Başçeşme Formasyonu (Başçeşme-Denizli) Dolomitik Kireçtaşı Üyesinin Yapıtaşı Olarak Kullanılabilirliği

Year 2009, Volume: 13 Issue: 3, 265 - 270, 26.02.2014

Saffet Yağız

Abstract

Denizli ili çevresinde işletilen traverten, kayraktaşı, kireçtaşı gibi doğaltaşlar, bina ve yapıtaşı olarak kullanılmaktadır. Aynca, işletilebilir potansiyele sahip olmalarına rağmen işletilmeyen kireçtaşı ocakları da mevcuttur. Bu çalışmada, Denizli ili'nin kuzeydoğusunda, Başçeşme ve Yenibağlar arasında yüzlek veren Başçeşme Fosmasyonu'nun dolomitik kireçtaşı üyesinin, inşaat ve yapı malzemesi olarak kullanılabilirlikleri incelenmiştir. Bu amaçla, araziden laboruvar deneylerinde kullanılmak üzere blok dolomitik kireçtaşı örnekleri alınmıştır. Daha sonra hazırlanan kayaç örnekleri üzerinde kuru ve doygun birim hacim ağırlık, etkili gözeneklilik, ağırlıkça su emme, tek eksenli sıkışma dayanımı, Schmidt çekici sertlik değeri, P-dalga hızı ve suda dağılmaya karşı duraylılık indeks deneyleri gibi jeomekanik deneyler yapılmıştır. Daha sonra, petrografik analiz ve deney sonuçları, uluslararası doğaltaş kalite standartları (Avrupa Normları ve ASTM Standartları) ile birlikte kullanılarak, dolomitik kireçtaşının yapıtaşı olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Sonuç olarak, dolomitik kireçtaşları yoğun çatlaklar ve damarlar içeren bir kaya kütlesi niteliğindedir, fakat ocak olarak işletilmek için yeterli kaliteye sahip değildir. Kayacın renk ve dokusunun homojen olmaması nedeniyle, modern yapıların içerisinde süs amaçlı kullanımı tercih edilmeyebilir, ancak kayacın jeomekanik özellikleri, binaların dış cephelerinde yapıtaşı olarak kullanılmasına uygundur. Anahtar kelimeler: Denizli, Doğaltaş standartları, Dolomitik kireçtaşı

Keywords

Denizli, Doğaltaş standartları, Dolomitik kireçtaşı

References

• Anon. 1979a. Classification of Rocks and Soils for Engineering Geological Mapping, Part1-Rock and Soil Materials, Bulletin of Int Association of Engineering Geology, 19: 364-371.
• ASTM, C. 170. 1990. Standard Test Method for Compressive Strength of Dimension Stone; Annual Book of ASTM Standards Vol. 4.08.
• Bilgin, Z.R., Karaman, T., Öztürk, Z., Şen, M.A., Demirci, A. R. 1990. Yeşilova-Acıgöl Civarının Jeolojisi; Rapor no: 9429, Maden Tetkik Arama Genel Md., Ankara.
• Erkman, B., Meşhur, M., Gül, M.A., Alkan, H., Öztaş, Y., Akpınar, M. 1982. Fethiye-Köyceğiz-Teffenni- Elmalı-Kalkan Arasında Kalan Alanın Jeolojisi; Türkiye 6. Petrografi Kongresi, Ankara, Tebliğler kitabı, s.23-31.
• Franklin, J.A., Chandra, A. 1972. The Slake Durability Test. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, (1972) 325–341.
• Göktaş, F., Çakmakoğlu, A., Tarı, E., Sütçü, Y.F., Sarıkaya, H. 1989. Çivril-Çardak Arasının Jeolojisi; Rapor no: 8701, Maden Tetkik Arama Genel Md., Ankara.
• ISRM. 1981. Rock Characterization, Testing and Monitoring; International Society for Rock Mechanics, Suggested Methods; E. T. Brown (Ed.), s.211 Pergamon Press.
• Johnson, R.B., DeGraff, J.V. 1998. Principles of Engineering Geology, Wiley, NY 497p.
• Poisson, A. 1977. Recherhes Geologiques dans les Taurides Occidentalas (Turquie) ; Thesis, Unv Paris-Sud, Orsay, 795p.
• Şenel, M. 1997. Türkiye Jeoloji Haritaları, Denizli-J9 Paftası; No: 16, Jeoloji Etütleri Dairesi, MTA, Ankara.
• TS EN 12407. 2002. Doğaltaşlar-Deney Metotları- Petroğrafik İnceleme; Türk Standardı, 4s. Ankara.
• TS EN 12670. 2004. Doğaltaşlar-Terimler ve Tarifler; Türk Standardı, 69s. Ankara.
• TS EN 1926. 2000. Doğaltaşlar-Deney Metotları-Basınç Dayanımı Tayini; Türk Standardı, 10s. Ankara.
• TS 11137. 1993. Kireçtaşı (Kalkerler)-Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılan; Türk Standardı, 6s. Ankara.
• TS EN 1469. 2006. Doğaltaş Mamülleri-Kaplamada Kullanılan Plakalar-Özellikler; Türk Standardı 22s. Ankara.
• TS EN 1936. 2007. Doğaltaşlar-Deney Metodları-Gerçek Yoğunluk, Görünür Yoğunluk, Toplam ve Açık Gözeneklilik Tayini; Türk Standardı. 11s. Ankara.
• Ulusay, R., Gökçeoğlu, C., Binal, A. 2001. Kaya Mekaniği Laboratuar Deneyleri, TMMO-Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, no: 58, Ankara.