan.